Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στο αμφιθέατρο του Ινστιτούτου Γκαίτε

  * Video: https://vimeo.com/793093907 

 

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στο αμφιθέατρο του Ινστιτούτου Γκαίτε, σε εκδήλωση για τις υποκλοπές (26.1.2023)

  

Α. Μένουμε Ευρώπη

 

Ευχαριστώ τους οργανωτές για την πρόσκληση. Την αποδέχθηκα γιατί οι επιστημονικές ιδιότητες των συνομιλητών και η μακροχρόνια πανεπιστημιακή μας συνύπαρξη εγγυώνται την ποιότητα του διαλόγου. Άλλωστε συζητούμε συνεχώς μεταξύ μας σε μαθήματα και μεταπτυχιακά σεμινάρια.

Είναι προφανές ότι  οι οργανωτές έχουν μια πολιτική προδιάθεση έντονα κριτική προς την κυβέρνηση και έντονα φιλική προς την αντιπολίτευση, κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το ότι καλούν εμένα συνιστά μεγάλο βήμα για αυτούς, μια εκδήλωση επιστημονικού σεβασμού προς πολιτικό τους αντίπαλο.

Είναι παράδοξο ότι αυτή η κίνηση έστω και αν υποκρύπτει πολιτική σκοπιμότητα, γίνεται αφορμή για εκδηλώσεις έντονης κριτικής ή και ανοικτής αμφισβήτησης από   πολιτικούς  μου ομοϊδεάτες,  υποτίθεται.

Όμως η υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών, της συνταγματικής τάξης, των εγγυήσεων του κράτους δικαίου δεν ξεκίνησε φέτος με τις υποκλοπές. Είναι διαρκής και επιμονή. Όπως είναι και πεδίο έντονων διαφωνιών μεταξύ επιστημόνων γύρω από την ερμηνεία του Συντάγματος.

Θα θυμηθώ μόνο την εκδήλωση με τίτλο «Εν ου παικτοίς» που οργάνωσε ο Kύκλος Iδεών στις 30.6.2016 με τον αείμνηστο Σταύρο Τσακυράκη, τον Νίκο Αλιβιζάτο και εμένα με αντικείμενο την προστασία του Συντάγματος και την απόκρουση προτάσεων της εποχής που εάν γινόντουσαν δεκτές θα προκαλούσαν αλλοίωση του πολιτεύματος.

Δεν θα μιλήσω ούτε καν για τη σκευωρία Novartis, αν και θα ήταν ενδιαφέρουσα ιστορική ειρωνεία να αναφερθώ εδώ στη σύλληψη με την κατηγορία της απάτης  ενός έως  σήμερα (τέσσερα σχεδόν χρόνια μετά τις εκλογές) «προστατευόμενου»  μάρτυρα!

Όμως ο τίτλος «Μένουμε Ευρώπη;», με ερωτηματικό, για τον οποίο δεν ρωτήθηκα, είναι προφανώς προβοκατόρικος και πολιτικά εσφαλμένος γιατί  έδωσε την αφορμή να επιχειρηθεί η μετάθεση του πεδίου της συζήτησης από τις υποκλοπές της παρούσας περιόδου στην εμπειρία και τις συγκρούσεις της περιόδου 2015-2019, κυρίως στην περίοδο του πρώτου εξαμήνου του 2015 και του αλήστου μνήμης δημοψηφίσματος του Ιουλίου που οδήγησε, με τρόπο που υπερέβη κάθε συνταγματική θεωρία, από τη συντριπτική νίκη του «όχι» στην πλήρη αποδοχή και εφαρμογή του «ναι».

Ποιος έχει άραγε στα χέρια του το πρωτότυπο του μέτρου της φιλοευρωπαϊκής και αντί – συριζικής συνέπειας; Οφείλω εγώ με το δικό μου «πολεμικό μητρώο» να δώσω διαβεβαιώσεις ή να αποδείξω τίποτα; Πρέπει να σιωπώ επιστημονικά για τις υποκλοπές προκειμένου να μη «επωφεληθεί» ο ΣΥΡΙΖΑ; Το ΠΑΣΟΚ, ο πρόεδρος του οποίου είναι θύμα υποκλοπών, δικαιούται να επικαλείται  αυτά που λέω  ή είναι ύποπτη και η σχέση με το κόμμα του οποίου υπήρξα αρχηγός και το οποίο ακρωτηριάστηκε σηκώνοντας τραγικά δυσανάλογο βάρος για την αντιμετώπιση της κρίσης;

Ποιος δικαιούται να λέει τη μια ότι συνεργάζομαι με τον κ. Μητσοτάκη επειδή η κυβέρνηση πρότεινε τη συμμετοχή μου στο Ομάδα υψηλού επιπέδου για το Mέλλον του Συμβουλίου της Ευρώπης που συγκροτήθηκε από τη Γενική Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης με επτά μέλη επιλεγμένα ατομικά και όχι με εκπροσώπους κρατών μελών. Και την άλλη ότι θα συνεργαστώ με τον κ. Τσίπρα επειδή επικαλέστηκε την επιστημονική μου θέση για τις υποκλοπές σε απάντηση της διαφωνίας προς την επιστημονική μου θέση που δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης.

Μη κρίνουν εξ ίδιων τα αλλότρια. Είμαι πολιτικά και κομματικά απελεύθερος, απολαμβάνω τη σφαίρα της μεταπολιτικής, αλλά υπερασπίζομαι την επιστημονική μου συνείδηση, σοβαρότητα, αξιοπιστία και κυρίως πειστικότητα. Όποιος έχει επιστημονικό αντίλογο ας τον διατυπώσει με αναλυτικά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα.

Όποιος πιστεύει πολιτικά ότι πρέπει να σιωπάσουμε ενώπιον των υποκλοπών για να μην επωφεληθούν οι «άλλοι», απλώς δεν βοηθά τους «άλλους» να είναι πράγματι «άλλοι».

Θα κατανοούσα τις αντιδράσεις για το ερωτηματικό στο «Μένουμε Ευρώπη», υπό την προϋπόθεση ότι όποιος ή όποια έσπευσε να υπερασπιστεί την ακεραιότητα του «Μένουμε Ευρώπη», τελεία και παύλα, εύρισκε να πει δυο λέξεις και για το απόστημα των υποκλοπών. Για την οργανωμένη εκστρατεία αποτροπής των ελέγχων της ΑΔΑΕ και συκοφάντησης του προέδρου της, λαμπρού δικαστικού λειτουργού Χρήστου Ράμμου που επιλέχθηκε το 2018 από τη Διάσκεψη των Προέδρων, με αυξημένη πλειοψηφία 4/5 και με πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ και όχι του ΣΥΡΙΖΑ.

Οφείλω επιπλέον ιστορικά να πω ότι το «Μένουμε Ευρώπη» ως θεμελιώδης εθνική στρατηγική και απόφαση, δεν προέκυψε τον Ιούλιο του 2015. Προέκυψε  όταν το 2010  ο Γιώργος Παπανδρέου ανέλαβε το βάρος της αποδοχής του πρώτου μνημονίου. Όταν το 2011 απέκρουσα την πρόταση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για Grexit, όταν λίγους μήνες αργότερα, μετά τις Κάννες, δήλωσα ότι δεν νοείται δημοψήφισμα για τη θέση της Ελλάδας στο ευρώ και την Ευρώπη, όταν το 2012 σχηματίσαμε την τρικομματική κυβέρνηση και  το 2013 την κυβέρνηση Σαμάρα – Βενιζέλου.

Αν μετρούσα εχθρούς και φίλους και επιδίωκα να έχω ανά πάσα στιγμή περισσότερους φίλους δεν θα «Μέναμε Ευρώπη».  Ήδη από το 2011. Οπότε θα περίττευε και η συζήτηση περί ερωτηματικού ή τελείας.

Ας πάρουν όλοι το «σχετικό», το βιβλίο μου με τίτλο «Εκδοχές Πολέμου». Και ας μελετήσουν την πρόσφατη ιστορία της χώρας μήπως κατανοήσουν και την απώτερη, κυρίως όμως τη σχέση της με το μέλλον.

«Μένουμε Ευρώπη» τελεία, αλλά και άνω και κάτω τελεία. Δεν υπάρχει Ευρώπη χωρίς δημοκρατικές αξίες, χωρίς κράτος δικαίου, χωρίς θεμελιώδη δικαιώματα, χωρίς ανεξάρτητη δικαιοσύνη, χωρίς ανεξάρτητες αρχές, χωρίς τη νομολογία του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ, χωρίς το κεκτημένο του θεσμικού και νομικού πολιτισμού της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Δεν είναι ούτε μια, ούτε δεδομένη η Ευρώπη. Είναι μια συνεχής σκληρή διαπραγμάτευση. Μια δύσκολη διαρκής επιβεβαίωση. Μια αλληλουχία μεγάλων διλημμάτων, όπως δείχνει η δραματική εμπειρία του πολέμου στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση, η καμπύλη της πανδημίας.

 

Β.  Πώς τίθεται σήμερα το ζήτημα των υποκλοπών

  

Από τις αρχές Αυγούστου μέχρι σήμερα, επί έξι μήνες, κυριαρχεί το ζήτημα των υποκλοπών.

Πρώτον, της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφαλείας  με πρόταση της ΕΥΠ και με εισαγγελική διάταξη, δηλαδή των επισυνδέσεων, και

Δεύτερον, της εξ ορισμού παράνομης χρήσης κατασκοπευτικών λογισμικών, κυρίως του Predator.

Τώρα έχει πλέον ψηφιστεί και ισχύει ο νόμος 5002/2022

Οι οπαδοί της ισότητας όλων ενώπιον των παρακολουθήσεων απογοητεύτηκαν, φοβάμαι, από το ν. 5002/22 που υιοθέτησε τη βασική μου θέση για ειδικές εγγυήσεις προκειμένου να αρθεί το απόρρητο των επικοινωνιών πολιτικού προσώπου

Οι οπαδοί της πανοπτικής ΕΥΠ απογοητεύτηκαν, φοβάμαι, από τον ν. 5002/22 που υιοθέτησε τη βασική μου θέση ως προς τη στενή και αυστηρή τυποποίηση των λόγων εθνικής ασφάλειας. 

Με τον νόμο 5002/2022 η δυνατότητα ενημέρωσης του υποκειμένου της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφαλείας, που είχε καταργηθεί το 2021, επανήλθε υπό τον περιορισμό ότι έχει παρέλθει τριετία (διάστημα που σε πολλές περιπτώσεις ενδέχεται να παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας). Η σχετική αρμοδιότητα ανατίθεται σε τριμελή επιτροπή συγκροτούμενη από  δυο εισαγγελικούς λειτουργούς και τον Πρόεδρο της ΑΔΑΕ.

Προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι αυτή η ρύθμιση απαγορεύει πλέον στην ΑΔΑΕ να ασκεί ελέγχους στην ΕΥΠ και τους τηλεφωνικούς παρόχους, όχι για να ενημερωθεί ο παρακολουθούμενος,  αλλά η Βουλή και ο εισαγγελέας εφόσον διαπιστώνεται η τέλεση εγκλήματος που πρέπει να αναγγελθεί. 

Όμως ο ν. 5002/2022 προβλέπει στην παρ. 6 του άρθρου 8 ότι : «Ο Πρόεδρος της Α.Δ.Α.Ε. ενημερώνει για θέματα άρσεων απορρήτου επικοινωνιών τον Πρόεδρο της Βουλής, τους αρχηγούς των κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή και τον Υπουργό Δικαιοσύνης.»

Πρόκειται για ρητή και προσωπική αρμοδιότητα του Προέδρου της ΑΔΑΕ, η παράλειψη άσκησης της οποίας θα συνιστούσε παράβαση καθήκοντος. 

Επιπλέον οι αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ που προβλέπονται στον ιδρυτικό της νόμο διατηρούνται αλώβητες, πλην της αρμοδιότητας της σχετικής με την ενημέρωση του παρακολουθηθέντος. Η νέα αυτή  ρύθμιση θα ελεγχθεί προφανώς δικαστικά ως προς τη συνταγματικότητά της και την συμβατότητά της με την ΕΣΔΑ από τα εθνικά δικαστήρια και το ΕΔΔΑ μετά από προσφυγές θιγόμενων.

Ο εκτελεστικός του Συντάγματος νόμος, ακόμη και αν το προβλέπει ρητά, δεν μπορεί να ευνουχίσει μια συνταγματικά προβλεπόμενη ανεξάρτητη αρχή που περιβάλλει ως θεσμική εγγύηση θεμελιώδες δικαίωμα που εισάγεται μάλιστα ως «απολύτως απαραβίαστο». Η θεμελίωση του θεσμικού ρόλου της ανεξάρτητης αρχής και στο Δίκαιο της ΕΕ ( κατά το οποίο η ΑΔΑΕ λειτουργεί παραπληρωματικά με την  Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα) θέτει ακόμη υψηλότερο φραγμό στον εθνικό νόμο και πολύ περισσότερο την ερμηνεία του.

Η 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του ΑΠ, όπως είχα την ευκαιρία να αναλύσω, χορηγήθηκε κάθ´υπέρβαση της γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του Εισαγγελέα του ΑΠ και, όπως κατέστη αντιληπτό, δεν μπορούσε να στερήσει την ΑΔΑΕ από τις ελεγκτικές της αρμοδιότητες. Επεσήμανε απλώς ότι ενημέρωση των θιγόμενων μπορεί πλέον να γίνει από την τριμελή επιτροπή.

Οι έλεγχοι της ΑΔΑΕ διενεργήθηκαν και το άρθρο 8 παρ. 6 του νωπού νόμου 5002 / 2022 εφαρμόστηκε εις πείσμα όλων εκείνων που στρουθοκαμηλίζουν.

Όταν ο Πρωθυπουργός παραδέχθηκε την παρακολούθηση Ανδρουλάκη, στις 8.8.2022 δήλωσε, «Παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας. Ήταν τυπικά επαρκής, όμως πολιτικά μη αποδεκτή. Δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί, προκαλώντας ρωγμές στην εμπιστοσύνη των πολιτών στις Υπηρεσίες Εθνικής Ασφάλεια»

Όταν στις 11.12.2022 είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες για παρακολούθηση υπουργών και υψηλών ηγετικών στελεχών των ενόπλων δυνάμεων, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι, «Η ελληνική Δικαιοσύνη προχωρά τη διερεύνηση, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ και των όσων σχετικών αναφέρονται σε αυτήν, με την αμέριστη συνδρομή των κρατικών αρχών, ώστε να διαλευκανθεί κάθε πτυχή, ακόμα και το εάν στο εσωτερικό της ΕΥΠ αναπτύχθηκαν δραστηριότητες εκτός πλαισίου.

Από τη στιγμή, πάντως, που ο Πρωθυπουργός αντέδρασε, με τον γνωστό τρόπο, στην περίπτωση της νόμιμης επισύνδεσης του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη, είναι αδιανόητο να υπονοείται ότι τελούσε σε γνώση του ή, πολύ περισσότερο, ότι είχε δώσει εντολή να παρακολουθούνται άνθρωποι που συμπορεύεται μαζί τους επί  δεκαετίες ή και κρατικοί αξιωματούχοι, μαζί με τους οποίους αντιμετώπισε επιτυχώς μείζονα ζητήματα για την Πατρίδα»

Κατανόησα τη δήλωση αυτή του κυβερνητικού εκπροσώπου ως παραδοχή της παρακολούθησης υπουργών και κρατικών αξιωματούχων από μια ΕΥΠ που δρα «εκτός πλαισίου» χωρίς γνώση του πρωθυπουργού του και εποπτεύοντος υπουργού . Βαρυσήμαντη παραδοχή που ελπίζω να την έχει προσέξει η εισαγγελική αρχή.  

Τώρα δυστυχώς ο έλεγχος της ΑΔΑΕ επιβεβαιώνει μεταξύ άλλων τη μακρά παρακολούθηση για λόγους εθνικής ασφάλειας, ηγετικών στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, τεταγμένων  στην υπεράσπιση της εθνικής ασφάλειας !

Προκύπτει συνεπώς μείζον ζήτημα αφενός εθνικής ασφάλειας, αφετέρου λειτουργίας του κράτους δικαίου και σεβασμού του Συντάγματος.

Αυτές οι παρακολουθήσεις ήταν νόμιμες ή παράνομες; Μια πράξη δεν καθίσταται νόμιμη όταν φέρει τα εξωτερικά στοιχεία της νόμιμης πράξης αλλά παραβιάζει το Σύνταγμα και τον νόμο, στερείται αιτιολογίας και δεν σέβεται την αρχή της αναλογικότητας. Συνεπώς οι παρακολουθήσεις των ηγετών του στρατεύματος ήταν παράνομες. Αν ήταν νόμιμες, δεν έπρεπε τα συγκεκριμένα πρόσωπα να παραμένουν και μάλιστα επί μακρόν στην ηγεσία του στρατεύματος.

Ποιος άκουσε ή διάβασε το υλικό των παρακολουθήσεων; Ποιος ήταν αποδέκτης των ενημερωτικών δελτίων; Ποιος έδωσε και ποιες εξηγήσεις στα πρόσωπα αυτά; Ποιο ήταν το κίνητρο και το ζητούμενο της μακράς παρακολούθησης;

Ποιος γνωρίζει καλύτερα από πχ τους αρχηγούς των επιτελείων των ΕΔ τι συνιστά επιλογή εθνικής ασφάλειας; Προφανώς όχι μια εισαγγελέας εγκατεστημένη στην ΕΥΠ. Δέχομαι ότι γνωρίζει καλύτερα από τους αρχηγούς των επιτελείων ο εκάστοτε πρωθυπουργός. Αλλά όταν ο πρωθυπουργός δηλώνει άγνοια και καταγγέλλει «εκτός πλαισίου» λειτουργία της ΕΥΠ και της εισαγγελέως, τι πρέπει να πούμε εμείς ως πολίτες, ως νομικοί, ως καθηγητές του Δικαίου; Τι πρέπει να πω εγώ ως πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης  και υπουργός Εξωτερικών  και ως πρώην υπουργός Εθνικής Άμυνας;

Δεν μπορεί η θεσμική αντιμετώπιση του ζητήματος των υποκλοπών να είναι αυτή. Δεν αρκεί η απάντηση, «γινόντουσαν και πριν παράνομες ή αμφίβολης νομιμότητας παρακολουθήσεις, ακόμη και υπουργών». Δεν αρκεί η απάντηση ότι «δημοσκοπικά το ζήτημα έχασε το ενδιαφέρον του και δεν επηρεάζει τις εκλογικές συμπεριφορές». Δεν αρκεί η απάντηση,  «παραιτήθηκαν οι κκ. Δημητριάδης  και Κοντολέων και ανέλαβαν την ευθύνη». Ποια ευθύνη και σε ποιο θεσμικό επίπεδο. Δεν αρκεί η παραπομπή στις  προκαταρκτικές εξετάσεις που επί μήνες  διενεργεί η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών χωρίς εμφανές αποτέλεσμα και γνωστό χρονοδιάγραμμα. Δεν αρκεί η ΑΔΑΕ που υπονομεύεται και συκοφαντείται με ακραίο τρόπο. Δεν αρκεί η ΑΠΔΠΧ που ήδη εξέδωσε την πρώτη απόφασή της για το Predator. Δεν αρκεί ο κοινοβουλευτικός έλεγχος στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης . Δεν θα αρκούσε ούτε η ομαλή και εντατική  λειτουργία της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας.

Το ζήτημα της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, του κύρους της και του απορρήτου των επικοινωνιών της που είναι ουσιαστικά στρατιωτικές επικοινωνίες απαιτεί να διαμορφώσει άμεσα μια εύλογη τεκμηριωμένη  απάντηση ο ίδιος ο Πρωθυπουργός και να ενημερώσει αξιόπιστα τουλάχιστον τους αρχηγούς των κομμάτων. -

 

* Video: https://vimeo.com/793093907 

 

https://www.evenizelos.gr/speeches/conferences-events/465-conferencespeech2023/6793-omilia-evaggelou-venizelou-se-ekdilosi-gia-tis-ypoklopes.html 

Think Tank Review - January 2023

 

Library blog Wednesday 25 January 2023

● General Secretariat of the Council   Think Tank Review - January 2023   Croatia's accession to the Schengen area and to the eurozone from 1 January 2023; how the energy crisis and the decarbonisation process can shape EU industrial policy; the fifth anniversary of the European pillar of social rights; the EU global health strategy; hydrogen mobility infrastructure; the EU global gateway, energy prices and inflation; the EU’s role as a security provider, and the EU engagement in Central Asia are some of the topics discussed in the January Think Tank Review.

Think Tank Review - January 2023

• 25 January 2023
 
• Think Tank Review
 
• gsclibrary

EU politics and institutions

Highlighting Croatia's accession to the Schengen area and to the eurozone from 1 January 2023, reports analyse these two landmark decisions for the European future of the country. Papers discuss the multifaceted nature of European identity and culture and why the EU should engage in having such discussions, given that the European identity, values and ‘soul’ remain valuable points of reference for the future development of Europe and for its citizens. As over the last several years, citizens in Europe have been randomly selected to participate in specific policy debates, analyses point out that selection-based participation needs to be more integrated into mainstream democratic politics. 

KONRAD ADENAUER STIFTUNG

Think Tank reports on the invasion of Ukraine

 

Library blog Wednesday 18 January 2023

● General Secretariat of the Council   Think Tank reports on the invasion of Ukraine   How the battle for the Donbas shaped Ukraine’s success; how to shorten a path to peace in 2023; Russia’s unmet expectations regarding cyber operations in Ukraine; which kind of realism should drive Western support for Ukraine; enabling an economic transformation of Ukraine; EU defense and the war in Ukraine; the rail silk road under the shadow of the war in Ukraine, and the geopolitical implications of the war are some of the issues discussed in this update.

Think Tank reports on the invasion of Ukraine

• 18 January 2023
 
• Think Tank Review
 
• gsclibrary

This is a non-exhaustive collection of Think Tanks reports on the invasion of Ukraine, covering the period from February 2022 onwards, which is regularly updated:

 18.1.2023

FOREIGN AFFAIRS INSTITUTE

How the battle for the Donbas shaped Ukraine’s success

The authors comment on Ukraine’s successes in Kherson and Kharkiv which were largely a result of the losses it inflicted on the Russian military in the Battle for the Donbas in the spring and early summer. Attrition enabled successful maneuver warfare. The course of the war in 2023 will depend heavily on external support and how well Russia integrates mobilized soldiers. 

UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE

Ukraine’s Zelenskyy asks: can we shorten this war?

The article tries to answer the question posed by Zelenskyy: “can we shorten this war?” It explores the role of the United States in this undertaking by looking at Zelenskyy’s and Biden’s exchange on 21st December 2022. 

UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE

Ukraine: can we shorten a path to peace in 2023?

How will Ukraine’s war evolve in 2023, and can it yield a path to peace? Analysts’ scenarios for the war are full of unknowns. This article looks at future scenarios for the war in 2023 and which are the options for peace.

THE INSTITUTE FOR NATIONAL SECURITY STUDIES

Open-source intelligence and the war in Ukraine

“The first digital war” is one way to describe the events underway in Ukraine. The flood of open-source information helps intelligence organizations obtain a precise picture of the situation but may also lead to confusion and unfounded bias. What can Israel learn from the Ukraine experience of the past year on the correct use of open-source intelligence in times of war?

INSTITUTO ESPAÑOL DE ESTUDIOS ESTRATÉGICOS

Ucrania: la guerra de los teléfonos móviles

One of the most original features of the Ukrainian war is the use of mobile phone networks by both sides. Ukrainians and Russians have made intensive use of mobile phone networks for purposes ranging from government communication with the civilian population, to civilian and military communications and to cognitive warfare. The paper looks at how the operations in Ukraine offer a new and, in some respects, surprising perspective on the role that mobile phone networks can play in today's military operations. 

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου,τ. Αντιπροέδρου της Ελληνικής Κυβερνήσεως και Υπ.Εξωτερικών:"Εθνική αναστοχαστική ενότητα"

 15.1.2023

 

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής

 

Εθνική αναστοχαστική ενότητα

  

Η Ελληνική Δημοκρατία, προεδρευόμενη και κοινοβουλευτική, όπως ορίζει το Σύνταγμα, διαθέτει τη θεσμική ισχύ και την πολιτική αυτοπεποίθηση που της επιτρέπει να είναι μεγάθυμη και συμπεριληπτική. Η ιστορική μνήμη είναι προϋπόθεση του μέλλοντος. Αυτό όμως αφορά  μια μνήμη που τροφοδοτείται από την ιστορική διερεύνηση και γνώση. Το κατά βάθος ζητούμενο είναι μια εθνική αναστοχαστική ενότητα.

Ο θάνατος του Κωνσταντίνου μας υπενθυμίζει καταρχάς ότι πλησιάζουμε στην επέτειο των  πενήντα ετών από τη Μεταπολίτευση του 1974 (συμπεριλαμβανομένου προφανώς του δημοψηφίσματος της 8ης Δεκεμβρίου) με αυτόν απόντα. Η συμμετοχή του στην Ιστορία της περιόδου αυτής συνίσταται ουσιαστικά στην αποδοχή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και της πολιτειακής μεταβολής που συντελέστηκε. Η απόφαση της δικτατορίας να μεταβάλλει την πολιτειακή μορφή μιας εικονικής δημοκρατίας καταργώντας τη βασιλεία, τέθηκε υπό την κρίση του ελληνικού λαού υπό συνθήκες δημοκρατίας. Μιας δημοκρατίας που διαμόρφωνε, με προσεκτικά, εντέλει υποδειγματικά βήματα,  τα οριστικά και στέρεα θεσμικά υλικά της.

Ο συσχετισμός των ψήφων στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974 έχει ενσωματωθεί,  ως συνταγματική απόφαση, στα θεμέλια της Ελληνικής Δημοκρατίας σε ποσοστό 100% .

Ο θάνατος του Κωνσταντίνου επήλθε - έτσι τα έφερε η κοινή ανθρώπινη μοίρα - μέσα στην περίοδο των αλλεπάλληλων μεγάλων επετείων: των διακοσίων ετών από την έναρξη της Επανάστασης της Ανεξαρτησίας, των εκατό ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη Συνθήκη της Λωζάννης και την άφιξη των προσφύγων, των  πενήντα ετών από την πτώση της δικτατορίας.

Ο Κωνσταντίνος ως πρόσωπο διετέλεσε σε όλη του τη ζωή αιχμάλωτος των συμβολισμών της οικογενειακής του καταγωγής και του θεσμικού του ρόλου κατά τη συνταγματική τάξη που καταλύθηκε στις 21 Απριλίου 1967. Τα κρίσιμα ιστορικά επεισόδια, όπως η αποστασία, η ορκωμοσία της πρώτης δικτατορικής κυβέρνησης, το λεγόμενο βασιλικό κίνημα της 13ης Δεκεμβρίου 1967, έχουν κατά κόρον αναλυθεί και ο ίδιος έχει παρουσιάσει την αφήγησή του.

Σημασία έχει να συζητήσουμε γύρω από ένα συνολικό ερμηνευτικό σχήμα για τη θέση της μοναρχίας στην Ελλάδα, ακριβέστερα στη διαμόρφωση της καμπύλης της Ιστορίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Η επέτειος του 2021 μας βοήθησε, νομίζω, να δούμε πώς η μετάβαση από τα δημοκρατικά αλλά «διαπραγματεύσιμα» Συντάγματα του Αγώνα, στην περίοδο Καποδίστρια και αμέσως μετά στην εισαγωγή της μοναρχίας λειτούργησε, εντός του τότε διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων, ως προϋπόθεση για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του νέου ελληνικού κράτους και τη διαμόρφωση μιας αρχικής, ανεπαρκούς αλλά υποστατής, επικράτειας.

Η επέτειος του 2022-2023 μας βοηθά, νομίζω, να δούμε ότι η μοναρχία βρίσκεται από το 1912 έως την έκπτωση του 1974, ενώπιον μιας διαρκούς διπλής πρόκλησης. Πρώτον, της πρόκλησης της εναρμόνισής της με τις πολιτικές και κοινοβουλευτικές επιλογές του εκλογικού σώματος από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου έως την εποχή του Γεωργίου Παπανδρέου και, δεύτερον, της πρόκλησης της εναρμόνισής της με τους διεθνείς εταίρους της χώρας ( κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο) και τη δυναμική των διεθνών συσχετισμών που διευκολύνουν την επέκταση της επικράτειας και πάντως την «εθνική ολοκλήρωση».

Αυτό το σχήμα λειτούργησε, νομίζω, όλα αυτά τα 200, για την ακρίβεια τα 150 χρόνια, μέχρι το 1974 και υπό το βάρος αυτού του σχήματος κατάρρευσε ο ιστορικός και εντέλει ο θεσμικός λόγος ύπαρξης της βασιλείας στην Ελλάδα. Στη διαδρομή αυτή ενσωματώνονται και η δυναστική μεταβολή από τον Όθωνα στον Γεώργιο Α´ τον 19ο αιώνα και οι περιπέτειες της βασιλείας τον 20ό αιώνα.

Όταν το 1994 εισηγήθηκα τον νόμο 2215/1994 για την απαλλοτρίωση της «βασιλικής περιουσίας» και τη ρύθμιση των θεμάτων ιθαγένειας των μελών της πρώην βασιλικής οικογένειας υπήρχαν ακόμη πολλές «εκκρεμότητες» ως προς τη διαχείριση των συμβόλων και της ιστορικής μνήμης που συνιστά ενεργό πολιτικό μέγεθος. Η επετειακή συζήτηση των τελευταίων μηνών για τη Μικρασιατική Εκστρατεία, τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη δίκη των έξι δείχνει πόσο ζωντανό πολιτικά είναι το πεδίο της δημόσιας Ιστορίας. Το «σύνδρομο της αποστασίας» ισχυροποιεί τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων και κυρίως τoν εκάστοτε πρωθυπουργό υπό την απειλή του ενδεχόμενου να συμβεί αυτό που συνέβη  το 1965 με θεσμικό «θύμα» τον Γεώργιο Παπανδρέου. Το «σύνδρομο της Ζυρίχης / Λονδίνου» που παραπέμπει στις ομώνυμες συνθήκες του 1960 και στην οδυνηρή διαπίστωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ότι κατηγορήθηκε ως «προδότης», επηρεάζει ακόμη σήμερα, σε καθοριστικό βαθμό, την εσωτερική πολιτική αντίληψη για τη διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής.

Στο Σολτ Λέικ, στους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2002, είχα την ευκαιρία να συζητήσω με τον Κωνσταντίνο για τις ιστορικές εκκρεμότητες σε κλίμα ευγένειας και αμοιβαίου σεβασμού. Έκτοτε αυτό ήταν το κλίμα όλων των τυχαίων συναντήσεων μας.  

Ο νόμος του 1994 κατέστησε οριστικά δημόσια περιουσία το Τατόι, το Μόν Ρεπό, το Πολυδένδρι. Ο Κωνσταντίνος θα ταφεί - ορθώς - στο Τατόι, στους «βασιλικούς τάφους», δίπλα στους προγόνους του, φιλοξενούμενος όμως σε δημόσιο κτήμα, ως πρόσωπο αλλά και ως αναπόσπαστο  τμήμα της εθνικής Ιστορίας.

Ο θάνατος και η ταφή του είναι εκ των πραγμάτων μια πράξη ιστορικού αναστοχασμού και πολιτικού και θεσμικού πολιτισμού που επιβεβαιώνει την ισχύ της Ελληνικής Δημοκρατίας.-

 

https://www.evenizelos.gr/mme/articlesinthepress/462-articles2023/6789-vima-arthro-ev-venizelou-ethniki-anastoxastiki-enotita.html  

 

* Ο Ευάγγελος Βενιζέλος είναι πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών. Πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ.

 

" Ένα «αστέρι» ονόματι Μουμίν" του Λεωνίδα Κουμάκη

{From Leonidas Koumakis} BL / Ένα «αστέρι» ονόματι Μουμίν (5 / 1 / 2023)




Leonidas Koumakis




Ένα «αστέρι» ονόματι Μουμίν του Λεωνίδα Κουμάκη, Νομικού, Συγγραφέα, Αρθρογράφου-Αναλυτή, μέλους του ΙΗΑ



Στην Ελληνική Θράκη ευδοκιμούν δουλικοί καιροσκόποι και ανυπόμονοι αριβίστες τύπου Οκτάι Εγκίν. Δεν διστάζουν καθόλου να ξεπουλήσουν τον τόπο τους για μια χούφτα «παροχών». Μετατρέπονται σε τυφλά όργανα της δολοφονικής ΜΙΤ και του κάθε διευθυντή της, άρχοντα όλων των βρώμικων «υπηρεσιών» προς τον εκάστοτε ψευτοσουλτάνο της Άγκυρας.

Το 1955, ο (τότε) φοιτητής της Νομικής Θεσσαλονίκης Οκτάι Εγκίν είχε χρησιμοποιηθεί, μαζί με τέσσερις άλλους, στην «επιχείρηση» εξόντωσης του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης που οργανώθηκε από το «Ειδικό Γραφείο Πολέμου» της ΜΙΤ. Μετέφερε και παρέδωσε μια βόμβα στον φύλακα του Τουρκικού προξενείου Θεσσαλονίκης που θεωρείται και σπίτι του Μουσταφά Κεμάλ, προκειμένου να αποτελέσει την προγραμματισμένη «αφορμή» για το πογκρόμ που είχε ήδη οργανωθεί εναντίον Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων, την νύχτα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου 1955. Η ενέργεια αυτή τον ανάγκασε στην συνέχεια να διαφύγει στην Τουρκία, δίπλα στα αφεντικά του, όπου έκανε τεράστια επαγγελματικά άλματα «προόδου». Ο άνθρωπος που ουσιαστικά έβαλε βόμβα στο θεωρούμενο σπίτι του Μουσταφά Κεμάλ στην Θεσσαλονίκη, υπηρέτησε μετά από σύντομο χρονικό διάστημα στην Γενική Διεύθυνση Πολιτικών Υποθέσεων της Τουρκικής Ασφάλειας και στην συνέχεια έγινε Νομάρχης Νεβσεχίρ της Τουρκικής «Δημοκρατίας». Ανάλογη, εκρηκτική «πρόοδο» είχαν και οι υπόλοιποι τέσσερις που συμμετείχαν στην «επιχείρηση». Η μυστηριώδης εμφάνιση του Ιαν Φλέμινγκ, γνωστού δημιουργού του Τζέημς Μπόντ - πράκτορα 007 και (τότε) πράκτορα της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙ6 στην σκηνή των γεγονότων, συμπληρώνει την εικόνα της επιχείρησης «Σεπτεμβριανά 1955» (Το ιστορικό, όπως το περιγράφει ο Τούρκος δημοσιογράφος Sedat Kaya βρίσκεται στο άρθρο «Σεπτεμβριανά 1955: Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται»).

Στις μέρες μας ένας εκλεγμένος το 2019 δήμαρχος στον χώρο της Ελληνικής Θράκης ονόματι Ὀντέρ Μουμίν δίνει την εντύπωση «εντολοδόχου» του φασιστικού καθεστώτος της Τουρκίας και «παπαγάλου» των συστηματικών fake news της τουρκικής προπαγάνδας που καλλιεργούνται σαν «φύλλο συκής» εναντίον της Ελλάδος για μελλοντική χρήση.

Στην Τουρκία όπως είναι γνωστό ένας λαοφιλής Δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, της μεγαλύτερης σε πληθυσμό πόλης της σημερινής Τουρκίας, απειλείται με φυλάκιση και καθαίρεση από το αξίωμα του διότι επέστρεψε τον χαρακτηρισμό «ανόητοι» στον Υπουργό Διαπλοκής, Παρανομίας και Εμπορίου Ναρκωτικών της Τουρκίας Σουλειμάν Σοϊλού (επίσημα Υπουργό Εσωτερικών) και στην διορισμένη από τον Ερντογάν Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή. Για το «έγκλημα» αυτό, η ποινή που του επιβλήθηκε από τον διορισμένο «δικαστή» είναι φυλάκιση 2 ετών, 7 μηνών και 15 ημερών. Φυσικά και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για να εξαφανιστεί από την πολιτική σκηνή της Τουρκίας με το ζόρι και να μην αποτελεί ενοχλητικό αντίπαλο του Ερντογάν.

Ο Οντέρ Μουμίρ όμως, φαίνεται ότι εκτιμάει βαθύτατα την τουρκική «Δημοκρατία» και προσπαθεί να εφαρμόσει στην πράξη την Ερντογανική «φιλοσοφία» σύμφωνα με την οποία «Η Δημοκρατία είναι το τραίνο που θα μας οδηγήσει στον στόχο μας. Μόλις πετύχουμε τον στόχο μας κατεβαίνουμε από το τραίνο».

Έτσι, αξιοποιεί πλήρως την ασυλία που του παρέχει το Ευρωπαϊκό έδαφος της Ελλάδος και η πλήρης ελευθερία που υπάρχει στη χώρα μας τόσο στην έκφραση όσο και στα ατομικά δικαιώματα. Σε πλήρη αντίθεση με την γειτονική Τουρκία όπου αυτά περιφρονούνται και διασύρονται, με την αυθαίρετη φυλάκιση πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος όπως ο Οσμάν Καβάλα ή ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, παρά τις αλλεπάλληλες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την άμεση απελευθέρωση τους – όλες καταλήγουν στον κάλαθο των αχρήστων του παλατιού της Άγκυρας.

Ο δικηγόρος Οντέρ Μουμίρ όμως έχει την άνεση και την ελευθερία να πηγαίνει όποτε επιθυμεί στην Τουρκία, να εκφωνεί εμπρηστικούς λόγους σε φιέστες αλυτρωτικών συλλόγων, δίπλα σε σημαίες μιας ανύπαρκτης «Τουρκικής Δημοκρατίας Δυτικής Θράκης» (όνειρο μιμητισμού της δήθεν ανεξάρτητης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» στα κατεχόμενα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας) – όλα «δημιουργήματα» των πιο σκοτεινών υπόγειων της ΜΙΤ-, χωρίς να έχει καμιά απολύτως συνέπεια.

Μπορεί να απαγγέλει στίχους εθνικιστικού ποιήματος, αφιερωμένου στον Τούρκο στρατιώτη, για να διαλαλήσει τον «πατριωτισμό» του, μπορεί να δηλώνει ελεύθερα ότι ο στόχος του δήμου Ιάσμου της Ελληνικής Θράκης είναι ο «εναγκαλισμός» του δήμου με τη «μητέρα πατρίδα», δηλαδή την Τουρκία, χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα.

Στην Τουρκία το φασιστικό καθεστώς καθαιρεί με την νεφελώδη και αόριστη δικαιολογία της «τρομοκρατίας» δεκάδες εκλεγμένους Δημάρχους της Τουρκίας μόνο και μόνο επειδή είναι ή αισθάνονται Κούρδοι.

Διορίζει πιστούς υποτακτικούς, περιφρονώντας την λαϊκή βούληση με τον πιο προκλητικό και απροκάλυπτο τρόπο. Ταυτόχρονα, το ίδιο φασιστικό καθεστώς που με μια απόφαση διαγράφει μονομιάς περισσότερους από πενήντα εκλεγμένους δημάρχους, χύνει ποταμούς από κροκοδείλια δάκρυα για (δήθεν) «καταπίεση» Ελλήνων πολιτών μουσουλμάνων το θρήσκευμα στην Ελληνική Θράκη!

Αναρωτιέται κανείς εάν κάποιος εκλεγμένος Κούρδος δήμαρχος της Τουρκίας ερχόταν στην Ελλάδα και έκανε, δίπλα σε σημαίες ενός «Ανεξάρτητου Κουρδιστάν του Ντιγιαρμπακίρ» ένα εμπρηστικό κήρυγμα μιλώντας για «μεγάλη νίκη» και για «αιωνιότητα που δίνει ο θάνατος» (όπως ακριβώς έκανε το 2020 ο εκλεγμένος Δήμαρχος Ιάσμου Οντέρ Μουμίν μέσα στην Τουρκία), τι θα πάθαινε άραγε όταν επέστρεφε στην Τουρκία;

Δεν θα είχε καθαιρεθεί αμέσως; Δεν θα είχε κατηγορηθεί για τρομοκρατία; Δεν θα είχε φυλακιστεί με συνοπτικές διαδικασίες σαν τρομοκράτης; Σαν απειλή για την «εθνική ασφάλεια» της Τουρκίας;

Στην Ελλάδα όμως ο κύριος Ὀντέρ Μουμίν επιστρέφει από την Τουρκία ελεύθερα, μετά από εμπρηστικές ομιλίες και χαιρετισμούς μπροστά σε δημιουργήματα της ΜΙΤ («Αλυτρωτικούς Συλλόγους» και σημαίες «Ανεξάρτητης Δυτικής Θράκης») αλλά δεν του μιλάει κανείς. Θεωρεί πως μπορεί χωρίς κανένα πρόβλημα να συνεχίζει να δραστηριοποιείται σαν εκφραστής της τουρκικής προπαγάνδας και να εφαρμόζει τις «πρακτικές» της ΜΙΤ χωρίς καμιά απολύτως συνέπεια.

Όπως είναι φυσικό, με τέτοια άνεση που αισθάνεται, δεν απορεί κανείς καθόλου που ολοένα αποθρασύνεται. Έτσι, κάνει ανακλήσεις αντιδημάρχων στον Δήμο Ιάσμου, απολύσεις εργαζομένων, σφράγιση της Ταμειακής Υπηρεσίας με «αιτιολογία» που φαίνεται να έρχεται απ΄ ευθείας από το αρχηγείο της ΜΙΤ:

Εμπλέκονται ή συσχετίζονται με την Παγκόσμια Τρομοκρατική Οργάνωση FETÖ και την εγχώρια Εγκληματική Οργάνωση ΕΥΡ-ΑΚΗ!

Ο κύριος Μουμίν στέλνει και επιστολές στους Δημάρχους Κρήτης για να βρουν …. Γκιουλενιστές! Ο τύπος έχει μεταμορφωθεί σε υπάλληλο του φασιστικού καθεστώτος Ερντογάν μέσα στην Ελλάδα και κάποτε θα πρέπει να χωνέψει πως και στην Ευρωπαϊκή Ελλάδα υπάρχουν νόμοι που αφορούν την εθνική ασφάλεια και ότι η πλούσια «δράση» του τοποθετεί συνεχώς επικίνδυνες νάρκες στην ηρεμία και την ειρήνη ολόκληρης της περιοχής.

Σαν δικηγόρος θα πρέπει να καταλαβαίνει πολύ καλύτερα από τους «προϊσταμένους» του, πως ξεπέρασε ακόμα και τα πιο ακραία όρια του νόμου και ότι εξανέμισε κάθε περιθώριο ανοχής.

Οι «προϊστάμενοι» του βέβαια, μαθημένοι να δουλεύουν υπογείως και ύπουλα θέλουν να αποφύγουν την φανερή έκθεση από την σκανδαλώδη «δράση» του Οντέρ Μουμίν. Έτσι, δεν διστάζουν επισήμως να τον «αποκηρύξουν» με δημοσίευμα της εφημερίδας «Γενί Σαφάκ», το γνωστό όργανο της τουρκικής εξουσίας: Τον κατηγορούν για «δραστηριότητες κατά της Τουρκίας» (αν είναι δυνατόν!) και ήδη από τον Ιούνιο του 2022, τον «έπαυσαν» από την κατευθυνόμενη από την Τουρκία «Συμβουλευτική Επιτροπή» της (δήθεν) «Τουρκικής» Μειονότητας Δυτικής Θράκης.

Ο Κύριος Δήμαρχος βέβαια, αν και πολίτης της Ελληνικής (και Ευρωπαϊκής) Δημοκρατίας, δεν κρύβει καθόλου τον μεγάλο θαυμασμό του για το φασιστικό καθεστώς της γειτονικής Τουρκίας κυνηγώντας «τρομοκράτες Γκιουλενιστές» μέσα στην Ελλάδα για λογαριασμό της «μητέρας πατρίδας».

Αφού όμως εκδηλώνει τέτοιο θαυμασμό, γιατί δεν σπεύδει και αυτός στην Τουρκική «Δημοκρατία», όπως ο Οκταί Εγκίν, για να εισπράξει τα όποια «ανταλλάγματα» των μέχρι σήμερα «υπηρεσιών» του; Δεν θα τον εμποδίζουν βέβαια όσα έγραψε μια φυλλάδα του καθεστώτος, γιατί απλά οι μέχρι τώρα «υπηρεσίες» του είναι σε όλους γνωστές…

https://twitter.com/mgvavour/status/1614536711320616961?s=20&t=9A0G4NS1WZpo_9opsenLQA

https://www.facebook.com/v.ch.maria/posts/pfbid02aNBCQfMjEY1SxnonBfR57eSEUKJoTfKmhhchxCxBQvK8zHuVs25wkfmnJL74XDKJl?__cft__[0]=AZXOki1yCCMFAdAcLLey2-u4DVO596nu6M2UFB-tu8n9g8PyqEEMWWu3uiSM74dP9VtcR8qJCSLhgtFIBQm4gb1HTOFtyGShyzppro71YW96Rg&__tn__=%2CO%2CP-R

"ΕΔΩ ΜΥΤΙΛΗΝΙΟΙ":σπο την Συγγραφέα ΚΟΥΛΑ ΠΟΘΟΥ-ΚΑΡΑΜΗΝΑ,ένα ξεχωριστό,μοναδικό κείμενο...

γραμμένο στις 13 Ιανουαρίου 2015

"ΕΔΩ ΜΥΤΙΛΗΝΙΟΙ"

Στα στέκια τα επαρχιώτικα που λέει κι ο Σαββόπουλος στο «ας κρατήσουν οι χοροί», εμείς οι παραμεθόριοι φύλακες της πέτρας και του δεντρολίβανου, της ελιάς και του σκίνου , του μαύρου σαμιώτικου πεύκου και της κνούκλας, του αμπελιού και της δάφνης.

Στέκι του μοναχικού ανθρώπου η αρχαιότατη δρύς κάτω από τα κάστρα του Πολυκράτη, το τοξωτό άνοιγμα –απομεινάρι του υδραγωγείου της πηγής των Αγιάδων, πλησίον του ιερού ναίσκου τ΄Αι-Γιάννη, με το ομώνυμο του Αι-Γιαννιού το ρέμα, απροσπέλαστο σχεδόν. Κάποτε στα όνειρα του παππού, αυτό το ρέμα, είχε λέει προοπτική να γίνει δρόμος, να θαυμάζουν οι περιηγητές την αετοφωλιά, τις σπηλιές, τους φεγγίτες του Ευπαλινείου ορύγματος…

Όνειρα που σκορπίστηκαν ή μήπως μεταλαμπαδεύτηκαν στις γενιές που προσμένουν και αγωνίζονται κι ας φαίνεται σε μερικούς ότι ο αγώνας είναι μάταιος, γιατί εύκολα γίνεσαι ρίψασπις , δοσίλογος επί το νεολληνικότερον, βολεψάκιας ή παρτάκιας κατά την αργκό, μα δύσκολα επιμένεις κι αντιστέκεσαι. «Η Ελλάδα που επιμένει , η Ελλάδα που αντιστέκεται κι όποιος δεν καταλαβαίνει δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει…».

Εδώ Μυτιληνιοί!!!

«…και που λες Ευτυχία, ευτυχία δε βρήκαμε, λίγα μόνο στοιχεία…», στην επαρχία ήταν η Ευτυχία του τραγουδιού, νησιώτες στο «αβάπορο» Αιγαίο εμείς με την ευτυχία κουβάρι στα νύχια της γάτας, κουβάρι με ένα σωρό κουρέλια-απομεινάρια φορεμάτων, λουριδάκια ραμμένα στη σειρά, για τον αργαλειό. Κουβάρια μεγάλα πολύχρωμα, που έγιναν κουρελούδες ή «στράτες σακλένιες» που λέγανε κι οι γριές μας. Κουβάρια ευτυχίας κλειδωμένα στο μπαούλο κάποτε, προικιά ανέγγιχτα που γέμισαν οξειδώσεις. Η ανελέητη σκουριά του χρόνου ή μπορεί κι η σκουριά των ανθρώπων, γέμισε τα χωριά κουφάρια σπίτια έρημα.

Σαν σκαριά φαγωμένα από το κύμα, σαν κιβωτοί στο έλεος του «Αραράτ», χάσκουν με τις στέγες σε κίνηση απόγνωσης προς τα μέσα, εκεί που κάποτε η εστία έκαιγε συνεχώς, εκεί που οι άνθρωποι νυχτέρευαν στο μονοκάμαρο ή στην καλή την κάμαρα.

«Ένα παράθυρο ανοιχτό τη λιακάδα… τραγουδάει ο Ρίτσος στο καπνισμένο τσουκάλι κι ένα παράθυρο που δέρνεται με τα πατζούρια έρμαια των καιρών, συναντώ σε κάθε καντούνι σχεδόν, σε κάθε γειτονιά. Απόψε είδα περισσότερα φωτισμένα παράθυρα κι ήταν η παρηγοριά βάλσαμο στην ψυχή. Δεν ήταν η ώρα να κλείσει η νοικοκυρά τις πίκρες έξω, ή να βάλει μέσα ο νοικοκύρης το κλουβί με το καναρίνι. Απλά ήταν στο ακόμα σούρουπο, εκεί που αχνοφέγγει και ξαφνικά αρχίζουν όλα να φωτίζονται διαφορετικά. Πότε να τα σκεπάζει ένα απειλητικό σύννεφο, πότε ο κτύπος του ρολογιού της εκκλησιάς της Παναγίας να ταράζει την ηρεμία και να ενώνεται λες ο ήχος με το φως από τα καντηλάκια τα ηλεκτρικά, ή τα κεράκια πάνω στην άμμο του μανουαλιού στο ξωκλήσι του Αγίου …

Εδώ Μυτιληνιοί

....κι οι εικόνες που συγκέντρωσα στη μνήμη απόψε, ήταν διαφορετικές που με γέμισαν με ανάλογα συναισθήματα . Προχωρώ και δεν αντιστέκομαι στην περιέργεια να κοντοσταθώ για δευτερόλεπτα, να δω τη σκηνή. Άλλωστε δε φταίω που δεν τράβηξαν τις κουρτίνες, οπότε, παρατηρώ: Γιαγιά και παππούς δίπλα-δίπλα στις καρέκλες τους, να βλέπουν τηλεόραση και πίσω από τον παππού, η εγγονή στη δική της καρέκλα, να κρατά ένα μολύβι και να κάνει με αυτό διάφορα σχέδια στην πλάτη του παππού, κάτι σαν μασάζ, σαν παιχνίδι, γιατί με το ένα χέρι κρατούσε το μολύβι και με το άλλο θώπευε στοργικά τον παππού. Τυχερός άνθρωπος, να έχει κοντά του εγγόνια και παιδιά! Ευτυχισμένο σπίτι αγάπης, το χάρηκα και χαμογέλασα.

Προχωρώ, το σοκάκι ασβεστωμένο με σχέδια λουλουδιών και γράμματα που λένε «καλό Πάσχα» κι ας κοντεύουμε να μπούμε στο σαραντάμερο για τα Χριστούγεννα. Δεν πειράζει, τα φρεσκάρουν κάθε τόσο και δεν αλλάζει η ευχή. Το παράθυρο ψηλά, δεν βλέπω παρά τα ντουλάπια της κουζίνας και τα αστραφτερά μπακίρια που φιγουράρουν περήφανα, γιατί δεν ξεπουλήθηκαν, γιατί υπάρχουν διακοσμητικά πλέον, θυμίζοντας άλλες εποχές.

Η διαδρομή συνεχίζεται και μια οικεία μυρωδιά μου γαργαλάει την όσφρηση. Κάποια φτιάχνει τηγανίτες και καθώς πλησιάζω, βλέπω ότι η γιαγιά τηγανίζει, η εγγονή τις τοποθετεί στην πιατέλα και ρίχνει τυρί ενώ η θεία η γεροντότερη, πλέκει με το βελονάκι. Η τηλεόραση είναι κλειστή κι ακούω το γέλιο της εγγονής και τις παρατηρήσεις της: γιαγιά, αυτή είναι πολύ φουσκωτή, να τη δώσουμε στον μπαμπά μου, αυτή κοίτα είναι πιο ξεροψημένη, αρέσει στον παππού, ααα! , αυτή τη μεγάλη θα την πάω αύριο στην κυρία μου, στη δασκάλα μου, λέω…

Παρηγοριέμαι, δε χάθηκαν οι αξίες, υπάρχει επικοινωνία, κλειστή η τηλεόραση κι οι άνθρωποι μιλάνε μεταξύ τους!!!

Ίσα που «ακούγεται» πλέον η μυρωδιά του τηγανιού, η υγρασία αρχίζει να γίνεται αισθητή κι η νεαρά πίσω από τις κουρτίνες, παίζει με το τάμπλετ απορροφημένη, μέσα σε ένα σπίτι που απέξω δεν έχει ούτε μια γλάστρα να κρύψει τουλάχιστον τους ξεφτισμένους σοβάδες και τα ξεθωριασμένα χρώματα, εκείνα τα αταίριαστα που κάποτε βάφτηκε το κτίριο.

Επιστρέφω σπίτι και δεν «πετάω» τίποτα.

Όλες οι εικόνες κι όλα τα παράθυρα μιλάνε για τους χαρακτήρες των ενοίκων. Κι επειδή δεν αλλάζω συνήθειες και κάτι τέτοιες στιγμές η ποίηση μου χαμογελάει τραγουδώντας, τραγουδώ τους στίχους του Μανώλη Αναγνωστάκη:’

Μιλώ για τα τελευταία σαλπίσματα των νικημένων στρατιωτών…Για τα σπίτια που χάσκουνε δίχως παράθυρα σαν κρανία ξεδοντιασμένα. Μιλώ για τις ξυπόλυτες μάνες που σέρνονται στα χαλάσματα, για τις φλεγόμενες πόλεις τα σωριασμένα κουφάρια στους δρόμους …Μα πιο πολύ ΜΙΛΩ για τους ψαράδες, π΄αφήσανε τα δίχτυα τους και πήρανε τα βήματά Του… κι αυτοί γαλήνιοι το δρόμο παίρνουνε π΄άκρη δεν έχει, χωρίς το βλέμμα τους να σκοτεινιάσει ή να λυγίσει. Όρθιοι και μόνοι μες στη φοβερή ερημία του πλήθους…

Εδώ Μυτιληνιοί.

Το πλήθος μπορεί να μην έχει ερημία στο σύνολό του αν προσπαθούμε συνεχώς για την πραγματική προσέγγιση μεταξύ μας, χωρίς εκείνο το «θεαθήναι» ή το «για τα μάτια του κόσμου». Με ένα καθάριο βλέμμα και μια καλή κουβέντα οι Μυτιληνιοί μπορούν τα καλύτερα!!!

Κούλα Καραμηνά-Πόθου

2015 Σάμος

"O «Μικρομεσαίος» Ελληνας στο έτος 2023": Γράφει η ΜΑΡΙΑ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΒΑΒΟΥΡΑΝΑΚΗ

 O «Μικρομεσαίος» Ελληνας στο έτος 2023

Γράφει η ΜΑΡΙΑ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΒΑΒΟΥΡΑΝΑΚΗ

      Ένα από τα ατιμώρητα εγκλήματα συριζα, στάθηκε αδιαμφισβήτητα, η πλήρης εξόντωση του μικρομεσαίου Ελληνα.

Η κατηγορία αυτή των Ελλήνων, ούτε ανακάμπτει, ούτε πρόκειται να ανακάμψει, για πολλά χρόνια ακόμα με πολύ σοβαρές -στην Οικονομία και την Κοινωνία- καταστροφικές συνέπειες. Και να εξηγήσω γιατί…

Η χώρα μας έχει την τελευταία τετραετία τον καλύτερο Πρωθυπουργό που θα μπορούσε να έχει όχι μόνο η πατρίδα μας αλλά οποιαδήποτε χώρα του Πλανήτη. Δεν είναι τυχαία, η… «τυχαία» αναφορά κατά το τελευταίο ταξίδι του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής μεταξύ αστείου και σοβαρού: 

-«δεν το σκέφτεστε να γίνετε Πρόεδρος της …Αμερικής;».

Ο νυν Πρωθυπουργός μέσα σε τέσσερα περίπου χρόνια, έχει καταφέρει τα ακατόρθωτα και αυτά αναφέρονται παντού στον διεθνή και Ελληνικό τύπο…δεν είναι της παρούσης να τα καταμετρώ, επεκτείνοντας το άρθρο μου που δεν θέλω να είναι…σήριαλ, αλλά περιεκτικό και εντός θέματος. Ενα μόνο θα τονίσω:

Ο νυν Πρωθυπουργός, τράβηξε από τον Αδη την χώρα…την τελευταία στιγμή. Γνωστά και χιλιοειπωμένα, που σε μια άλλη κοινωνία θα αρκούσαν για να μην μείνει ούτε ένας Ελληνας χωρίς να τον ψηφίσει με κλειστά μάτια για την επόμενη τετραετία. Σε μια άλλη χώρα, που δεν θα υπήρχαν οι από πολλών ετών νεκρές κομματικές «ιδεολογίες» και στυγνές ανθελληνικές συμμορίες μισθοφορικές εχθρών της Πατρίδας και μάλιστα ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.

Και αυτά γνωστότατα και χιλιοειπωμένα..

ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ…

     Η έννοια «μικρομεσαίος» δεν εκφράζει μόνον τους αντίστοιχους  μικροεπιχειρηματίες της χώρας – το πάλαι ποτέ δυνατότερο στοιχείο στήριξης της Ελληνικής Οικονομίας- αλλά και τον μικροαστό Ελληνα που εκινείτο στα αντίστοιχα πλαίσια, σε ένα αξιοπρεπές περιβάλλον περιορισμένων μεν οικονομικών δυνατοτήτων αλλά ικανό να του εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση.

Και οι δύο αυτές κατηγορίες, όχι μόνον έχουν πεθάνει ήδη αλλά έχουν ενταφιαστεί και πιθανότητα τελεσιδίκως. Οι προσπάθειες του Πρωθυπουργού σωστά επικεντρώθηκαν στην δυναμική της προώθησης ανάπτυξης μεγάλων οικονομικών συμφερόντων γιατί αυτά μπορούν να εξασφαλίσουν στην χώρα εξαιρετικά μεγάλους αριθμούς ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, πράγμα που αποτελεί μια ισχυρή ένεση επιβίωσης στην απόλυτη καταστροφή που άφησε πίσω του ο συριζα. Και σε μια στενόμυαλη και άνευ σωστών κριτηρίων λαϊκή κρίση αυτό εξελήφθη ως «στήριξη του κεφαλαίου». Λες και σε μια κοινωνία σαν την σημερινή, μπορεί κάτι να τελεσφορήσει χωρίς στήριξη κεφαλαίων.

Ναι, βεβαίως και θα δεχτώ την εκμετάλλευση της ύπαρξης επαυξημένων αναγκών της χώρας, που το κεφάλαιο στηρίζει μεν, αλλά προωθεί και τα συμφέροντά του δε, που αυτό δεν συνάδει με την λαϊκή βούληση, επιθυμία και ανάγκη. Ομως…αυτή η «χρυσή τομή» των ισορροπιών δεν έχει βρεθεί ακόμα. 

Ο μικρομεσαίος έχασε την επιχείρησή του. Οι παράπλευρες απώλειες, είναι τα χρέη του που του κόβουν πλέον κάθε μονοπάτι επανάκαμψης και μάλιστα είναι δυσθεώρατα επαυξημένα με τρελά πρόστιμα και επιτόκια που έχουν φτάσει «στον θεό». Ληστεία τα πρόστιμα για την χώρα μας, κανονική και «με τον Νόμο», κάνει απαγορευτική κάθε πιθανή επανάκαμψη στο επιχειρηματικό πεδίο. Κάθε προσπάθεια της Κυβέρνησης να βοηθήσει, δεν είναι αποτελεσματική γιατί απλά, αυτός που ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΑ ΦΑΕΙ, δεν έχει και καμία απολύτως φοροδοτική ικανότητα όσες βοηθητικές αποφάσεις και να πάρεις για να του τα μειώσεις. Η μόνη λύση θα ήταν η για μια πενταετία ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΡΕΩΝ ΤΟΥ,Η ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΤΙΜΟΥ-που θα ήταν και μια καθαρά ΕΝΤΙΜΗ ΠΡΑΞΗ- και η αποδοχή επαναλειτουργίας της επιχείρησής του χωρίς τέτοιες απαιτήσεις. Μόνο αν επιστρέψει στην επιχειρηματική του δραστηριότητα χωρίς τον καθημερινό βραχνά των τραπεζών και των προστίμων επι των χρεών του θα ξαναδεί άσπρη μέρα.

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, δεν μπορεί να αμυνθεί στις ορέξεις των  funds (θα θυμάστε ΠΟΙΟΣ τα στήριξε φαντάζομαι) ούτε καν να πληρώσει δικηγορικά έξοδα και βλέπει να χάνει το σπίτι του χωρίς να μπορεί να κάνει τίποτα. Δεν αναφέρομαι βέβαια σε αυτόν που είναι επαγγελματίας μπαταχτσής και έχτισε…4όροφο με δάνεια της τράπεζας που ποτέ δεν αποπλήρωσε, σαφώς και δεν αναφέρομαι στον κουτοπόνηρο μπαταχτσή, να μην παρεξηγηθώ..

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, και του απλώνει το χέρι ΔΥΠΑ πρώην ΟΑΕΔ δίνοντάς του ένα ποσόν 12000 για να ξανανοίξει το μαγαζί του, δεν μπορεί να το εκμεταλλευτεί αφού το ποσόν αυτό θα το πάρει ολοκληρωτικά σε….ένα χρόνο.

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, δεν μπορεί να ωφεληθεί από το ΕΣΠΑ, αφού όχι μόνο δεν έχει ψωμί για την οικογένειά του, αλλά το να βρει το υπόλοιπο της προσφερόμενης επιδότησης, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ η οποία ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΑ ΤΟΝ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΗΣΕΙ ακόμα και παρά την κρατική στήριξη, αφού θα τον βρει στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ (ο αληθινός στυγνός ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ της τίμιας επιχειρηματικότητας) και δεν θα του δώσει ούτε.. «κατοστάρικο». Αλλωστε είναι γνωστό στους μικρομεσαίους ότι οι Τράπεζες σήμερα, χρηματοδοτούν μόνον τους  έχοντες και όχι τους αναμένοντες να ..έχουν. Σωστά..ή τα γράφω λάθος;

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας,  δεν μπορεί όχι να σκεφτεί να ξανανοίξει την δουλειά του, αλλά ούτε να φάει ,αφού τα προϊόντα στα σουπερ μάρκετ έχουν ξεπεράσει κάθε όριο αισχροκέρδειας. Και μην διαφωνείτε αναφέροντας το ..καλάθι της νοικοκυράς, γιατί το καλάθι της νοικοκυράς φίλτατοι ,ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΕΜΙΖΕΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΦΟΡΕΣ ΤΟΝ ΜΗΝΑ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ και εδώ σκεφτείτε μόνον πόση είναι η σύνταξη και ποιος ο βασικός μισθός. Μια αναγνώστρια μου είπε στο σουπερ μάρκετ που με σταμάτησε, να γράψω να κοιτάξουν οι αρμόδιοι τις τιμές…των χαρτιών υγείας, των pampers και των ρολών κουζίνας για να καταλάβουν ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΙΣΧΡΟΚΕΡΔΕΙΑ και γελούσε πικρά..

Όμως θα θυμόμαστε όλοι, πως την αισχροκέρδεια μερίδας του «κεφαλαίου» καμία απολύτως κυβέρνηση δεν μπόρεσε να ελέγξει. Σωστά;;

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, πως θα πληρώσει το ηλεκτρικό ρεύμα που κανείς δεν λέει πως ΑΝ το κόστος αυτού καθ’ αυτού του ρεύματος ενέργειας είναι 10€(παραδείγματος χάριν) το κόστος των ΑΝΗΘΙΚΩΝ,ΑΙΣΧΡΩΝ,ΑΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΩΝ ΦΟΡΩΝ ΤΡΙΤΩΝ  ΕΠ’ ΑΥΤΟΥ-που ούτε ο Θεός δεν ξέρει που στο διάβολο αποδίδονται, πότε ακριβώς και από ποιους αποφασίστηκε να επιβαρύνουν την χρήση ενέργειας- ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΧΡΕΩΣΕΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΕΙΝΑΙ….1010; Είναι ή όχι ένα ΑΛΗΘΙΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ αυτές οι χρεώσεις για τον μικρομεσαίο που ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΨΩΜΙ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΤΟΥ;

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, γιατί πρέπει να πληρώνει 25% του κόστους των φαρμάκων του από την σύνταξή του που είναι ΕΛΑΧΙΣΤΗ και η μεγαλύτερη προδοσία που υπέστει ο Ελληνας φορολογούμενος συνταξιούχος επι συμμορίας συριζα;

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, γιατί πρέπει να πληρώνει στις φαρμακοβιομηχανίες ΕΝΑ ΜΗΝΙΑΙΟ ΦΟΡΟΜΠΗΧΤΙΚΟ κόστος των φαρμάκων του…αφού αυτές ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΘΕΙ ΟΤΙ Ο ΜΗΝΑΣ ΕΧΕΙ 30 ΚΑΙ 31 ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ 28,αριθμό χαπιών που βάζει στο κουτί;

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, γιατί δεν μπορεί να φάει το Ελληνικό Φρούτο ή Λαχανικό, αφού η τιμή που αποδίδεται στον έρμο Ελληνα Παραγωγό είναι ΑΙΣΧΡΗ και το κέρδος του μεταπράτη εμπόρου δυσανάλογα «τρελό»; ΠΟΤΕ ΝΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΕΛΕΓΞΕΙ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΤΡΟΜΕΡΗ ΑΔΙΚΙΑ;

Ενας μικρομεσαίος που σήμερα βιώνει καθημερινότητα πενίας, γιατί πρέπει να υφίσταται ΠΕΡΙΚΟΠΗ 30% ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΟΥ –ΠΟΥ ΤΗΝ ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ-αν επιθυμεί ΝΑ ΞΑΝΑΔΟΥΛΕΨΕΙ για να ζήσει καλύτερα; Γιατί να μην δικαιούται ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΖΩΗ από την καθημερινότητα πείνας που τον υποχρεώνει η αστεία του «σύνταξη» αν είναι σε άριστη πνευματική και σωματική κατάσταση ΚΑΙ ΓΕΜΑΤΟΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ; Γιατί κατατάσσεται στους ΑΧΡΗΣΤΟΥΣ ΤΗΣ «ΓΩΝΙΑΣ»;

Ποιος είναι αυτός που θα δώσει προσοχή στο εξής παλαβό:Μόλις η Κυβέρνηση δώσει αύξηση μισθών …την ίδια στιγμή..επισημαίνεται ΑΥΞΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ στα καταστήματα λιανικής;

Θα μπορούσα να γράφω τόμους για το θέμα…Παρέμεινα ελπίζω εντός  θέματος και θεωρώ έντιμο να γράψω το εξής απευθυνόμενη στο γκουβέρνο: Γκουβέρνο  μου…ξέρω πως αρκετοί εκεί…ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΖΕΤΕ ΚΑΙ ΣΚΕΠΤΕΣΤΕ ΚΑΙ ΛΑΜΒΑΝΕΤΕ ΥΠ ΌΨΙΝ τι γράφουμε κάποιοι από εμάς.

Ελπίζω την δεύτερη 4ετία σας..να τα λάβετε υπ’ όψιν…

Αυτό..

MAΡΙΑ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΒΑΒΟΥΡΑΝΑΚΗ

Δημοσιογράφος/Συγγραφεύς/Επαγγελματίας blogger

https://twitter.com/mgvavour/status/1613492471551475714?s=20&t=3n9SteVNv2TX2eZi_flWDA

https://www.linkedin.com/pulse/o-%25CE%25BC%25CE%25B9%25CE%25BA%25CF%2581%25CE%25BF%25CE%25BC%25CE%25B5%25CF%2583%25CE%25B1%25CE%25AF%25CE%25BF%25CF%2582-%25CE%25B5%25CE%25BB%25CE%25BB%25CE%25B7%25CE%25BD%25CE%25B1%25CF%2582-%25CF%2583%25CF%2584%25CE%25BF-%25CE%25AD%25CF%2584%25CE%25BF%25CF%2582-2023-%25CE%25B3%25CF%2581%25CE%25AC%25CF%2586%25CE%25B5%25CE%25B9-%25CE%25B7-%25CE%25BC%25CE%25B1%25CF%2581%25CE%25B9%25CE%25B1-maria

"Οpinion Talks":η μετεξέλιξη μιας 22χρονης πρώην Εφημερίδας..

"Opinion Talks"..

O Iστοχώρος Γνώμης εκφραζόμενης με άρθρα των Γιάννη και Μαρίας Βαβουρανάκη καθώς και επιλεγμένων αρθρογράφων!!

Η μετεξέλιξη μιας 22χρονης εκπληκτικής Εφημερίδας που ιδρύθηκε το έτος 2000 και έκλεισε τον κύκλο της τον Δεκέμβριο 2022!

Αρθρα (μόνον) για δημοσίευση (κατόπιν επιλογής): 

e-mail : politikimx@gmail.com

Eπικοινωνία: 

politikimx@gmail.com

v.ch.maria@gmail.com