|
politikinewsaaa.blogspot.com,η Χρήσιμη Εφημερίδα,ΠΟΛΙΤΙΚΗ,POLITIKI,POLITIKI NEWSPAPER,politikinews,ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ,"POLITIKI" news,news,"ΠΟΛΙΤΙΚΗ" Εφημερίδα,Ειδήσεις,Новости Греция, Nachrichten aus Griechenland, Nouvelles de la Grèce, أخبار من اليونان,, 來自希臘的消息 , ギリシャからのニュース, Новини з Греції, Notícias da Grécia, חדשות מיוון, Notizie dalla Grecia, Nyheter fra Hellas,
|
Έκθεση του 2025 για το κράτος δικαίου: η σημασία του κράτους δικαίου για τη δημοκρατία, την ασφάλεια και την οικονομία της Ευρώπης
Σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την έκτη ετήσια έκθεσή της για το κράτος δικαίου, στην οποία εξετάζονται οι εξελίξεις στον τομέα του κράτους δικαίου σε όλα τα κράτη μέλη. Πρόκειται για την πρώτη έκθεση στο πλαίσιο της νέας θητείας της Επιτροπής. Εδραιώνει την επιτυχή συνεργασία με τα κράτη μέλη με βάση μια προληπτική και βασισμένη στον διάλογο προσέγγιση για την ενίσχυση του κράτους δικαίου, ενώ αποτελεί και σημαντικό κίνητρο για μεταρρυθμίσεις.
Η έκθεση για το κράτος δικαίου και ο ετήσιος κύκλος για το κράτος δικαίου συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα της δημοκρατίας, της ασφάλειας και της οικονομίας της Ευρώπης σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον όπου ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και τα δημοκρατικά συστήματα υφίστανται ολοένα και μεγαλύτερη πίεση. Συνεπώς, είναι σημαντικό η ΕΕ να επιβεβαιώσει την προσήλωσή της στο κράτος δικαίου και να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την προώθηση και την προάσπισή του, στην ήπειρό μας και σ' ολόκληρο τον κόσμο. Όπως και το 2024, η έκθεση δεν καλύπτει μόνο τα 27 κράτη μέλη, αλλά περιλαμβάνει επίσης τέσσερα κεφάλαια ανά χώρα που αφορούν τις εξελίξεις στην Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο και τη Σερβία.
Η φετινή έκθεση επιβεβαιώνει ότι πολλά κράτη μέλη βρίσκονται σε θετική πορεία, καθώς έχουν προωθηθεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις στους τέσσερις βασικούς τομείς που καλύπτονται από την έκθεση —δικαιοσύνη, καταπολέμηση της διαφθοράς, ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και θεσμικοί έλεγχοι και ισορροπίες. Παρότι εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις σε ορισμένα κράτη μέλη, και παρόλο που σε ορισμένες περιπτώσεις η κατάσταση είναι σοβαρή, η συνολική δέσμευση στο πλαίσιο της διαδικασίας παραμένει ισχυρή και τα κράτη μέλη έχουν εφαρμόσει μεγάλο αριθμό συστάσεων του 2024, εν όλω ή εν μέρει.
Ο σεβασμός του κράτους δικαίου είναι επίσης απαραίτητος για την υλοποίηση πολιτικών που προωθούν την ανταγωνιστικότητα μέσω της ενιαίας αγοράς και δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία. Το κράτος δικαίου αποτελεί σημαντικό μέλημα για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά. Οι επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρομεσαίες, χρειάζονται ένα σταθερό και προβλέψιμο οικονομικό περιβάλλον. Όπως ορίζεται στις πολιτικές κατευθύνσεις της προέδρου κ. φον ντερ Λάιεν, η φετινή έκθεση δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα που συνδέονται άμεσα με την ορθή λειτουργία της ενιαίας αγοράς, όπως η κατάλληλη νομοθεσία, οι κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις και η σταθερότητα του κανονιστικού περιβάλλοντος.
Η έκθεση εστιάζει σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που εξελίσσεται. Η νέα γενιά των ενωσιακών μέσων δαπανών, τα οποία θα παρουσιαστούν στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, θα διασφαλίσει ότι η συμμόρφωση με την αρχή του κράτους δικαίου θα παραμείνει απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόσβαση σε κονδύλια της ΕΕ. Η χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για την προώθηση του κράτους δικαίου μπορεί να προσφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία. Έτσι μπορεί να ενισχυθεί η ευρύτερη προσπάθεια για την παρακολούθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής των συστάσεων που διατυπώνονται στην έκθεση.
Φετινά βασικά πορίσματα:
Συστήματα απονομής δικαιοσύνης
Πολλά κράτη μέλη έχουν σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς. Τα μέτρα περιλαμβάνουν την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των δικαστικών συμβουλίων και πρόσθετες διασφαλίσεις όσον αφορά τους διορισμούς των δικαστών και την αυτονομία των εισαγγελέων, καθώς και όσον αφορά την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις προχωρούν με βραδύτερο ρυθμό σε ορισμένα κράτη μέλη, ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σε ορισμένες περιπτώσεις. Αν και καταβάλλονται προσπάθειες σε όλους τους τομείς, ασκείται πίεση στους πόρους των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης σε πολλά κράτη μέλη, γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης. Στις χώρες της διεύρυνσης, συνεχίστηκαν οι προσπάθειες για την εφαρμογή δικαστικών μεταρρυθμίσεων, την ενίσχυση της λογοδοσίας και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως η αθέμιτη επιρροή και οι απόπειρες υπονόμευσης της ανεξαρτησίας των δικαστών.
Πλαίσια για την καταπολέμηση της διαφθοράς
Η καταπολέμηση της διαφθοράς συνεχίζει να είναι απαραίτητη για τη διατήρηση του κράτους δικαίου, αλλά και για να συνεχίσουν οι πολίτες να εμπιστεύονται τους δημόσιους θεσμούς. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες θεωρούν τη διαφθορά απαράδεκτη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών του Ευρωβαρόμετρου του 2025 σχετικά με τη στάση των πολιτών και των επιχειρήσεων έναντι της διαφθοράς στην ΕΕ. Σύμφωνα με την έκθεση, αρκετά κράτη μέλη έχουν αναπτύξει νέες στρατηγικές για την καταπολέμηση της διαφθοράς και έχουν ενισχύσει τη θεσμική τους ικανότητα, μεταξύ άλλων αυξάνοντας τους πόρους για τις αρχές επιβολής του νόμου, τις εισαγγελικές αρχές και το δικαστικό σώμα. Παράλληλα, απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες για την ενίσχυση των προληπτικών πλαισίων, όπως αυτών που σχετίζονται με τους κανόνες για την άσκηση πίεσης ή επιρροής από ομάδες συμφερόντων (lobbying) και τις συγκρούσεις συμφερόντων, καθώς και για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής διερεύνησης και δίωξης υποθέσεων διαφθοράς και της περάτωσης των σχετικών δικών με την έκδοση αμετάκλητων αποφάσεων. Στις χώρες της διεύρυνσης ενισχύθηκαν τα νομικά και τα θεσμικά πλαίσια, επιδεικνύοντας σε ορισμένες περιπτώσεις ανθεκτικότητα απέναντι σε αδικαιολόγητες πιέσεις, ωστόσο η έρευνα, η δίωξη και η εκδίκαση υποθέσεων διαφθοράς —συμπεριλαμβανομένων υποθέσεων διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο— πρέπει να βελτιωθούν περαιτέρω.
Ελευθερία και πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης
Η ελευθερία και η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης αποτελούν κεντρικά στοιχεία μιας κοινωνίας που βασίζεται στο κράτος δικαίου και στη διασφάλιση της δημοκρατικής λογοδοσίας. Στα κράτη μέλη βρίσκονται σε εξέλιξη μεταρρυθμίσεις για την ευθυγράμμιση των εθνικών νομοθεσιών με τους νέους κανόνες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κανονισμού για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης. Πολλά κράτη μέλη υλοποιούν μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της ανεξάρτητης λειτουργίας και χρηματοδότησης των δημόσιων μέσων ενημέρωσης και για τη βελτίωση της δικαιοσύνης και της διαφάνειας της κατανομής της κρατικής διαφήμισης. Επιπλέον, αρκετές εθνικές ρυθμιστικές αρχές των μέσων ενημέρωσης επεκτείνουν τις αρμοδιότητές τους, ώστε να συμμορφώνονται και με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στην ασφάλεια και την προστασία των δημοσιογράφων, εν μέσω συνεχιζόμενων απειλών, καθώς τα κράτη μέλη δημιουργούν ή συνεχίζουν να διατηρούν σε λειτουργία δομές στήριξης, ενώ ενισχύουν και τη νομική προστασία των δημοσιογράφων. Ταυτόχρονα, απαιτείται περαιτέρω δράση προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες όσον αφορά την ασφάλεια των δημοσιογράφων, να βελτιωθούν οι διασφαλίσεις όσον αφορά την ανεξαρτησία ορισμένων ρυθμιστικών αρχών των μέσων ενημέρωσης και των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, να αυξηθεί η διαφάνεια όσον αφορά την ιδιοκτησία τους, και να διασφαλιστεί περισσότερη δικαιοσύνη και διαφάνεια στην κατανομή της κρατικής διαφήμισης. Στις χώρες της διεύρυνσης, υπάρχουν επίσης ανησυχίες για την πολιτικοποίηση των ρυθμιστικών αρχών των μέσων ενημέρωσης και την οικονομική βιωσιμότητα των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων, καθώς και για τον διορισμό της ηγεσίας των ραδιοτηλεοπτικών φορέων.
Θεσμικοί έλεγχοι και ισορροπίες
Σε ορισμένα κράτη μέλη βρίσκονται σε εξέλιξη μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση των ελέγχων και ισορροπιών, μεταξύ άλλων μέσω της μεγαλύτερης συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών στη νομοθετική διαδικασία και της βελτίωσης της ποιότητας της νομοθεσίας. Ωστόσο, η νομοθετική αστάθεια και οι ταχέως μεταβαλλόμενοι νόμοι —οι οποίοι ενίοτε συντάσσονται χωρίς τη συμβολή των ενδιαφερόμενων μερών— δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους πολίτες. Αν και η έκθεση διαπιστώνει ότι τα περισσότερα κράτη μέλη συνεχίζουν να εφαρμόζουν ένα ευνοϊκό και υποστηρικτικό πλαίσιο για την κοινωνία των πολιτών, εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια σε ορισμένα κράτη μέλη όσον αφορά τη χρηματοδότηση ή τις απαιτήσεις καταχώρισης. Μάλιστα, σε ορισμένα κράτη μέλη οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις, καθώς υπόκεινται σε υπερβολικούς οικονομικούς περιορισμούς και ελέγχους ή προστατεύονται ανεπαρκώς. Στις χώρες της διεύρυνσης, οι προκλήσεις στις νομοθετικές διαδικασίες και οι αναποτελεσματικές δημόσιες διαβουλεύσεις περιορίζουν τη συμπεριληπτική διακυβέρνηση. Εξακολουθούν επίσης να υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τη συστηματική παρακολούθηση των συστάσεων που διατυπώνουν τα θεσμικά όργανα του Συνήγορου του Πολίτη και άλλοι ανεξάρτητοι φορείς.
Η διάσταση της ενιαίας αγοράς
Στο πλαίσιο των τεσσάρων πυλώνων που καλύπτονται από την έκθεση, τονίζεται ο αντίκτυπος του κράτους δικαίου στη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και στο λειτουργικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις. Ένα αποτελεσματικό σύστημα δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της διαφθοράς, η χρηστή διακυβέρνηση, η ασφάλεια δικαίου και η κατάλληλη νομοθεσία έχουν όλα σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο, καθώς διαμορφώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και καθοδηγούν τις επενδυτικές αποφάσεις. Στο πλαίσιο των τεσσάρων πυλώνων, η έκθεση τονίζει τον αντίκτυπο των ζητημάτων που έχουν εντοπιστεί στη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και στο λειτουργικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις. Τα κεφάλαια ανά χώρα κάνουν αναφορά, για παράδειγμα, στην εξειδίκευση των δικαστηρίων και των δικαστών στην εξέταση εμπορικών υποθέσεων· στους μηχανισμούς εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων· στα μέτρα για την πρόληψη της διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις· στη διαφανή χρηματοδότηση για τα μέσα ενημέρωσης· και στο σταθερό κανονιστικό περιβάλλον που είναι απαραίτητο για να μπορούν να λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις σε καθεστώς προβλέψιμων συνθηκών.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή καλεί τώρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να συνεχίσουν τις γενικές και ειδικές ανά χώρα συζητήσεις βάσει αυτής της έκθεσης, κάνοντας παράλληλα χρήση των συστάσεων προκειμένου να εξετάσουν πώς μπορεί να επιτευχθεί απτή πρόοδος. Η Επιτροπή καλεί επίσης τα εθνικά κοινοβούλια, την κοινωνία των πολιτών και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να συνεχίσουν τον διάλογο για το κράτος δικαίου στη χώρα τους, καθώς και τον διάλογο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών.
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που προσδιορίζονται στην έκθεση. Είναι έτοιμη να τα βοηθήσει στις προσπάθειές τους να συνεχίσουν την εφαρμογή των συστάσεων. Για τις χώρες της διεύρυνσης, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τα ζητήματα που εντοπίστηκαν, μεταξύ άλλων και στις επόμενες ετήσιες εκθέσεις της για τη διεύρυνση. Ενδέχεται να συμπεριληφθούν στην έκθεση για το κράτος δικαίου και άλλες χώρες της διεύρυνσης, όταν θα είναι έτοιμες.
Όπως δεσμεύτηκε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν στις πολιτικές κατευθύνσεις της για την περίοδο 2024-2029, η Επιτροπή θα συνεχίσει να βελτιώνει την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων, καθώς και να ενισχύει τους ελέγχους και τις ισορροπίες, ιδίως μέσω της παρακολούθησης της εφαρμογής των συστάσεων.
Ιστορικό
Η ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου είναι αποτέλεσμα στενού διαλόγου με τις εθνικές αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η έκθεση καλύπτει όλα τα κράτη μέλη και τέσσερις χώρες της διεύρυνσης στη βάση μιας κοινής, αντικειμενικής και διαφανούς μεθοδολογίας, εξετάζοντας την ίδια δέσμη θεμάτων σε κάθε χώρα.
Στην έκθεση του 2025 περιλαμβάνεται μια ανακοίνωση όπου εξετάζεται η κατάσταση στην ΕΕ συνολικά, καθώς και 27 κεφάλαια ανά χώρα τα οποία παρουσιάζουν τις σημαντικότερες εξελίξεις σε κάθε κράτος μέλος. Περιλαμβάνει επίσης τέσσερα κεφάλαια ανά χώρα που παρουσιάζουν τις εξελίξεις στις επιλεγμένες χώρες της διεύρυνσης. Η έκθεση περιλαμβάνει και μια αξιολόγηση των συστάσεων της περασμένης χρονιάς και, σε αυτή τη βάση, παρέχει εκ νέου ειδικές συστάσεις που απευθύνονται σε όλα τα κράτη μέλη.
Η έκθεση βρίσκεται στο επίκεντρο του ετήσιου κύκλου για το κράτος δικαίου. Αυτός ο ετήσιος κύκλος λειτουργεί προληπτικά: συμβάλλει στην προώθηση του κράτους δικαίου και στόχο έχει να αποτρέπει την εμφάνιση ή την εμβάθυνση προβλημάτων. Διακρίνεται από τα άλλα στοιχεία της εργαλειοθήκης της ΕΕ για το κράτος δικαίου και συμπληρώνει αλλά δεν υποκαθιστά τους βασιζόμενους στις Συνθήκες μηχανισμούς, οι οποίοι δίνουν τη δυνατότητα στην ΕΕ να αντιμετωπίσει σοβαρότερα ζητήματα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη. Τα εργαλεία αυτά περιλαμβάνουν τις διαδικασίες επί παραβάσει και τη διαδικασία για την προστασία των θεμελιωδών αξιών της Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Από το 2020 αρκετές νέες πρωτοβουλίες της ΕΕ έχουν αναβαθμίσει τα κοινά πρότυπα σε τομείς που έχουν άμεση σχέση με το κράτος δικαίου, με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης στο πλαίσιο αυτής της έκθεσης. Στις πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνεται ο ευρωπαϊκός κανονισμός για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, ο οποίος στόχο έχει να αντιμετωπίσει ορισμένα συστημικά κενά που έχουν εντοπιστεί στο κανονιστικό τοπίο των μέσων ενημέρωσης, και η δέσμη μέτρων κατά της διαφθοράς, η οποία περιλαμβάνει προτάσεις για νέα νομοθεσία με αντικείμενο την καταπολέμηση της διαφθοράς στην ΕΕ και την ενίσχυση του ενωσιακού καθεστώτος επιβολής κυρώσεων για τη διαφθορά στην εξωτερική διάσταση της ΕΕ.
Η συμπερίληψη ορισμένων χωρών της διεύρυνσης στην έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου στηρίζει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των χωρών αυτών για την επίτευξη μη αναστρέψιμης προόδου όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου πριν από την προσχώρηση, καθώς και για τη διασφάλιση της διατήρησης υψηλών προτύπων μετά την προσχώρηση. Η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο και η Σερβία συμμετέχουν στη διαδικασία της έκθεσης για το κράτος δικαίου, γεγονός που αντικατοπτρίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη διαδικασία προσχώρησης των εν λόγω χωρών. Όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν στις πολιτικές κατευθύνσεις της για την περίοδο 2024-2029, και άλλες υπό ένταξη χώρες θα συμπεριληφθούν στην έκθεση για το κράτος δικαίου όταν θα είναι έτοιμες.
Περισσότερες πληροφορίες