ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Ζήτησα να σας μιλήσω σήμερα για να σας παρουσιάσω την μελέτη βιωσιμότητας του πρώην βασιλικού κτήματος στο Τατόι, την οποία εχθές παρουσιάσαμε στο Μέγαρο Μαξίμου σε μια αντίστοιχη τηλεδιάσκεψη με τους εμπλεκόμενους συναρμόδιους υπουργούς, συναρμόδιους στο επίπεδο στο κτήματος και τους λεγόμενους Stakeholders δηλαδή φορείς οι οποίοι ενδιαφέρονται, είτε είναι οι δημοτικές αρχές είτε είναι η κοινωνία των πολιτών, έτσι όπως εκφράζεται από την Ελληνική εταιρία ή από τον Σύλλογο Φίλων του Τατοΐου.

Συγκεκριμένα εχθές, εκτός από τον Πρωθυπουργό, παρόντες στην τηλεδιάσκεψη ήταν ο κ. Σπήλιος Λιβανός, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, οι δύο υφυπουργοί του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο κ. Ταγαράς και ο κ. Γιώργος Αμυράς, ο υφυπουργός κ. Άκης Σκέρτσος που είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού κ. Γιώργος Διδασκάλου, ο Δήμαρχος Διονύσου κ. Γιάννης Καλαφατέλης, ο Δήμαρχος Αχαρνών Σπυρίδων Βρεττός, όπως προανέφερα ο κ. Κουτσαβλής από τους Φίλους Κτήματος Τατοΐου και ο κ. Σταματόπουλος από την Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Οι συνεργάτες μας στο Υπουργείο Πολιτισμού και όλη η ομάδα της KPMG, η οποία ασχολήθηκε με τη σύνταξη της μελέτης, η οποία περίπου εδώ και ένα χρόνο είναι σε εξέλιξη, ήταν σε πολύ στενή συνεργασία με εμάς, με τους συνεργάτες μας στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Όπως ενδεχομένως θυμάστε τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενέταξε την αποκατάσταση και αξιοποίηση του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου στις εμβληματικές παρεμβάσεις. Από εκεί και πέρα το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έλαβε την εντολή να συντονίσει όλο το έργο. Αυτό μου το ανέθεσε ο Πρωθυπουργός τον Αύγουστο του 2019.

Τονίζω ότι από το 2003, οπότε η πρώην βασιλική περιουσία περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο, είχαν γίνει κάποια πράγματα στο Τατόι αλλά ήταν αρκετά αποσπασματικά. Από τον Αύγουστο του 2019, εκτός από το σχέδιο το οποίο στο Υπουργείο Πολιτισμού εκπονήσαμε  με τις υπηρεσίες μας για το αντικείμενο που αφορά το Υπουργείο, δηλαδή την αποκατάσταση των κτηρίων μνημείων, τη συντήρηση, καταγραφή και τεκμηρίωση των κινητών αντικειμένων που βρίσκονταν στοιβαγμένα τα περισσότερα μέσα σε κούτες που δεν είχαν ανοίξει ποτέ τα τελευταία 50 χρόνια. Αλλά αυτή είναι η δουλειά που κάνει κατά την αρμοδιότητά του το Υπουργείο Πολιτισμού.

Το αντικείμενο μας σήμερα δεν είναι αυτό. Το αντικείμενό μας είναι ότι στο πλαίσιο του συντονιστικού μας ρόλου ξεκινήσαμε την εκπόνηση της μελέτης βιωσιμότητας, αναζητώντας καταρχήν για να κερδίζουμε χρόνο ένα χορηγό. Η μελέτη πράγματι είναι χορηγία του Ιδρύματος Αθανασίου Λασκαρίδη, εκπονήθηκε από διεπιστημονική ομάδα, όχι απλώς διαφορετικών ειδικοτήτων αλλά και από μεικτή ιδιωτών και στελεχών του δημοσίου υπό την ευθύνη και εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού και αποσκοπεί στη διαμόρφωση μιας οριστικής πρότασης για την ανάπτυξη του κτήματος Τατοΐου, ώστε να αποτελέσει ένα σημαντικό προορισμό σε εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο, ελκυστικό σε όλες τις ηλικίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους μέσα από φιλικές προς το περιβάλλον υποδομές και δραστηριότητες και εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη βιωσιμότητά του.

Η μελέτη αξιοποίησε αξιόλογες προτάσεις που είχαν διατυπωθεί και στο παρελθόν, είτε από ιδιωτικούς, είτε από δημόσιους φορείς. Το 2003, αμέσως δηλαδή μόλις η περιουσία δηλαδή η πρώην βασιλική περιουσία περιήλθε στο δημόσιο η τότε ΕΤΑΜ είχε εκπονήσει μία πρώτη μελέτη. Στη συνέχεια ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Αθήνας το 2012 και το 2015 εκπόνησε μία προμελέτη και στη συνέχεια μία μελέτη.

Και το 2014 η Ελληνική Εταιρεία συνέταξε τη δική της μελέτη. Επειδή λοιπόν αυτές οι μελέτες είχαν αξιόλογα και σημαντικά στοιχεία θεωρήσαμε ότι προφανώς πρέπει να συμπεριληφθούν μάλλον πρέπει να ληφθούν υπόψη  στη σύνταξη της παρούσας μελέτης.

Οι μελέτες λοιπόν αυτές επανεξετάστηκαν με σκοπό να προσαρμοστούν στις σημερινές και μελλοντικές συνθήκες και προοπτικές προωθώντας τα θετικά τους σημεία, εμπλουτίστηκαν με νέες ιδέες και δεδομένα που αντλήθηκαν αφενός από καλές πρακτικές παραδειγμάτων αντιστοίχων προγραμμάτων του εξωτερικού και αφετέρου από συζητήσεις με παράγοντες της αγοράς, με τη συνδρομή εμπειρογνωμόνων ανά θεματική περιοχή.

Οι νέες αυτές προτάσεις σέβονται το υφιστάμενο περιβαλλοντικό υπόβαθρο, την ταυτότητα του ακινήτου και το πολεοδομικό καθεστώς που αξιοποιούν τα σύγχρονα πολεοδομικά εργαλεία για την υλοποίηση του οράματος.

Σας κάνω μία συνοπτική παρουσίαση, διαφορετικά χρειαζόμαστε πάρα πολύ χρόνο, της συγκεκριμένης μελέτης.

Να δούμε τα γενικά στοιχεία και τον χωρικό περιορισμό του κτήματος. Μιλάμε για μία έκταση 42.000 περίπου στρεμμάτων, δασική έκταση. Εδώ περιλαμβάνεται ο ιστορικός πυρήνας που είναι περίπου 1.600 στρέμματα και περίπου 1.200 στρέμματα είναι οι καλλιέργειες.

Το κτήμα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του εθνικού δρυμού της Πάρνηθας. Απέχει 21 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας και εντός του διέρχεται Λεωφόρος Δεκελείας Αγίου Μερκουρίου, είναι τμήμα της παλιάς οδού Αθηνών-Χαλκίδας που το συνδέει με την Εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας και η σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών-Θεσσαλονίκης-Χαλκίδας.

Το κτήμα όπως ενδεχομένως να βλέπετε και στην διαφάνεια, διαθέτει πολλά είδη κωνοφόρων και ιδιαίτερη βιοποικιλότητα.  Παρουσιάζονται ενδημικά και ξενικά είδη χλωρίδας αλλά και σπάνια απειλούμενα είδη πανίδας.

Στην πραγματικότητα είναι ένα περιαστικό πάρκο σε πλήρη γειτνίαση με την Αθήνα αλλά συγχρόνως είναι και ένας ιστορικός τόπος.

Στη διαφάνεια αυτή μπορείτε να δείτε τα γενικά στοιχεία και το χωρικό προσδιορισμό του κτήματος. Με την κόκκινη γραμμή είναι η ενότητα της δασικής περιοχής του κτήματος Τατοΐου. Η κόκκινη γραμμή δηλαδή που δείχνει την έκταση του κτήματος. Μία έκταση πολύ μεγάλη και εδώ να πω ότι για την Αθήνα το δάσος της Πάρνηθας είναι ένας εξαιρετικά πολύτιμος χώρος. Αν σήμερα υπάρχει ένα μικροκλίμα, αν διατηρείται ένα μικροκλίμα, εν πολλοίς οφείλεται στο δάσος της Πάρνηθας, γι’ αυτό και πρέπει να το σεβαστούμε και να το προφυλάξουμε με πάρα πολύ μεγάλη ευλάβεια.

Στο κέντρο του κτήματος βλέπετε με μαύρη γραμμή την ενότητα του ιστορικού πυρήνα.

Στο δεύτερο χάρτη η με πράσινο ανοιχτό είναι η υποενότητα της δασικής περιοχής, με πράσινο σκούρο ορίζονται τα σημεία της αγροτικής περιοχής, το κόκκινο είναι οι πολιτιστικές δραστηριότητες είναι αυτό δηλαδή που λέμε ιστορικός πυρήνας και το ροζ-μωβ είναι η υποενότητα διαφόρων άλλων δραστηριοτήτων.

Μπορείτε να δείτε στο τρίτο διάγραμμα τις υποενότητες των κτιρίων. Η Α ενότητα είναι η ανακτορική, η Β είναι η υποστηρικτική ενότητα των ανακτόρων, η Γ είναι η διοικητική ενότητα το λεγόμενο χωριό. Το Δ είναι η ενότητα της αγροτικής παραγωγής και κτηνοτροφίας και το Ε είναι το νεκροταφείο με τα ταφικά συγκροτήματα.

Στο κτήμα υπάρχει ένας συνολικός αριθμός κτηρίων, που αριθμούν 55. Το κτηριακό απόθεμα αυτό είναι περίπου 15.085 τ.μ. Από τα 55 αυτά κτήρια τα 27 είναι κηρυγμένα μνημεία από το 2003 με ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων και απόφαση του τότε Υπουργού Πολιτισμού.

Οι βασικές αρχές βάσει τις οποίες συντάχθηκε η μελέτη. Είναι η ανάλυση των βέλτιστων πρακτικών. Είναι αυτό που πολλές φορές έχουμε πει ότι δεν πάμε να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα. Ξέρουμε ότι υπάρχουν παρόμοια κτήματα σε διεθνές επίπεδο τα οποία έχουν απολύτως αποκατασταθεί και αναδειχθεί.

Θέλουμε λοιπόν να αξιολογήσουμε και να υιοθετήσουμε τις βέλτιστες μελέτες και πρακτικές.

Δεύτερον, αξιολόγηση και αξιοποίηση των προηγουμένων μελετών είναι αυτό που ήδη προανέφερα.

Και διαμόρφωση ενός σκεπτικού και σεναρίων ανάπτυξης βάσει συμφωνημένων αρχών. Ποιες είναι αυτές; Η διαμόρφωση προτάσεων αξιοποίησης βάσει των αρχών της οικονομικής βιωσιμότητας και του σεβασμού προς την ιστορία, το περιβάλλον και την κοινωνία.

Η αξιοποίηση του υφιστάμενου κτηριακού δυναμικού με πολύ περιορισμένες προσθήκες, ειδικά στον ιστορικό πυρήνα του κτήματος και ανάδειξη του δάσους ως κυρίαρχου χαρακτηριστικού του κτήματος.

Στη διαφάνεια βλέπετε τα 18 παραδείγματα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την σύνταξη της μελέτης. Είναι 18 κτήματα, κάποια από αυτά, τα περισσότερα έχουν ανακτορικά συγκροτήματα -με σκούρο μπλε- ενώ κάποια άλλα κτήματα αντίστοιχα -αυτά που είναι προς το γαλάζιο- είναι κτήματα χωρίς ανάκτορο. Το Τατόι είναι η βούλα η κίτρινη. Αυτό δείχνει και το μέγεθος του Τατοΐου σε σχέση με τα άλλα κτήματα τα οποία η μελέτη έλαβε ως συγκριτικά στοιχεία. Διότι όλα έχουν τη σημασία τους.

Δίπλα για να μην τρώω πολύ χρόνο, μπορεί κανείς να δει τα  συγκεκριμένα παραδείγματα τα οποία μελετήθηκαν και αξιοποιήθηκαν ως συγκριτικά δεδομένα.

Η στρατηγική κατεύθυνση την οποία εμείς δώσαμε στους μελετητές είναι το όραμά μας. Τι θέλουμε για το κτήμα του Τατοΐου; Θέλουμε να καταστεί ένας χώρος λκυστικός για όλες τις ηλικίες σε όλη τη διάρκεια του χρόνου μέσω ανάπτυξης βιώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον υποδομών και δραστηριοτήτων.

Η ανάπτυξη του κτήματος θα έπρεπε να ακολουθεί δύο βασικές αρχές. Όπως ήδη είπα είναι ο σεβασμός στην ιστορία, το περιβάλλον και την κοινωνία, πράγμα που σημαίνει διάσωση των κτηρίων, ανάδειξη όλων των ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων, προστασία και ανάπτυξη του φυσικού περιβάλλοντος, ισορροπία μεταξύ της Πάρνηθος και του κτήματος, προσβασιμότητα και ανάπτυξη χρήσεων για όσο γίνεται περισσότερο.

Η δεύτερη αρχή είναι η οικονομική βιωσιμότητα. Ένας ισχυρός χαρακτήρας με ταυτότητα και συνοχή που θα μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για τους επισκέπτες είτε είναι οι Αθηναίοι είτε είναι Έλληνες, είτε είναι ξένοι. Αξιοποίηση του κτήματος σε όλη τη διάρκεια του έτους. Αποδοτική και αποτελεσματική λειτουργία και διαχείριση. Δυνατότητα εξασφάλισης πιθανών επιδοτήσεων και δωρεών για τη χρηματοδότηση. Βιωσιμότητα επιμέρους δράσεων και ανταποδοτικότητας προς το δημόσιο, Επάρκεια συνολικών χρηματοροών για τη συντήρηση ολόκληρου του κτήματος. Γιατί το μείζον δεν είναι να αποκατασταθεί το κτήμα. Ας πούμε ότι τα κονδύλια τα οποία απαιτούνται βρίσκονται. Το πρόβλημα είναι πώς το ίδιο το κτήμα θα είναι από μόνο του βιώσιμο, πώς η βιωσιμότητά του θα εξασφαλίζεται με ίδια έσοδα και θα δημιουργούνται θέσεις εργασίας.

Οι θεματικές κατευθύνσεις για την ανάπτυξη και οικονομικές δραστηριότητες.

Καταλήξαμε σε 5 θεματικές κατευθύνσεις, 5 δραστηριότητες οι οποίες μπορούν να αναπτυχθούν άνετα στο κτήμα. Ιστορία και πολιτισμός. Υπαίθρια άθληση και αναψυχή. Αγροτική οικονομία, έρευνα και γνώση, ευεξία και ηρεμία.

Οικονομικές δραστηριότητες. Εδώ μελετήθηκαν οι οικονομικές δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν σε κάθε μία από τις θεματικές περιοχές που βλέπετε στο αριστερό μέρος της διαφάνειας, αυτά που μόλις είπαμε.

Αυτές ποιες είναι; Είναι η παροχή υπηρεσιών, είναι καταστήματα και πωλήσεις αγαθών, είναι η αγροτική παραγωγή, είναι οι δυνατότητες φιλοξενίας, είναι η ανάπτυξη και η εκμετάλλευση διαφόρων περιουσιακών στοιχείων.

Το βασικό σκεπτικό της μελέτης, και με βάση αυτά τα οποία είπαμε προηγουμένως,  αναπτύσσονται θεματικά οι εξής δραστηριότητες: «Ιστορία και Πολιτισμός». Οι δραστηριότητες του Πολιτισμού θα αναπτυχθούν κυρίως στην ανακτορική κτηριακή ενότητα δημιουργώντας ένα πόλο έλξης με ιστορικό και πολιτιστικό περιεχόμενο, σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον και την ταυτότητα του κτήματος. Οι παρεμβάσεις οι οποίες προτείνονται εδώ είναι στην ουσία δουλειές, τα έργα, οι εργασίες τις οποίες έχουν δρομολογήσει, θα εκτελέσουν και θα συνεχίσουν να εκτελούν στο μέλλον οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού. Η ανακτορική ενότητα αποκαθίσταται και αξιοποιείται ώστε να είναι προσβάσιμη σε όλους τους επισκέπτες. Επίσης, αποκαθίστανται και αξιοποιούνται οι κήποι και τα συνοδευτικά κτίρια για χρήση καφέ, εστιατορίων, εργαστηρίων και διαφόρων εκδηλώσεων.

«Υπαίθρια άθληση και αναψυχή». Οι δραστηριότητες της υπαίθριας αναψυχής θα αναπτυχθούν στις μεγάλες δασικές εκτάσεις του κτήματος, προσφέροντας μία μοναδική εμπειρία επαφής με τη φύση σε πολλά και διαφορετικά προφίλ των επισκεπτών.

Οι παρεμβάσεις οι οποίες προβλέπονται είναι ένα πολύ μεγάλο μέρος του δάσους να μπορεί να γίνει προσβάσιμο στους επισκέπτες με τη διαμόρφωση μονοπατιών, ποδήλατα, ιππασία, περπάτημα, με τις απαραίτητες υποδομές ασφάλειας.

Οι παρεμβάσεις, λοιπόν, όπως είπα, αποσκοπούν στο να γίνει προσβάσιμο στους επισκέπτες το δάσος, να αναπτυχθούν διάφορες δραστηριότητες όπως είναι το trekking,  τα βασικά παιχνίδια, η γνωριμία με το δάσος, παρατηρητήρια πανίδας και χλωρίδας, παιδικές κατασκηνώσεις, χώροι υπαίθριου αθλητισμού, και δημιουργία δασικού χωριού. Όλα αυτά είναι αναστρέψιμα.

Βλέπετε στη συγκεκριμένη διαφάνεια, ότι οι μελετητές πρότειναν και τη δημιουργία ενός γηπέδου golf με σχετική ακαδημία και ξενώνα. Αυτό ήδη χθες, σε πρώτη φάση, τουλάχιστον, αποκλείστηκε. Θέλει ιδιαίτερες μελέτες μία τέτοια δραστηριότητα, ιδιαίτερα το golf, το οποίο είναι πάρα πολύ απαιτητικό σε νερό, και ξέρουμε ότι η Αττική σε πάρα πολλές στιγμές αντιμετωπίζει πλέον προβλήματα λειψυδρίας. Επομένως, το θέμα του golf, καταρχήν, δεν το αντιμετωπίζουμε θετικά.

«Η αγροτική οικονομία». Οι δραστηριότητες της αγροτικής οικονομίας θα αναπτυχθούν στις διαθέσιμες εκτάσεις στα κτίρια του κτήματος, αναβιώνοντας τις αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες αυτές θα έχουν κυρίως χαρακτήρα επιδεικτικό-αγροτουριστικό και θα αποτελέσουν έναν επιπρόσθετο πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Θα αξιοποιηθεί μεγάλο μέρος των υφισταμένων κτιρίων, όπως συνέβαινε και στο παρελθόν, για τις διάφορες αγροτικές-κτηνοτροφικές δραστηριότητες, το οινοποιείο, ο ελαιώνας, αρωματικά φυτά, δασική παραγωγή. Και βέβαια, στο κομμάτι της αγροτικής ανάδειξης θα περιληφθεί και η δημιουργία του ελληνικού αμπελώνα. Είναι κάποιες συζητήσεις οι οποίες έχουν ξεκινήσει σε πολύ πρώιμη μορφή από εμάς. Στην πραγματικά, αυτό είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, που θα αναλάβει να το διαχειριστεί, με την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Οίνου και Αμπέλου.

Ο τέταρτος τομέας είναι η έρευνα και η γνώση. Οι δραστηριότητες της έρευνας και εκπαίδευσης μπορούν να αναπτυχθούν σε υφιστάμενη και νέα δόμηση. Μιας που αναφέρω νέα δόμηση, σας επισημαίνω ότι αυτή θα είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Σε καμία περίπτωση δεν θα ξεπερνά σε όλο το κτήμα τα 3.000τ.μ., προκειμένου να υποστηριχθούν βασικές λειτουργίες των υφισταμένων κτιρίων. Οι δραστηριότητες, λοιπόν, αυτές θα αναπτυχθούν σε υφιστάμενη και νέα δόμηση, σε συναφείς με τα αντικείμενα του κτήματος τομείς, αγροτικά-περιβαλλοντικά κ.λπ., προσδίδοντας μία μονιμότητα στη χρήση του κτήματος. Σε υφιστάμενα και νέα κτίρια, ανάλογα με το τι θα επιλεγεί τελικά, θα οργανωθούν όλες οι υπηρεσίες, καθώς και η φιλοξενία ερευνητικών δραστηριοτήτων, όπως start-up επιχειρήσεων κ.λπ..

Ο πέμπτος άξονας είναι η ευεξία και η ηρεμία. Οι δραστηριότητες που αφορούν την ευεξία και την ηρεμία ολοκληρώνουν την εμπειρία του επισκέπτη, με πιο σύνθετες παρεμβάσεις και συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και ταιριάζουν με τον συνολικό χαρακτήρα του κτήματος. Οι παρεμβάσεις θα αφορούν σε υφιστάμενα κτίρια της υποστηρικτικής ενότητας των ανακτόρων. Θα αναπτυχθούν στα κτίρια αυτά χώροι ευεξίας, φιλοξενίας, πανδοχείο δηλαδή. Σας θυμίζω ότι μέσα στο κτήμα υπήρχε το Ξενοδοχείο «Τατόιον», το οποίο από τη στιγμή που μπορεί το ίδιο το κτίριο του Τατοΐου να αναπτυχθεί και στα γειτονικά κτίρια, τα οποία είναι αρκετά μεγάλα, για παράδειγμα οι στρατώνες, μπορούν να φιλοξενήσουν ένα ξενοδοχείο υψηλών προδιαγραφών, χώρους εκδηλώσεων, καθώς και ένα υψηλών προδιαγραφών εστιατόριο.

Οι παραπάνω θεματικές εντάσσονται σε ζώνες χρήσεων γης σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Οι γενικές κατηγορίες χρήσεων που προτείνονται αφορούν σε χρήσεις δασικής αναψυχής, ελεύθερων χώρων αστικού πρασίνου, τουρισμό αναψυχής και αγροτικής χρήσης, που είναι οι υφιστάμενες και σήμερα χρήσεις για το κτήμα.

Στη διαφάνεια αυτή μπορείτε να δείτε στην έκταση του κτήματος πού θα αναπτυχθεί η κάθε δραστηριότητα. Με το πορτοκαλί χρώμα, τα δύο, τα μικρά στρογγυλά πορτοκαλί, είναι η «Ιστορία και ο Πολιτισμός». Με το πράσινο χρώμα το σκούρο, το λαδί, είναι η «Αγροτική Οικονομία». Το μπλε είναι η «Έρευνα». Το μωβ-ροζ είναι η «Ευεξία». Και όλο το άλλο, το πολύ έντονο πράσινο, είναι η «Υπαίθρια Αναψυχή».

Αυτό στο οποίο καταλήγει η μελέτη είναι ότι η βιωσιμότητα του κτήματος θα μπορούσε και μπορεί να εξασφαλιστεί από τη στιγμή που υπάρχει, και αυτή είναι η γραμμή που υιοθετήσαμε, ένα μεικτό σύστημα υποδομών και επενδύσεων, τόσο από το Δημόσιο, όσο και από τους ιδιώτες. Εάν πάμε σε μία λογική αξιοποίησης μόνο από το Δημόσιο, τότε το κτήμα δεν είναι βιώσιμο. Εάν πάμε σε μία λογική απόλυτης διαχείρισης από ιδιώτες, τότε δεν κρατάμε αυτό το οποίο θέλουμε να διατηρήσουμε, δηλαδή τη μεγάλη προστασία του περιβάλλοντος, του δάσους, και την προστασία του πολιτιστικού αποθέματος. Επομένως, πηγαίνουμε σε ένα μέσο σενάριο, το οποίο είναι πιο φιλικό για το περιβάλλον, απόλυτα φιλικό για το περιβάλλον, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάδειξη του ιστορικού πυρήνα και στην προστασία του δάσους. Αυτή άλλωστε η εκδοχή, η μεικτή εκδοχή, είναι και αυτή την οποία το Υπουργείου Πολιτισμού πρότεινε για χρηματοδότηση και από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Στην ουσία, η πολλή δουλειά για όλους μας ξεκινά από τώρα. Είναι φανερό ότι τα συναρμόδια υπουργεία θα πρέπει να αναλάβουν ο καθένας το κομμάτι του, και ήδη αυτό ξεκινήσαμε να το συζητάμε από χθες το βράδυ. Αυτό το οποίο θα είναι το επόμενο βήμα μας είναι η Εταιρεία Ειδικού Σκοπού, την οποία προτείνουν και οι μελετητές προκειμένου να υλοποιηθούν τα διάφορα προγράμματα, και μέσω αυτών θα καταλήξουμε σε ένα σχήμα διοίκησης του κτήματος το οποίο είναι καθοριστικό για τη βιωσιμότητα και τον τρόπο λειτουργίας του. Είναι φανερό ότι μέσα στο κτήμα θα πρέπει να δημιουργηθούν συγκεκριμένες υποδομές. Ήδη κάναμε μία μακρά συζήτηση χθες.

Η πρώτη μελέτη η οποία θα ανατεθεί, θα είναι μία συγκοινωνιακή και κυκλοφοριακή μελέτη, προκειμένου να διαμορφωθούν σωστά οι είσοδοι και χώροι στάθμευσης. Ήδη, όσοι έχουν κάνει μία βόλτα στο Τατόι Σαββατοκύριακα, βλέπουν άναρχη στάθμευση αυτοκινήτων, διότι συνεχώς οι επισκέπτες αυξάνονται, χωρίς να υπάρχουν αυτές οι υποδομές. Επομένως, θα ξεκινήσει κανείς από εκεί διότι όλο τον χρόνο που θα γίνεται η ανάδειξη και η αποκατάσταση του κτήματος, το κτήμα θα συνεχίσει να αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών, και φυσικά είναι και μία σειρά υποδομών που θα πρέπει να δημιουργηθούν εκτός κτήματος, και εδώ έχουμε την εμπλοκή και του Υπουργείου Υποδομών, διότι όσοι έχετε πάει στο Τατόι, έχετε συνειδητοποιήσει ότι ο δρόμος είναι πολύ στενός, επομένως πρέπει να γίνουν βασικές υποδομές πρόσβασης, προκειμένου η προσέγγιση και η προσβασιμότητα στο κτήμα να είναι εύκολη και να μην δημιουργεί προβλήματα ούτε στον επισκέπτη ούτε όμως και στην ίδια την περιοχή.

Είμαι στη διάθεσή σας για όποιες ερωτήσεις.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Από τη Μαίρη Αδαμοπούλου από «Τα Νέα»: Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Ο στόχος που έχουμε βάλει και σε αυτό εστιάσαμε … είναι, όπως είπα, αμέσως μετά να ξεκινήσει η διαδικασία για τη συγκρότηση της εταιρίας ειδικού σκοπού και ο στόχος είναι οι μελέτες, το μάξιμουμ δυνατόν των μελετών να έχουν ωριμάσει μέχρι τον Αύγουστο του 2022, προκειμένου να είναι εξασφαλισμένη από κει και πέρα η χρηματοδότησή του. Επαναλαμβάνω ότι αυτό δεν αφορά σε πολύ μεγάλο βαθμό το μέρος του ιστορικού πυρήνα που είναι η αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Εδώ μιλάμε για τη μελέτη βιωσιμότητας.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ερώτηση του Σάκη Ιωαννίδη: Θα υπάρχουν έσοδα για τον ΟΠΑΔ; Ποιος θα εποπτεύει την εταιρία ειδικού σκοπού; Πότε θα δημιουργηθεί;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Η εταιρία ειδικού σκοπού θα ξεκινήσει από αύριο. Ήδη έχουμε προσεγγίσει μία ομάδα νομικών οι οποίοι ξέρουν, έχουν ασχοληθεί και στο παρελθόν με τη σύσταση τέτοιων φορέων. Επομένως, είναι η πρώτη κίνηση αυτή η οποία θα γίνει.

Τα έσοδα, για το αν θα υπάρχουν έσοδα για τον ΟΠΑΔ, αυτό θα εξαρτηθεί εν τέλει από τις προτάσεις της εταιρίας και από το τελικό διαχειριστικό σχήμα. Το βέβαιον είναι ότι το Υπουργείο Πολιτισμού θα έχει την εποπτεία και την αρμοδιότητα στους χώρους τους μουσειακούς του ιστορικού πυρήνα. Από εκεί και πέρα εάν τα χρήματα, τα έσοδα από τα καφέ, από τα πωλητήρια, θα πηγαίνουν στον ΟΠΑΔ ή στην ίδια την εταιρεία της διοίκησης του κτήματος, αυτό είναι κάτι το οποίο θα το δούμε στην πορεία. Την εταιρία ειδικού σκοπού θα την εποπτεύουν τα συναρμόδια υπουργεία, δηλαδή το Υπουργείο Πολιτισμού και χθες ο Πρωθυπουργός επανέλαβε ότι ο συντονιστικός ρόλος για το όλο εγχείρημα θα είναι του Υπουργείο Πολιτισμού. Θα είναι λοιπόν το Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, διότι έχει το δάσος, και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο είναι στην αρμοδιότητά του το κομμάτι της παραγωγής.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Άλλη μία ερώτηση από τη Μαίρη Αδαμοπούλου: Ποιος είναι ο προϋπολογισμός για τις μελέτες;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Εξαρτάται για ποιες μελέτες μιλάμε. Εάν μιλάμε για τις μελέτες του ιστορικού πυρήνα είναι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, εθνικοί πόροι και συγχρηματοδοτούμενοι, δηλαδή το τρέχον ΕΣΠΑ. Εάν μιλάμε για τις επόμενες μελέτες, οι μελέτες δηλαδή που αφορούν ευρύτερα υποδομές, αυτές θα προκύψουν από τους προϋπολογισμούς εθνικούς πόρους και συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από τα συναρμόδια Υπουργεία.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Υπάρχει τάξη μεγέθους;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Εάν εννοείτε τάξη μεγέθους για τις επενδύσεις, προκειμένου να είναι βιώσιμο το κτήμα οι επενδύσεις μπορεί να κυμαίνονται από 97-98 εκατομμύρια ευρώ έως 130.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Από τον Σάκη Ιωαννίδη η επόμενη ερώτηση: Το κτήμα θα παραμείνει ελεύθερο για τους επισκέπτες;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Η πρόσβαση στο κτήμα με τα σημερινά δεδομένα θα είναι ελεύθερη. Δεν θα υπάρχουν εισιτήριο για να μπει κάποιος στο κτήμα. Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τη διαδικασία για κανένα έργο, όχι μόνο για το Τατόι. Είναι το Υπουργείο Οικονομικών που έχει την αρμοδιότητα, μαζί με τα συναρμόδια Υπουργεία, επομένως είμαστε σε διαβουλεύσεις με τους αρμόδιους του RRF δηλαδή του Ταμείου Ανάκαμψης.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Μία ακόμα ερώτηση από τη Μαίρη Αδαμοπούλου: Οι μελέτες θα είναι ώριμες τον Αύγουστο του 2022;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Επαναλαμβάνω: Οι μελέτες οι οποίες είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, οι βασικές μελέτες για τις υποδομές, θα είναι ώριμες τον Αύγουστο του 2022, δεδομένου ότι έχουν προταθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο έχει ως προϋπόθεση τη συμβασιοποίηση του 70% του έργου το 2022 και τη συμβασιοποίηση του 30% του έργου το 2023.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Και μία συνέχεια της ερώτησης: Έχουμε εικόνα για το πότε θα μπορούμε να πούμε ότι περιμένουμε να δούμε τη νέα εικόνα του κτήματος;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Τη νέα εικόνα του κτήματος κανείς θα τη δει σταδιακά. Δεν μπορεί να δει το κτήμα ξαφνικά τελειωμένο. Ήδη μία επίσκεψη τώρα δείχνει μία διαφορετική εικόνα, διότι με τις εργασίες τις οποίες έχει κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού και συνεχίζει να κάνει… Ένα απλό παράδειγμα είναι η συνεργασία που είχαμε με το Δασαρχείο για την κοπή των επικίνδυνων και γερασμένων δέντρων γύρω από τα κύρια μνημεία. Αυτό από μόνο του έχει αλλάξει την εικόνα του κτήματος. Η επένδυση είναι πολύ μεγάλη. Οι διαδικασίες για να έχουμε σωστές υποδομές απαιτούν τον χρόνο τους. Το κτήμα θα αλλάζει σταδιακά. Ήδη αλλάζει.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Από τον Σάκη Ιωαννίδη: Οι ιδιώτες που θα αναλάβουν τα ξενοδοχεία στο Τατόι, τα εστιατόρια και τα άλλα έργα ενδεχομένως να έχουν ανταγωνισμό από συναφείς επιχειρήσεις Σας απασχολεί αυτό στη βιωσιμότητά του;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Αυτό θα είναι κάτι το οποίο θα μας απασχολήσει όταν πλέον θα υπάρχει η εταιρία ειδικού σκοπού και θα προχωρήσει στις συμβάσεις παραχώρησης, οπότε όλα αυτά τα δεδομένα θα εξεταστούν, για να μπορέσουν να βγουν για να γίνει διαγωνισμός.

Κ. Γενικέ, μήπως θέλεις να πεις κάτι; Γιώργο, μήπως θέλεις να πεις κάτι;

ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Εγώ θα ήθελα να προσθέσω, κ. Υπουργέ, ότι ήδη στην πρόσκληση που έχει βγάλει το ΥΜΕΠΕΡΑΑ με 1,55 εκατομμύρια για τις μελέτες ωρίμανσης, όπως είπατε και εσείς, για το στενό ιστορικό πυρήνα, όπως επίσης και έχουν ενταχθεί, ήδη είναι 2,3 εκατομμύρια για την αποκατάσταση μίας σειράς κτηρίων.

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Είναι αυτό που προανέφερα και εγώ, ότι στο κομμάτι της χρηματοδότησης από το Υπουργείο Πολιτισμού τα πράγματα προχωρούν, με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, είτε είναι εθνικοί πόροι ή από τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα..

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Η ερώτηση της Στέλλας Χαραμή είναι: Θα επηρεαστεί ο όγκος του πρασίνου για τις ανάγκες της νέας δόμησης;

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Όχι. Όχι. Αυτό είναι κατηγορηματικό. Η μέριμνά μας είναι η προστασία του δάσους. Το δάσος είναι πολυτιμότατο για την Αττική. Είναι μοναδικό το δάσος της Πάρνηθας. Δεν θα επηρεαστεί καθόλου. Άλλωστε επαναλαμβάνω ότι η όποια νέα δόμηση, εάν και εφόσον κριθεί αναγκαία, δεν θα ξεπερνά τα 3.000τ.μ.. Μέσα στα 42.000 στρέμματα οι 3.000τ.μ. είναι ένα παντελώς ασήμαντο ποσοστό και σε καμία περίπτωση αυτά τα 3.000τ.μ. δεν πρόκειται να επηρεάσουν οποιοδήποτε σημείο πρασίνου, γιατί για σημείο μιλάμε.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Δεν έχουμε άλλη ερώτηση.

ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Εγώ αυτό το οποίο θα ήθελα να πω πραγματικά είναι ότι η ανάπτυξη και η αποκατάσταση του Τατοΐου είναι ένας εθνικός στόχος. Ειδικά για την Αττική είναι ένας πολύ σημαντικός χώρος, περιβαλλοντικός, πολιτιστικός, με άμεσα οφέλη, οικονομικά οφέλη, για τις τοπικές κοινωνίες και εν τέλει για την εθνική οικονομία.

Κλείνω λέγοντας ότι το Υπουργείο Πολιτισμού είναι σε συνεργασία και με τον Σύλλογο Φίλων του Τατοΐου, οι οποίοι μάλιστα έχουν αναλάβει, όπως γνωρίζετε, και έχουν χρηματοδοτήσει μια σειρά μελετών και τώρα συζητάμε για να αναλάβουν και τη μελέτη των κήπων, αλλά και με τον κ. Σταματόπουλο, τον ιστορικό του κτήματος, ο οποίος είναι πολύτιμος σύμβουλος για όλα τα σχέδια ανάδειξης και αποκατάστασης του ανακτορικού συγκροτήματος.

Αφού δεν έχουμε άλλες ερωτήσεις σας ευχαριστώ πάρα πολύ και θα έχουμε τη δυνατότητα ούτως ή άλλως από εδώ και πέρα να ερχόμαστε και να επανερχόμαστε στο Τατόι, καθώς τα έργα των Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού είναι σε εξέλιξη, αλλά και επισήμως πια μετά την έγκριση της μελέτης και από τον Πρωθυπουργό και από τους παρισταμένους του χθες θα ξεκινήσει η συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με τα συναρμόδια Υπουργεία. Σας ευχαριστώ πολύ.