Απολογισμός Δράσεων για την Αντιμετώπιση Αυθαιρεσίας και Διαφθοράς
Καλημέρα,
Σήμερα ο απολογισμός μας αφορά στην αντιμετώπιση της αστυνομικής αυθαιρεσίας και στην καταπολέμηση της διαφθοράς.
Το 1999, όταν ανέλαβα για πρώτη φορά το τότε Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, μια από τις πρώτες μου πρωτοβουλίες ήταν η σύσταση με τον Νόμο 2713 της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας, υπαγόμενης απευθείας στον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας. Στην πάροδο των χρόνων, αυτή η Υπηρεσία μετεξελίχθηκε, και από το 2019 λειτουργεί ως Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων Σωμάτων Ασφαλείας, υπό την εποπτεία του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Η Υπηρεσία που, πολλές φορές στα ρεπορτάζ, παρουσιάζεται ως “οι Αδιάφθοροι της Ελληνικής Αστυνομίας”.
Θα επιστρέψω στον απολογισμό αυτής της Υπηρεσίας στη συνέχεια.
Το 2019, όταν ο Πρωθυπουργός μου ανέθεσε την ευθύνη του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, μια από τις πρώτες επίσημες συναντήσεις που έκανα ήταν με τον Συνήγορο του Πολίτη, θέλοντας να δώσω ένα ξεκάθαρο μήνυμα τόσο στο εσωτερικό της Αστυνομίας, όσο και στις Αρχές, πως θα υπάρξει πλήρης συνεργασία για την αντιμετώπιση της αυθαιρεσίας και της διαφθοράς. Από τότε, προωθήσαμε μια σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η διαφθορά, αλλά και γενικότερα η αστυνομική αυθαιρεσία.
Με το άρθρο 188 του Νόμου 4662 του 2020 ενισχύσαμε τις αρμοδιότητες και τη δυνατότητα του Συνηγόρου του Πολίτη για να εκπληρώσει την αποστολή του ως Εθνικός Μηχανισμός Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας. Με το νόμο αυτό ο Συνήγορος απέκτησε τη δυνατότητα λήψης ένορκων καταθέσεων, πρόσβασης στο προανακριτικό υλικό κ.ά. Πιστεύω σε αυτή τη διαδικασία, για αυτό και έχω, αρκετές φορές, παραπέμψει σοβαρές υποθέσεις προς διερεύνηση στον Συνήγορο του Πολίτη.
Εξίσου σημαντικές είναι και οι αλλαγές που προωθήθηκαν στο Πειθαρχικό Δίκαιο Αστυνομικών Υπαλλήλων. Οι πρώτες έγιναν τον Δεκέμβριο του 2019 σε συνέχεια συστάσεων του Συνηγόρου του Πολίτη, με το Προεδρικό Διάταγμα 111. Ωστόσο, η μεγάλη αλλαγή ήρθε πριν λίγους μήνες, το Νοέμβριο του 2024, όπου μεταρρυθμίσαμε ριζικά τη φιλοσοφία, αλλά και την πρακτική εφαρμογή των πειθαρχικών διαδικασιών.
Η νέα αυτή προσέγγιση αποτυπώθηκε και στη δραστηριότητα των Πειθαρχικών Επιτροπών και Συμβουλίων, με πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο να τεθούν σε διαθεσιμότητα 87 αστυνομικοί το 2024, έναντι 32 το 2023, αύξηση της τάξης του 174%.
Με το μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση και θα συζητηθεί σε λίγες ημέρες στη Βουλή κάνουμε ένα ακόμη αποφασιστικό βήμα. Με τη Διεύθυνση Αστυνομικής Δεοντολογίας και Εσωτερικού Ελέγχου, που θα υπάγεται απευθείας στον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας, στοχεύουμε
στην ενιαία διαχείριση των καταγγελιώνστην περαιτέρω θωράκιση της ανεξαρτησίας των ελέγχων και στην αναβάθμιση της ποιότητας των πρωτοκόλλων ακεραιότητας που έχουμε. Η Διεύθυνση θα συνεργάζεται στενά, τόσο με τον Συνήγορο του Πολίτη, όσο και με την Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έτυχε ιδιαιτέρως θετικής ανταπόκρισης από την αντιπροσωπεία της Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, με την οποία συναντήθηκα πρόσφατα.
Επιστρέφω στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στη δραστηριότητα της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων των Σωμάτων Ασφαλείας για το 2024.
Η χρονιά έκλεισε με 1.197 καταγγελίες, αριθμό υψηλότερο από το 2019, όταν και η Υπηρεσία λειτουργεί με αυτόν τον χαρακτήρα, καθώς και αύξηση 32% συγκριτικά με το 2023. Διευκρινίζω πως οι καταγγελίες αυτές δεν αφορούσαν μόνο αστυνομικούς υπαλλήλους, αλλά και γενικότερα δημόσιους υπαλλήλους και άλλες κατηγορίες πολιτών.
Η αύξηση ήταν εμφανής και στον αριθμό των συλλήψεων για υποθέσεις διαφθοράς, με 187 το 2024, αύξηση 30% συγκριτικά με το 2023, αλλά και αριθμό ρεκόρ για τα χρόνια λειτουργίας της Υπηρεσίας.
Από τις 187 συλλήψεις, οι 100 αφορούσαν περιπτώσεις ιδιωτών, οι 35 αστυνομικών υπαλλήλων και οι 48 άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων.
Ένα ιδιαιτέρως κρίσιμο στοιχείο είναι το γεγονός πως οι 120 συλλήψεις αφορούσαν συμμετοχή σε εγκληματικές οργανώσεις και όχι μεμονωμένα περιστατικά διαφθοράς.
Κλείνοντας, σας ζητώ να αξιοποιήσετε τα στοιχεία που σας παρέθεσα για να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα. Τονίζω, ξανά, πως δεν υπάρχει ανοχή, ούτε και θέση στην Ελληνική Αστυνομία για ανθρώπους που παραβαίνουν το καθήκον τους και αυθαιρετούν με κάθε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της εμπλοκής τους σε υποθέσεις διαφθοράς. Όπως, όμως, μπορεί κάποιος να διαπιστώσει από τα στοιχεία της δραστηριότητας της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων, δεν μιλάμε για ένα πρόβλημα της Ελληνικής Αστυνομίας, αλλά γενικότερα του δημοσίου τομέα και της κοινωνίας μας. Για αυτό, άλλωστε ο βασικός ελεγκτικός μηχανισμός είναι η Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Όπως δείχνει και η πρωτοβουλία για την ίδρυση της Διεύθυνσης Δεοντολογίας και Εσωτερικού Ελέγχου, είμαστε σε φάση διαρκούς ενίσχυσης του πλαισίου μας, με στόχο να ενισχύσουμε και τις προληπτικές μας δυνατότητες. Για αυτό και βλέπουμε θετικά την αύξηση των καταγγελιών, καθώς αυτό σημαίνει εμπιστοσύνη πως η Αστυνομία δεν θα καλύψει καμία υπόθεση. Πιστεύω, όμως, πως όλοι συμφωνούμε πως δεν μπορούν οι 35 αστυνομικοί που συνελήφθησαν για υποθέσεις διαφθοράς ή οι 87 που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, να αμαυρώνουν την Ελληνική Αστυνομία των 57.000 επαγγελματιών.
Καταπολεμώντας τη διαφθορά, αντιμετωπίζουμε και το οργανωμένο έγκλημα- του οποίου είναι συστατικό στοιχείο- και ενισχύουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και στη δημοκρατία.
