"ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2000-2024"

"ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2000-2024"
"ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2000-2024"

"ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2000-2024"

Διαβάζετε ένα ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟ και ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ οικονομική στήριξη (αυτοδιοικητική, χορηγική, δημοσία ή άλλη ) ηλικίας 24 ετών Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης, με αξιοσημείωτη ΔΙΕΘΝΗ αναγνώριση και ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΥΨΗΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΙΜΟΤΗΤΑ.
Είκοσι τέσσαρα (24) ολόκληρα χρόνια δημοσιογραφίας, ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΔΙΑΨΕΥΣΙΣ!!
Contact: politikimx@gmail.com v.ch.maria@gmail.com

"ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ" σε όλους Σας, με Υγεία και περίσσια Αγάπη

"ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ" σε όλους Σας, με Υγεία και περίσσια Αγάπη
"ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ" σε όλους Σας, με Υγεία και περίσσια Αγάπη (Εικόνα απο την Ενορία ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ,ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ)

Η ΑΝΑΓΝΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΙΜΑ 14 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2024

Η ΑΝΑΓΝΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΙΜΑ:

Eως σήμερα 24 Οκτωβρίου 2024 ώρα 10΄22 οι αναγνώσεις της “ΠΟΛΙΤΙΚΗ” είναι -σύμφωνα με την γκούγκλ)- 3.061.688 (τρία εκατομμύρια εξήντα μία χιλιάδες εξακόσιες ογδόντα οκτώ)

Η ανάλυση μηνών είναι:
71316 (Απρίλιος 2024)
76741 (Μάϊος 2024)
66828 (Iούνιος 2024)
80104 (Iούλιος 2024)

79553 (Aύγουστος 2024)
71739 (Σεπτέμβριος 2024)

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ ΜΑΣ

Σήμερα σταματά η ενημέρωση της αναγνωσιμότητας. Ο λόγος είναι προφανής: δεν έχουμε μεν κανένα έσοδο αλλά η αναγνωσιμότητά μας περικόπτεται διαρκώς, ανάλγητα και συντριπτικά παρά τις κατ΄επανάληψη ΔΙΚΑΙΕΣ διαμαρτυρίες μας στην υπέροχη γκούγκλ. Απο σήμερα η Εφημερίδα δεν φιλοξενεί πλέον διαφημίσεις της. Οταν το κονδύλι της δημιουργίας ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ θα γίνει προσιτό, η Εφημερίδα θα συνεχίσει ως Ιστοσελίδα. Εως τότε,όλα είναι αναμενόμενα και εμείς πανέτοιμοι για ένα καλύτερο μέλλον της "ΠΟΛΙΤΙΚΗ". Νερό στο μύλο ΚΑΝΕΝΟΣ, ειδικά όταν συνοδεύεται απο πλήρη αναλγησία.
Άμεση επικοινωνία: v.ch.maria@gmail.com
politikimx@gmail.com

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ, ΓΝΩΜΕΣ MAΡΙΑΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA..-EUROPEAN YOUTH PRESS..newsletter..-Prime Minister, Justin Trudeau, today announced changes to the Ministry..-Συνταγματική η κατάργηση ΝΠΔΔ και οι κοινωφελείς επιχειρήσεις των ΟΤΑ....-ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ σχετικά με διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού..-Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: επείγουσα μεταβατική διάταξη προς ψήφιση στη Βουλή.....-Προσωπικός Ιατρός: Nέο σύστημα κάλυψης κενών θέσεων....-International Monetary Fund:Weekend Read: Europe Needs a Coordinated Approach to Industrial Policy....-ΠΑ.ΣΟ.Κ. ενημέρωση..-Χριστουγεννιάτικη γιορτή στα κεντρικά γραφεία της Νέας Δημοκρατίας ..-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ - ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ..-ΒΑΤΑ SHOE MUSEUM news..-ΜΑΣΣΑΛΙΑ : Γεύσεις του Κόσμου 2024, Γαλλο-Κυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο..-MAΡΙΑΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA..-EUROPEAN COMMISSSION, AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT..-ΕUROPEAN BANK's update..-BOARD OF GOVERNORS OF THE FEDERAL RESERVE SUSTEM,update..-APEC latest news..-U.S. interesting latest news..-NATO latest..-OBAMA's news ..-Portuguese Shoes:Merry Christmas!..-"σχεδια" ενημέρωση..-Prime Minister Justin Trudeau ....-COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,update..-SOS ΙΑΤΡΟΙ 1016,ενημέρωση..-"ΕΘΝΟΣ" Ειδήσεις..-"ΤΟ ΒΗΜΑ" Ειδήσεις..-ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ" Ειδήσεις..-AHEPA E-News..-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ - ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ..-EUROPEAN COMMISSION Finance news hub..-Εξονυχιστικοί έλεγχοι σε εταιρείες που διαχειρίζονται κόκκινα δάνεια..-"ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ" NEWSLETTER..-ΓΣΕΕ:ΤΡΟΠΟΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΑΡΓΙΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ..-Τα όρια της γνώσης: Οι συνέπειες της υπερφόρτωσης πληροφοριών στον ιδιωτικό χρόνο και την υγεία..-"ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ".....-Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη συνέντευξις μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες..-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ:Ενημέρωση απο τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη..-ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ:ενημέρωση..-ΣΕΒ:2024 December newsletter..-"ΜΙΑ ΛΕΞΗ ΚΛΕΙΔΙ για την σωτηρία της Χώρας,.."γράφει η ΜΑΡΙΑ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΒΑΒΟΥΡΑΝΑΚΗ..-ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ..-Παρατείνεται μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2025 η τριπλή Έκθεση στο ΥΜΑΘ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ με Πίστη, Αγώνες και Θυσίες»..-ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ:Συντελεστές Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) σχολών, τμημάτων ή εισαγωγικών κατευθύνσεων.....-ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ,ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ πρόσφατη,αξιοσημείωτη δραστηριότητα..-Αντιφώνηση Ευ. Βενιζέλου στην εκδήλωση για την παρουσίαση και επίδοση του Ανταποδοτικού Τόμου, "Η θεωρία της συνταγματικής πράξης"..-IGCAT newsletter..-EUROPEAN COMMISSION Finance news hub..-EUR-Lex newsletter..-COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,update..-ΕΝΥΠΕΚΚ/ΑΛΕΞΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ:ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ..-OBAMA's newest,..-Διακήρυξη των Βρυξελλών, 18 Δεκεμβρίου 2024..-ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΒΟΥΡΛΙΩΤΗΣ,ένας ΕΞΑΙΡΕΤΟΣ λειτουργός της Δικαιοσύνης, ζητά:..-MAΡΙΑΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA,..-WORLD FOOTWEAR weekly newsletter..-"ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ" Ειδήσεις..-Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου της Νέας Δημοκρατίας για την απώλεια του Δημήτρη Βλαχόπουλου..-ΠΑ.ΣΟ.Κ. ενημέρωση..-Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη συνέντευξις στον δημοσιογράφο Απόστολο Μαγγηριάδη..-Επίσκεψη Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια στο Κατάρ..-Ε.Β.Ε.Α. ενημέρωση..-WORLD TRADE ORGANIZATION's update..-ΟΒΑΜΑ's latest..-"ΕΘΝΟΣ" Ειδήσεις..-"ΤΟ ΒΗΜΑ"Ειδήσεις..-COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,update..-NASA's Earth Observatory,update..-ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ημερίδα..-Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΝΙΚ.ΔΕΝΔΙΑΣ...ΣΤΟ ΚΑΤΑΡ....-Σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για την Εθνική Στρατηγική Προστασίας των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο..-Καταβολή εφάπαξ οικονομικής ενίσχυσης και επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης ..-COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,update..-WORLD TRADE ORGANIZATION's latest..-IMF latest news..-IMF podcasts..-APEC latest..-ΟΒΑΜΑ's latest..-ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, πρόσφατη δραστηριότητα..- ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΑΠΟ ΧΘΕΣ ΑΝΟΙΚΤΗ σχετικά με διατάξεις ΝΕΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ..-42ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΠΟΜΙΔΑ..-Αντισυνταγματικός ο ΝΟΚ - Άκυρες οι εκδοθείσες άδειες αν δεν έχουν αρχίσει οι εργασίες ανοικοδόμησης!..-Εγκύκλιος ΠΟΜΙΔΑ για την παράταση και για το 2025 του πλαφόν 3% στις αυξήσεις εμπορικών μισθωμάτων..-Mακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. κ. Ιερωνύμου Β΄,πρόσφατη ενημέρωση..-ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ,ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ πρόσφατη δραστηριότητα..- YΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ:10 νέες πρωτοβουλίες για τον περιορισμό των τραπεζικών προμηθειών και την ενίσχυση του ανταγωνισμού..-- --

MHN ΞΕΧΝΑΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΕΤΕ ΚΑΙ ΕΔΩ:

SELECT LANGUAGE

"ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2000-2024"

"ΠΟΛΙΤΙΚΗ 2000-2024"
ΑΠΟΓΕΙΩΣΤΕ ΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΑΣ!!

Christmas Greetings from the President of Ireland MICHAEL D. HIGGINS

Christmas Greetings from the President of Ireland MICHAEL D. HIGGINS
Christmas Greetings from the President of Ireland 2024,MICHAEL D. HIGGINS - Beannachtaí na Nollaig ó Uachtarán na hÉireann

ΣΕΒ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ

ΣΕΒ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ
ΣΕΒ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ:Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΛΑΧΟΥ,τ.Υφ.Αν.,Βουλευτού Αν.Αττικής Ν.Δ.:ΕΥΧΕΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΛΑΧΟΥ,τ.Υφ.Αν.,Βουλευτού Αν.Αττικής Ν.Δ.:ΕΥΧΕΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΛΑΧΟΥ,τ.Υφ.Αν.,Βουλευτού Αν.Αττικής Ν.Δ.:ΕΥΧΕΣ

κ. ΝΤΟΡΑΣ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ,Βουλευτού Χανίων Ν.Δ. ολόθερμες Ευχές

κ. ΝΤΟΡΑΣ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ,Βουλευτού Χανίων Ν.Δ. ολόθερμες Ευχές
κ. ΝΤΟΡΑΣ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ,Βουλευτού Χανίων Ν.Δ. ολόθερμες Ευχές

Ευχές από το Γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας

Ευχές από το Γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας
Ο Διευθυντής και οι εργαζόμενοι στο Γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, σας εύχονται καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο το 2025! Χάρης Χατζηχαραλάμπους, Διευθυντής Γραφείου Τύπου "ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ" - Πειραιώς 62, 18346 Μοσχάτο 210 9444551 - chatzicha@nd.gr

Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών:Xριστουγεννιάτικες Ευχές

Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας  της Ακαδημίας Αθηνών:Xριστουγεννιάτικες Ευχές
Ο διευθύνων το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Ευάγγελος Καραμανές, το ερευνητικό και διοικητικό προσωπικό του Κέντρου σας εύχονται καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο το νέον έτος 2025!

ΓΣΕΕ-ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΡΓΑΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ,Ευχές

ΓΣΕΕ-ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΡΓΑΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ,Ευχές
ΓΣΕΕ-ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΡΓΑΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ,Ευχές

Eορταστικές ευχές Δημάρχου Μαρκοπούλου Μεσογαίας Κωνσταντίνου Δ. Αλλαγιάννη.

Eορταστικές ευχές Δημάρχου Μαρκοπούλου Μεσογαίας Κωνσταντίνου Δ. Αλλαγιάννη.
Eορταστικές ευχές Δημάρχου Μαρκοπούλου Μεσογαίας Κωνσταντίνου Δ. Αλλαγιάννη.

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΥΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΥΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ
ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΥΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ "ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ" Θερμές Ευχές

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ "ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ" Θερμές Ευχές
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ "ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ" Θερμές Ευχές

"ΕΘΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ":Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές

"ΕΘΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ":Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές
"ΕΘΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ":Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές

After Constantine Journal : Wishes for blessed holidays!

After Constantine Journal :    Wishes for blessed holidays!
After Constantine Journal : Wishes for blessed holidays!

AΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ:Θερμές ευχές

AΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ:Θερμές ευχές
AΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ:Θερμές ευχές για χαρούμενες γιορτές και μια καινούργια χρονιά γεμάτη υγεία, ασφάλεια και δημιουργία!

Portuguese Shoes:Merry Christmas!

Portuguese Shoes:Merry Christmas!
Portuguese Shoes:Happy Holidays! We wish to all our partners and clients a Merry Christmas and a Wonderfull New Year.

Bata Shoe Museum:"Happy Holidays from the BSM!"

Bata Shoe Museum:"Happy Holidays from the BSM!"
Bata Shoe Museum:"Wishing you all a wonderful holiday season this year!"

"ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ" Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές

"ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ" Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές
Χριστούγεννα 2024: Ο πρόεδρος, το διοικητικό συμβούλιο, τα μέλη και οι εργαζόμενοι του Αγροτικού Συνεταιρισμού ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ, σας ευχόμαστε χρόνια πολλά, με υγεία, αισιοδοξία, εργασιακή και οικογενειακή γαλήνη.

EUROPEAN YOUTH PRESS: Merry Christmas and a Prosperous New Year to All!

EUROPEAN YOUTH PRESS: Merry Christmas and a Prosperous New Year to All!
EUROPEAN YOUTH PRESS:Merry Christmas and a Prosperous New Year to All!

ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ MANAGEMENT,Θερμές Ευχές

ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ MANAGEMENT,Θερμές Ευχές
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ MANAGEMENT,Θερμές Ευχές

Χριστουγεννιάτικες Ευχές από τον Πιερικό Οργανισμό Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής

Χριστουγεννιάτικες Ευχές από τον Πιερικό Οργανισμό Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής
Χριστουγεννιάτικες Ευχές από τον Πιερικό Οργανισμό Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής

ILF CONSULTING-AGORA WORLD BUSINESS CENTER Χριστουγεννιάτικες Ευχές

ILF CONSULTING-AGORA WORLD BUSINESS CENTER Χριστουγεννιάτικες Ευχές
Η διοίκηση και τα στελέχη της ILF consulting και του Agora World Business Center, σας εύχονται Καλά Χριστούγεννα και Καλές Γιορτές.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ "ΠΟΞ":Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ "ΠΟΞ":Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ "ΠΟΞ":Θερμές Χριστουγεννιάτικες Ευχές

ΕΝΩΣΗ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ ΑΘΗΝΩΝ-ΑΤΤΙΚΗΣ & ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΥ

ΕΝΩΣΗ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ ΑΘΗΝΩΝ-ΑΤΤΙΚΗΣ & ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΥ
Το Προεδρείο, το ΔΣ, η Διεύθυνση, το Γραφείο Τύπου & η Γραμματεία της ΕΞΑΑΑ σας ευχόμαστε ολόψυχα Καλές Γιορτές!

🎄 Καλές Γιορτές από την ομάδα της Crowdpolicy

🎄 Καλές Γιορτές από την ομάδα της Crowdpolicy
🎄 Καλές Γιορτές από την ομάδα της Crowdpolicy

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΧΑΡΝΩΝ & ΦΥΛΗΣ:Ευχές

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ  ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΧΑΡΝΩΝ & ΦΥΛΗΣ:Ευχές
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΧΑΡΝΩΝ & ΦΥΛΗΣ:Ευχές

κ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΤΑΒΛΑΡΙΔΟΥ- ΜΠΑΚΑΛΗ Ευχές

κ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΤΑΒΛΑΡΙΔΟΥ- ΜΠΑΚΑΛΗ Ευχές
κ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΤΑΒΛΑΡΙΔΟΥ- ΜΠΑΚΑΛΗ Ευχές

Σάββατο 27 Ιουλίου 2024

ΙΩΑΝΝΗ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ, ΔΙΟΙΚΗΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ,συνέντευξις...

... στην Οικονομική Επιθεώρηση και στους δημοσιογράφους Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη και Κωνσταντίνο Τσαλακό

25/07/2024 


«Είμαστε μια χώρα ευημερούσα, παρά τα διαχρονικά λάθη μας»

Έχουμε φέτος τα 90 χρόνια της Οικονομικής Επιθεώρησης – η οποία βέβαια ξεκίνησε ως Βιομηχανική Επιθεώρησις, εκεί, στη δεύτερη φάση του Μεσοπολέμου, με το στοίχημα στήριξης της εξωστρέφειας της τότε βιομηχανίας. Αλλά και η Τράπεζα της Ελλάδος, έχει ήδη γιορτάσει τα 90 χρόνια της, δημιούργημα της διεθνούς συστήματος/της Δημοσιονομικής Επιτροπής της Κοινωνίας των Εθνών. Συνολικά, η εποχή εκείνη ήταν ένα εγχείρημα ένταξης στο διεθνές σύστημα. Πόσες φορές, λοιπόν, βρέθηκε η Ελλάδα αποκομμένη; Πόσες φορές μετείχε στο διεθνές γίγνεσθαι ενεργά; Η ίδια η οικονομία και κοινωνία, αλλά και όσοι πήραν την ευθύνη να την οδηγήσουν σε ταραγμένα χρόνια – ή να την παρακολουθήσουν;

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω από το «παρακολουθήσουν»: την Οικονομική Επιθεώρηση τη διαβάζω ανελλιπώς από τότε που επέστρεψα στην Ελλάδα από την Αγγλία. Την παρακολουθώ στις προσεγγίσεις της και σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία σας να βλέπετε σε μια προοπτική τα πράγματα. Όντως, η Τράπεζα της Ελλάδος ξεκίνησε σε μια εξαιρετικά ταραγμένη περίοδο: Μικρασιατική Καταστροφή μετά τους πολέμους – εποχή που χρειαστήκαμε δάνεια για τους πρόσφυγες, για την ανασυγκρότηση της χώρας μετά τη μεγάλη ήττα. Τότε, λοιπόν, η Κοινωνία των Εθνών έθεσε ορισμένες προϋποθέσεις: κυρίως δημοσιονομικό μάζεμα δαπανών, τότε στρατιωτικών, για την εκστρατεία. Αλλά και μεταρρυθμίσεις.

Ήδη μεταρρυθμίσεις, από τότε;

Αυτό που λέμε σήμερα μεταρρυθμίσεις. Αλλά μέσα σ’ αυτές ήταν –τρίτο και βασικότερο– η δημιουργία μιας ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας.

Και γιατί τόση έμφαση σ’ αυτό το τελευταίο; Στα μάτια των ανθρώπων και των πολιτικών συντελεστών του Μεσοπολέμου, και δη της Τράπεζας της Αγγλίας, που ήταν πίσω από τη Δημοσιονομική Επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών;

Πρώτα πρώτα επειδή την εποχή εκείνη συνολικά γεννιούνταν οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο, στον Μεσοπόλεμο. Μαμή της ιστορίας ήταν όντως η Τράπεζα της Αγγλίας, η Τράπεζα της Γαλλίας και ήδη η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Δεν είχαν εμπιστοσύνη στις εμπορικές τράπεζες, οι οποίες μέχρι τότε κρατούσαν το εκδοτικό προνόμιο – στην Ελλάδα ήταν η Εθνική Τράπεζα. Είπαν λοιπόν σ’ εμάς ότι προϋπόθεση για τα δάνεια της Κοινωνίας των Εθνών θα ήταν η δημιουργία κεντρικής τράπεζας για να αναλάβει το εκδοτικό προνόμιο. Και να διαμορφώσει τη νομισματική πολιτική, συνεπώς. Μέχρι τότε, το εκδοτικό προνόμιο το είχε η Εθνική.

Υποδοχή; Αντιδράσεις;

Έγινε χαμός! Το ορφανό μωρό ήθελαν να το πνίξουν όλοι: τα πρώτα χρόνια, η Τράπεζα της Ελλάδος περισσότερο πάσχισε για την επιβίωσή της, παρά για να κάνει δουλειά. Η Εθνική τη σαμποτάρισε όσο μπορούσε.

Το δύσκολο ξεκίνημα της ΤτΕ σε δύσβατα χρόνια για την Ελλάδα

Δηλαδή;

Στην ουσία την έκανε bad bank, της φόρεσαν όλα τα προβληματικά δάνεια του Ελληνικού Δημοσίου.

Όμως, πρώτος διοικητής της ΤτΕ ορίζεται ο διοικητής της Εθνικής, ο Αλέξανδρος Διομήδης…

Όντως. Προσέξτε όμως: και η ΤτΕ πέφτει στη μέγγενη του Εθνικού Διχασμού. Υπήρξε προϊόν της βενιζελικής περιόδου…

Βενιζελικός και ο Διομήδης.

…. και πέφτει πάνω στο Λαϊκό Κόμμα, το οποίο ακριβώς ήθελε να πνίξει το μωρό. Το πάλεψε ο Διομήδης, εν συνεχεία ο Εμμανουήλ Τσουδερός δέχθηκε να κρατήσει η Εθνική τα κερδοφόρα τμήματα –τις εμπορικές δραστηριότητες– και η ΤτΕ τις προβληματικές πιστώσεις του Δημοσίου. Στο μεταξύ, τότε, νομισματική πολιτική/συναλλαγματική πολιτική/πιστωτική πολιτική ήταν κάτι το ανύπαρκτο όπως το ξέρουμε σήμερα.

Ενδιέφεραν τις κυβερνήσεις αυτά τα κομμάτια, τεχνικά; Ή το απέφευγαν;

Το απέφευγαν επειδή δεν το ήξεραν! Τα διάβαζα κι εγώ αυτά –να σας δείξω δυο βιβλία, εδώ, εκπληκτικά: το The Spread of Modern Central Banking and Global Cooperation, 1919-1939 των Μπάρι Άιχενγκριν και Ανδρέα Κακριδή, με βάση ένα συνέδριο που είχε γίνει εδώ, στην ΤτΕ για τα 90 χρόνια της, και το Η ελληνική οικονομία μετά το 1950 του Χρυσάφη Ιορδάνογλου – που δίνουν διαχρονικά το στίγμα. Είναι λοιπόν τα 7-10 πρώτα χρόνια της ΤτΕ πολύ δύσκολα. Δεν την ήθελε κανένας: ούτε οι εμπορικές τράπεζες, ιδιαίτερα η Εθνική. Πέρα λοιπόν από τη δουλειά που της είχε ανατεθεί, δηλαδή εποπτεία και όποια νομισματική πολιτική, υπήρχε ένα προβληματικό κλίμα.

Τι ήταν η νομισματική πολιτική τότε;

Ήταν η συνεχής μάχη της δραχμής. Η επαναπρόσδεση στον κανόνα χρυσού. Η οποία βέβαια, μετά την υποτίμηση της στερλίνας το 1931, σταμάτησε να έχει νόημα. Εμείς προσπαθήσαμε λίγο ακόμη.

Αλλά ματαίως, σωστά;

Δείτε, δεν πήγαμε και τόσο άσχημα τελικά υπό τις τόσο δύσκολες συνθήκες του ύστερου Μεσοπολέμου. Ούτε ήταν τόσο σφιχτή η νομισματική πολιτική για την οποία κατηγορήθηκε τότε η ΤτΕ, ότι δηλαδή κόντεψε να πνίξει την οικονομία με την πολιτική της.

Τράπεζα της Ελλάδος και πραγματική οικονομία

Και ποια ήταν, τότε, η σχέση της ΤτΕ και της διοίκησής της –  υπό το διεθνές σύστημα, πάντα…

Ασφαλώς λειτουργώντας στο διεθνές σύστημα.

... με την πραγματική οικονομία; Κοιτούσε τη βιομηχανία, τη γεωργία, τις ανάγκες της παραγωγικής βάσης της οικονομίας όπως θα λέγαμε σήμερα;

Κοιτούσε, και μάλιστα προσεκτικά. Μην ξεχνούμε ότι τότε δημιουργήθηκε και η Αγροτική Τράπεζα – πάλι από την Εθνική. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου είχε επιμείνει και έγινε τότε η Αγροτική. Η θετική ματιά προς την παραγωγική βάση υπήρχε, αλλά μην ξεχνούμε και την έκταση της κρίσης που εξελισσόταν τότε: απορρόφηση των προσφύγων, της ήττας εν γένει, εκτέλεση των Έξι…. πολύ δύσκολες περίοδοι. Συνολικά, όμως, η Ελλάδα δεν τα πήγε και τόσο άσχημα.

Αυτή είναι η αποτίμηση εκ των υστέρων, δηλαδή.

Αυτό μας δείχνουν και οι μελέτες, άλλωστε. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε καταστραφεί. Ήταν μια από τις καταστροφές που κατέληξαν θρίαμβοι, με τις οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν. Αυτό είναι και το γενικό μου συμπέρασμα για την ελληνική οικονομία και την πορεία της από τότε που δημιουργήθηκε η χώρα το 1830. Η πάμφτωχη επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πάλεψε μέσα από διαρκείς χρεοκοπίες και δάνεια, αποκλεισμούς, καταστροφές – Τρικούπης, «δυστυχώς επτωχεύσαμεν»… Σήμερα είμαστε μια χώρα της Ευρωζώνης, ευημερούσα, παρά τα διαχρονικά λάθη μας.

Και τις περιπέτειές μας…

… για τις οποίες έχουμε εμείς την ευθύνη. Πάλι όμως, όπως και τότε, οι Προστάτιδες Δυνάμεις μάς στήριξαν. Να σας θυμίσω ένα επεισόδιο που δεν είναι πολύ γνωστό: μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή είχε προθυμοποιηθεί να παράσχει στην Ελλάδα δάνειο η Σουηδία – και μάλιστα με καλούς όρους. Παρενέβη όμως η Τράπεζα της Αγγλίας και είπε: «Μην ανακατεύεστε! Μακριά από την Ελλάδα!». Σαν να τους ζήλεψαν!

Βέβαια αργότερα, είχαμε τη συζήτηση ότι η Ελλάδα «επέλεξε προστάτες», κι από τη στιγμή που διάλεξε προστάτες δεν μπορούσε να λοξοδρομήσει.

Το ακούω, αλλά οι προστάτες αυτοί συνέβη να κάνουν εν συνεχεία κουμάντο στην ανθρωπότητα… Διαλέξαμε σωστό στρατόπεδο, με άλλα λόγια. Αυτό φάνηκε μετά τον Πρώτο και ιδίως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πάντως, την ίδια εκείνη εποχή, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή −χωρίς κανείς να θεωρήσει ότι υπάρχει σχέση αιτίου/αιτιατού: πρόσφυγες με σχετικά υψηλό επίπεδο κατάρτισης κ.τ.λ.,. διάχυση τεχνικής γνώσης– η βιομηχανία, η οποία προϋπήρχε βέβαια, βρίσκεται σε πρόσθετη ανάπτυξη: κλωστοϋφαντουργία, μηχανουργεία. Στο μάτι λοιπόν των υπευθύνων για την οικονομική πολιτική της περιόδου –σ’ αυτούς και η Τράπεζα της Ελλάδος– πόσο υπάρχει αυτή η μέριμνα; Ή μένουμε στην αγροτική παραγωγή, έστω και με πρώτη επεξεργασία σταφίδας κ.τ.λ.;

Όχι, υπήρχε η βιομηχανία στο επίκεντρο. Αυτό άλλωστε φάνηκε από τις μεταπολεμικές επιλογές – οπότε αναδείχθηκε ως επιλογή η βαριά βιομηχανία. Κρατικός παρεμβατισμός, με σκοπό να δημιουργηθεί βιομηχανική βάση στην Ελλάδα.

Βαρβαρέσος…

Βαρβαρέσος, Μπάτσης. Και τελικώς οι οπαδοί της βαριάς βιομηχανίας κέρδισαν στην περίοδο που ακολούθησε.

Η μεταπολεμική εκβιομηχάνιση

Βέβαια με τον Μπάτση το πράγμα δεν πήγε τελικώς και τόσο καλά!

Ναι, αλλά αυτό ήταν πολιτική υπόθεση άλλης τάξεως∙ άδικη μεν, αλλά διαφορετική.

Ο Βαρβαρέσος άφησε πάντως σημαντικό ίχνος, αλλά εντέλει έφυγε, και μαζί και με τη βοηθό του, κυρία Ζαφειρίου, κατέληξε κορυφαίος οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα, κι ύστερα επιστρέφοντας έκανε την Έκθεση Βαρβαρέσου. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, όταν είχε κάποτε έρθει στην τράπεζα να τον ενημερώσω –ήταν λίγο πριν πεθάνει– μου είχε πει ότι θεωρούσε τον Βαρβαρέσο ως τα «Ιμαλάια της οικονομικής επιστήμης». Ήταν όμως άτυχος διότι η Ελλάδα –και σ’ αυτό– επέλεξε στρατόπεδο: εκείνος ήταν στην Κεντροαριστερά −«Κεντρώος σαν κι εμάς» είχε πει ο Μητσοτάκης−, ενώ ο Ξενοφών Ζολώτας, που ανήκε στην άλλη παράταξη με ΕΡΕ/Καραμανλή, επεκράτησε.

Πάντως ο Κυριάκος Βαρβαρέσος δεν κατόρθωσε να κινητοποιήσει μιαν ευρύτερη δυναμική.

Ο Βαρβαρέσος ένα ελάττωμα είχε: ήταν απαισιόδοξος! Εκείνη που επικράτησε, τελικά ήταν η σχολή της αισιοδοξίας, της βιομηχανικής πολιτικής για ανάπτυξη. Όπως το καταγράφει ο Χρυσάφης Ιορδάνογλου, αυτό ήταν το τρίπτυχο: ανάπτυξη – νομισματική σταθερότητα – κρατικός παρεμβατισμός. Με σκοπό/εργαλείο την εκβιομηχάνιση της χώρας.

Διευκρίνιση: σκοπός της κυβερνήσεων της εποχής; Ή και της Τράπεζας της Ελλάδος; Ή της Νομισματικής Επιτροπής;

Μαζί κινούνταν αυτά. Η ΤτΕ επεκράτησε της Εθνικής και των αντιπάλων της, μετά την Κατοχή και με τα προγράμματα νομισματικής μεταρρύθμισης για να ανακοπεί ο πληθωρισμός, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στη δραχμή… Να πούμε, βέβαια, ότι το τρίτο πρόγραμμα ήταν εκείνο που πέτυχε, τα δύο πρώτα προγράμματα νομισματικής σταθεροποίησης απέτυχαν.

Γιατί αυτό;

Είχαν σφάλματα. Δεν αναγνώρισαν, για παράδειγμα, τις προπολεμικές αποταμιεύσεις: έχασε ο κόσμος τα λεφτά του, άρα η εμπιστοσύνη στη δραχμή είχε κλονιστεί. Βρεθήκαμε στην πράξη σε κανόνα χρυσού…

Όποιος είχε λίρες, αυτός αγόραζε!

Το συναλλακτικό νόμισμα δεν ήταν πλέον η δραχμή, ήταν τεράστιος ο πληθωρισμός. Το τρίτο πρόγραμμα πέτυχε, το οποίο σημειωτέον είχε και δημοσιονομική διάσταση.

Καρτάλης ή Μαρκεζίνης, αυτά;

Πριν απ’ αυτούς, πριν από το 1950. Συνέβαλαν βέβαια στη σταθεροποίηση τα χρόνια της Αμερικανικής Βοήθειας, το Σχέδιο Μάρσαλ. Με τους Άγγλους αρχικά, Αμερικανούς εν συνεχεία συμβούλους: υπήρχε μέλος της Νομισματικής Επιτροπής με βέτο.

Όμως ήδη στην Κατοχή, και ύστερα στον Εμφύλιο, αφανίστηκε το νόμισμα, καταστράφηκε και φυσικό κεφάλαιο…

Η Γερμανική Κατοχή επέφερε πελώρια δεινά, διότι ήδη αναγκαστήκαμε να πληρώσουμε για τα στρατεύματα Κατοχής, για την επιμελητεία των Γερμανών – πλήρωνε η Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος. Ήρθε και ο Εμφύλιος και ολοκληρώθηκε η καταστροφή. Μετά τη συνολική εκείνη καταστροφή ξεκινήσαμε από την αρχή. Όμως τα βήματα ήταν σωστά.

Η λειτουργία της Νομισματικής Επιτροπής

Τα βήματα της πολιτικής ή τα βήματα της οικονομίας; Μιλούσαμε πριν για την προσέγγιση της εκβιομηχάνισης, μιλούσαμε και για τη νομισματική σταθεροποίηση…

Πήγαιναν μαζί, τότε, υπό την πίεση της ανάγκης. Στη Νομισματική Επιτροπή, κυβέρνηση και Τράπεζα της Ελλάδος λειτουργούσαν μαζί. Συμμετείχε ο υπουργός Συντονισμού μαζί με τον υπουργό Οικονομικών, τον υπουργό Βιομηχανίας, τον διοικητή της ΤτΕ: τις εισηγήσεις τις έκανε η ΤτΕ, αλλ’ επρόκειτο συνολικά για ένα όργανο κυβερνητικής πολιτικής. Λεγόταν Νομισματική Επιτροπή κατ’ ευφημισμόν, αλλά στην ουσία τα έκανε όλα.

Δηλαδή;

Δείτε, κατένειμε πιστώσεις – όχι μόνον σε κλάδους, ακόμη και σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Μάλιστα τότε διευκρινιζόταν ότι το να είναι μια επιχείρηση κερδοφόρα δεν σήμαινε και ότι θα έπαιρνε δάνειο −το διάβασα αυτό προσεκτικά− έπρεπε «να είναι και παραγωγική».

Υπό ποίαν έννοια παραγωγική;

Υπό τη διάσταση της εθνικής οικονομίας. Δεν θέλουμε να χρηματοδοτούμε κερδοσκοπικές λειτουργίες, αυτή ήταν η ιδέα. Τώρα, βέβαια, πώς γινόταν ο διαχωρισμός… Πάντως υπήρχε ακόμη νωπή η εμπειρία της Κατοχής, του υπερπληθωρισμού. Γι’ αυτό και στο επίκεντρο είχε τεθεί η νομισματική σταθερότητα. Και γι’ αυτό η ΤτΕ «κέρδισε» την Εθνική, δηλαδή τασσόμενη υπέρ της νομισματικής σταθερότητας, υπέρ της δημοσιονομικής αυτοσυγκράτησης. Όχι υπέρ της χαλαρότητας και των μεγάλων πιστώσεων, όπως ήταν τότε η Εθνική Τράπεζα. Κέρδισε το επιχείρημα η ΤτΕ ως παράγων σταθερότητας.

Αγκαλιασμένη η ΤτΕ με μια αίσθηση ανεξαρτησίας; Ή αγκαλιασμένη με εκείνο που ήδη επικρατούσε στη διεθνή σκακιέρα ως πολιτική σταθερότητας;

Ας μη γελιόμαστε: ανεξαρτησία δεν υπήρχε, τότε, πουθενά. Σε καμιά χώρα! Κάθε κεντρική τράπεζα λειτουργούσε ως όργανο της κυβερνητικής πολιτικής της χώρας της. Μην κοιτάτε τον μετέπειτα ρόλο, με τον καθορισμό επιτοκίων ή πάλι με την εποπτεία: αυτά ήρθαν αργότερα. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δε, μιλάμε για οικονομίες κατεστραμμένες: δεν υπήρχε αγορά κεφαλαίων, δεν υπήρχαν οι εμπορικές τράπεζες όπως τις γνωρίζουμε σήμερα – τις πιστώσεις τις χορηγούσε η κεντρική τράπεζα. Έκοβε χρήμα, δηλαδή.

Και οι σχέσεις εξουσίας στην οικονομία…

Και η κυβέρνηση άκουγε την τεχνοκρατική διάσταση των εισηγήσεων της ΤτΕ, δεκαετία του ’50, του ’60 και του ’70; Ή επέβαλλε τις δικές της επιλογές; Εδώ λέγαμε πριν ότι μέχρι και δανεισμός συγκεκριμένων επιχειρήσεων αποφασιζόταν…

Προσέξτε όμως: λειτουργούσε αυστηρή νομισματική πειθαρχία, σύστημα νομισματικού συμβουλίου (currency board) διά του συστήματος Μπρέτον Γουντς. Σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο, κανόνας χρυσού/δολαρίου, με το δολάριο συνδεδεμένο ήδη με τον χρυσό (με δεδομένη ισοτιμία) και όλα τα νομίσματα του συστήματος συνδεδεμένα στο δολάριο. Έτσι και η δραχμή, με Καρτάλη πρώτα, Μαρκεζίνη ύστερα, με υποτίμηση και παράλληλα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής. Μην το παραβλέπουμε αυτό, σημαντικό και για σήμερα! Μόνο δημοσιονομική πολιτική σημαίνει ύφεση, άρα προχώρησε η υποτίμηση ως επεκτατικό μέτρο – και παρέμεινε σταθερή η ισοτιμία της δραχμής έναντι του δολαρίου μέχρι το 1971… Ζήσαμε λοιπόν με έναν κανόνα σταθερής συναλλακτικής ισοτιμίας, κι αυτός ήταν ο ρόλος της ΤτΕ. Κρατάς τη δημοσιονομική πολιτική και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε τέτοιο επίπεδο, ώστε να μην υφίσταται πιέσεις η ισοτιμία δολαρίου/δραχμής.

Και η βιομηχανία της εποχής, πώς το ακούει αυτό; Θετικά ή αισθάνεται να πνίγεται;

Το ακούει και ακολουθεί. Επίσης να θυμίσω ότι τότε υπήρχε ισοσκελισμένος προϋπολογισμός. Δρακόντειοι νόμοι, μετεμφυλιακό κράτος, οπότε τα συνδικάτα δεν κινούνται πολύ. Έχουμε και τα γνωστά νησιά, γύρω μας! Ξέρετε, επειδή πολλοί αριστεροί –κι ο πατέρας μου, ένας απ’ αυτούς– δεν μπορούσαν να μπουν στο Δημόσιο, έγιναν ή πολύ καλοί επαγγελματίες ή έκαναν εμπόριο. Λειτούργησε έτσι ένα σύστημα παράλληλων κινήτρων στην κοινωνία.

Όμως αυτά δεν αποτελούν «παραγωγικές επενδύσεις» όπως τις είδαμε να προσδιορίζονται…

Πάντως, για να σταθώ στην προηγούμενη παρατήρησή σας, ανεξαρτησία της νομισματικής πολιτικής δεν υπήρχε. Η πειθαρχία ήταν εξωγενής, από το σύστημα του Μπρέτον Γουντς, υπήρξαν όμως και καλοί κυβερνήτες την εποχή εκείνη: μετά τα λάθη και τις υποτιμήσεις της αξίας της δραχμής των δεκαετιών του ’20, του ’30, του ’40 –εδώ ήταν και η καταστροφή της Κατοχής– το είχαμε μάθει το μάθημά μας. Νομισματική σταθερότητα, λοιπόν, δημοσιονομική πειθαρχία, αλλά και κρατικός παρεμβατισμός. Μέσω της Νομισματικής Επιτροπής ελέγχονταν τα πάντα: στρατηγικούς τομείς, δηλαδή έλεγχο των σημαινουσών περιοχών όλης της οικονομίας, κοινωνική πολιτική, αυξήσεις μισθών, αλλά σε λογική «τόσο-όσο». Αρχές δεκαετίας του ’50, όλα αυτά, αλλά οι βασικές γραμμές ήταν ήδη εκείνες που έχουμε και σήμερα: δεν πρέπει ο κατώτατος μισθός να ξεπερνάει σε αύξηση το άθροισμα πληθωρισμού και παραγωγικότητας. ισοσκελισμένος προϋπολογισμός με ελλείμματα μόνο όσο οι επενδύσεις – και όχι όλες, το μισό!

Περιγράφετε ένα σαφώς συντηρητικό πλαίσιο.

Ναι, και νομισματική πολιτική σε πλαίσια currency board, οπότε το πράγμα πήγαινε αυτόματα.

Επειδή αναφερθήκατε στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, είχε περιγράψει στην Οικονομική Επιθεώρηση πώς η Κυβέρνηση του Κέντρου/Γεωργίου Παπανδρέου, με τον ίδιο σε καίριο ρόλο στα οικονομικά, που κληρονόμησε από την εποχή Καραμανλή αυτό το πλαίσιο δημοσιονομικής αυτοσυγκράτησης, θεώρησε απαραίτητη μια χαλάρωση. Που –πάλι σύμφωνα με Κ. Μητσοτάκη– υπερχαλάρωσε και υπό την επήρεια του Ανδρέα Παπανδρέου εκείνης της περιόδου. Οπότε… άρχισε να ξεφεύγει το πράγμα.

 Έχει πολύ ενδιαφέρον αυτό που λέτε εδώ. Στη συνάντησή μας με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, στην οποία αναφέρθηκα πριν, για να δείξει τη σχέση κυβέρνησης – ΤτΕ μού ανέφερε το εξής: «Όταν βγήκαμε εμείς [η κυβέρνηση Κέντρου], ο Ζολώτας έκανε μια δήλωση που δεν μας άρεσε καθόλου! Και τον πήρα στο τηλέφωνο και του είπα: “Ξενοφώντα, για να ’μαστε φίλοι, να ξέρεις ότι τώρα κουμάντο στην οικονομία κάνω εγώ [Υπ. Οικονομικών] και ο Ανδρέας Παπανδρέου [αν. υπ. Συντονισμού]. Ό,τι θέλεις, θα το λες σ’ εμάς». Αυτό τόσο για την ανεξαρτησία, όσο και για τις δημόσιες τοποθετήσεις.

Πάντως, ο Ξενοφών Ζολώτας παρέμεινε.

Ναι. Παρέμεινε. Και ακολουθήσε – πλήρως, δεν είχε τέτοια θέματα. Απομακρυνόμενος μόνο στα χρόνια της Δικτατορίας.

Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης

Ας πάμε όμως τώρα στη Μεταπολίτευση. Όπου την ημέρα που εκλέγεται, στις πρώτες κάλπες λίγους μήνες αργότερα μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, και σχηματίζεται η πρώτη κυβέρνηση, κατατίθεται και η αίτηση ένταξης στην τότε ΕΟΚ. Τον προσανατολισμό προς δέσμευση στην Ευρώπη –ΕΟΚ, Ευρωπαϊκή Ένωση, προοπτικά Ευρωζώνη: από εκεί και πέρα μπαίνετε κι εσείς στην εικόνα με το τέλος της νομισματικής ιστορίας της δραχμής με το ευρώ– με την ελληνική βιομηχανία σταδιακά να υποχωρεί, με τη δομή της οικονομίας να περνά στις υπηρεσίες, η Τράπεζα της Ελλάδος πώς το παρακολουθεί; Με τι ματιά; Με τι λογική;

Ένα να πω: πάντα σε καλή συνεργασία με την κυβέρνηση. Οι διαδοχικοί διοικητές της ΤτΕ της εποχής εκείνης, από Ζολώτα σε Αρσένη σε Χαλικιά…

Βέβαια ο Γεράσιμος Αρσένης υπήρξε μια στιγμή και υπουργός Εθνικής Οικονομίας και διοικητής ΤτΕ: ένα κεντρικο-τραπεζικό παράδοξο αυτό!

Ναι, ας πούμε ότι ήταν μια διαφορετική προσέγγιση της ανεξαρτησίας. Πάντως στις διαδοχικές φάσεις δεν παρατηρείται μεγάλη διαφοροποίηση. Μετά το ’81, το ΠΑΣΟΚ –τα λέμε αυτά με το όφελος της εκ των υστέρων γνώσης, βέβαια– έκανε θαυμάσια την κοινωνική πολιτική, έφερε μέσα στα πράγματα μια τάξη ολόκληρη. Μια προσωπική εμπειρία: ο πατέρας μου, ο οποίος δεν ήθελε με τίποτε να γυρίσω από τη Βρετανία −«Θα καταστραφείς, γιατί έχω φάκελο και θα σε κυνηγάει!»−, ξαφνικά μου λέει (άρρωστος πλέον, με καρκίνο): «Να γυρίσεις παιδί μου». Του λέω εγώ: «Μα βρήκα δουλειά, τώρα». Και εκείνος: «Όχι, μας φώναξε ο κύριος Μένιος Κουτσόγιωργας και μας είπε: “όσοι αριστεροί έχετε παιδιά έξω να τα φέρετε, θα κάψουμε τους φακέλους”». Για να καταλάβετε τις συνθήκες της εποχής, αυτό! Πέρα όμως από τα καλά που έκανε το ΠΑΣΟΚ, στην οικονομία δεν έκανε και πολύ καλά πράγματα.

Πώς πάει αυτό με τη δική σας προσέγγιση;

Τα ανοίγματα που έκανε, τα χρηματοδότησε με δανεισμό. Όχι βάζοντας φόρους στους πλουσίους. Δεν έκανε αναδιανεμητική πολιτική, με άλλα λόγια. Δημιούργησε ελλείμματα, προξένησε πληθωρισμό, έχτισε δημόσιο χρέος. Αναγνωρίζουμε λοιπόν τα μέγιστα που έκανε το ΠΑΣΟΚ για την κοινωνική πολιτική, για τον ρόλο της γυναίκας, για τη θέση των φτωχότερων/των μη-προνομιούχων. Και βγάζουμε το καπέλο στον Ανδρέα Παπανδρέου για όλα αυτά. Όμως θα προτιμούσα να τα είχε κάνει με φορολογία κι όχι με επεκτατική δημοσιονομική πολιτική.

Ο δρόμος των ελλειμμάτων και του χρέους

Διαβάζοντας τώρα, τα πράγματα, βέβαια…

Γιατί από κει και πέρα άρχισε να ανεβαίνει το δημόσιο χρέος, να καθιερώνονται τα ελλείμματα. Προειδοποιεί ήδη ο Χαλικιάς ότι βλέπει τα συναλλαγματικά αποθέματα να εξαντλούνται, λέει στον Ανδρέα – ο οποίος στις εκλογές του 1985 είχε κατέβει υποσχόμενος «Ακόμη καλύτερες μέρες»…

Ήταν η γνωστή αφίσα με την Αννούλα και τα λουλούδια!

… όμως, επανερχόμενος ως πρωθυπουργός διώχνει τον Αρσένη, φέρνει τον Κώστα Σημίτη, να μαζέψει την κατάσταση. Συνεπώς τον άκουσε τον Χαλικιά, στον οποίο άλλωστε είχε απόλυτη εμπιστοσύνη από παλιά. Ο Σημίτης εν συνεχεία έκανε πολύ καλή δουλειά για το συμμάζεμα της κατάστασης, μέχρι τη στιγμή που ο Παπανδρέου αποφάσισε να τον ακυρώσει.

Εν συνεχεία πάντως, αρχίζει και δανείζεται η Ελλάδα και από την Ευρώπη σε προσπάθειες σταθεροποίησης της κατάστασης.

Όντως.

Προς την Ευρωζώνη: πορεία μετ’ εμποδίων

Ήταν αυτή μια πρόγευση εκείνου που θα ακολουθούσε – προσπάθεια πορείας προς την Ευρωζώνη, μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ; Εδώ κάπου πλέον έχετε και προσωπική συμμετοχή στα πράγματα…

Στην Ελλάδα επιστρέφω εντελώς τυχαία. Ήταν για να κάνω στρατό, πέθανε ο πατέρας μου και ήμουν πλέον προστάτης οικογενείας – άρα 1 χρόνο θητεία αντί για 2, οπότε μπορούσα να πάρω sabbatical από την Οξφόρδη. Εντάχθηκα δε εντελώς τυχαία στα πράγματα της εποχής.

Πώς λειτούργησε το τυχαίο;

Ένα μήνα πριν απολυθώ επιστρέφω από τη Λάρισα στο Πεντάγωνο και μια μέρα συναντώ τον Πλάτωνα Τήνιο σ’ ένα σουβλατζίδικο. Εκεί μου λέει ο Πλάτων να συναντήσω τον Σημίτη και τον Παπαντωνίου, κι αυτό με έκανε –μετά από ένα χρόνο πρόσθετο sabbatical– να επιστρέψω μόνιμα. Ήρθε και η σύζυγός μου και μείναμε τελικά στην Ελλάδα.

Έπειθε η Ελλάδα του τότε τους έξω;

Είχε αφήσει πολύ καλή εντύπωση το σταθεροποιητικό πρόγραμμα των ετών Σημίτη, με το δίδυμο Γκαργκάνα – Σπράου. Ενταχθήκαμε όμως κι εμείς οι νεότεροι και δημιουργήθηκε ένα επιτελείο. Θυμάμαι τον Ντέιβιντ Σόσκις, συνάδελφο στην Οξφόρδη, που μου ζήτησε ο Σημίτης να τον φέρω για τη χάραξη μιας εισοδηματικής πολιτικής μετά το σταθεροποιητικό πρόγραμμα: τότε οι μισθοί είχαν υποχωρήσει 10-15%, δεν ήταν δυνατόν να φύγουν προς το 20-30% . Κάναμε λοιπόν μια μελέτη που κατέληγε σε σύνδεση μισθού και παραγωγικότητας. Την αποδέχθηκε ο Σημίτης. Την αποδέχθηκε και ο Ανδρέας Παπανδρέου, δηλαδή τις συνέπειές της. Αλλά τη στιγμή του Προϋπολογισμού, ο Ανδρέας αποφάσισε άλλες αυξήσεις μισθών. Επιστρέφει τότε ο Σημίτης, μας καλεί και μας λέει: «Υπέβαλα παραίτηση».

Αυτό ήταν λοιπόν!

Τον ρώτησα τότε: «Μα, κύριε υπουργέ, για 0,5%;». Και θυμάμαι ακόμη την απάντηση: «Γιάννη μου, αυτό είναι μόνον η αρχή».

Ήδη πάντως, σ’ εκείνη τη φάση θεωρείτε ότι υπήρχε υπορρέουσα η αισιοδοξία ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να κάνει την προσαρμογή –σε ελλείμματα, σε πληθωρισμό, σε επιτόκια– που αργότερα μάθαμε ότι ήταν «τα κριτήρια Μάαστριχτ» για να προσέλθει κανείς στην Ευρωζώνη;

Για μένα, η μεγάλη αλλαγή έγινε με την αλλαγή στάσης του Ανδρέα Παπανδρέου όταν επανήλθε το 1993 στην εξουσία, ως πρωθυπουργός. Θυμίζω: πρώτος υπουργός Εθν. Οικονομίας ο Γιώργος Γεννηματάς, διαμορφώνει ένα Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων με πρόεδρο τον Τάσο Γιαννίτση, όπου καλούν και εμένα. Δειλά δειλά αρχίζουν να μιλούν στη λογική «να προσπαθήσουμε κι εμείς να συμμετάσχουμε» σ’ αυτό που στηνόταν μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχ (1992). Μετά τον θάνατο του Γ. Γεννηματά, λαμβάνεται από τον Ανδρέα μια βασική απόφαση: το ποιος θα διαδεχόταν τον Γεννηματά: αυτό θα καθόριζε την πορεία.

Ποια ονόματα ακούγονταν τότε;

Γιάννης Ποττάκης, Γιώργος Κατηφόρης. Όμως ο Παπανδρέου επιλέγει έναν πολύ νέο πολιτικό – τον Γιάννο Παπαντωνίου. Υπουργός Οικονομικών ήταν ο Αλέκος Παπαδόπουλος, στο μεταξύ. Τότε ελήφθη η απόφαση να διεκδικήσουμε τη θέση μας στις διαδικασίες της ΟΝΕ. Τότε δούλευα ως σύμβουλος στην ΤτΕ (επί διοίκησης Γιάννη Μπούτου), ήμουν όμως και μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. Να σημειώσω ότι ο Τίμος Χριστοδούλου με είχε αξιοποιήσει ήδη πολύ, παρά το γεγονός ότι εθεωρούμην πατενταρισμένος Πασόκος…

… και αριστεροφερμένος, άλλωστε.

Ακριβώς. Αλλά η μεροληψία του Χριστοδούλου λειτούργησε θετικά στην περίπτωσή μου.

Τα ταραγμένα νερά της διαπραγμάτευσης για την ΟΝΕ

Και;

Με παίρνει τότε ο Παπαντωνίου στο τηλέφωνο και μου λέει: «Συνεννοήθηκα με τον Ανδρέα. Του είπα ότι υπάρχει ένας νέος οικονομολόγος από την Οξφόρδη για τη διαπραγμάτευση». Του απάντησα, τότε: «Μα είμαι πολύ καλά στην Τράπεζα της Ελλάδος». «Καλά», μου λέει, και μου κλείνει το τηλέφωνο. Μετά από λίγο, ξαναπαίρνει: «Είμαι έξαλλος, μαζί σου! Εδώ σου προσφέρουμε μια ευκαιρία, να είσαι ο βασικός διαπραγματευτής της χώρας». «Και ο Τάσος Γιαννίτσης;» «Ο Τάσος θα αναλάβει οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού. Θα συνεργάζεστε, αλλά τη διαπραγμάτευση θα την κάνει ένας με εξειδίκευση στα μακροοικονομικά και τα νομισματικά». Δεν μου έβγαινε να πω όχι, οπότε με απόσπαση από την ΤτΕ έγινα πρόεδρος του ΣΟΕ. Ξεκινά η διαπραγμάτευση, και το πρώτο μου ταξίδι στις Βρυξέλλες συμπίπτει με την επίθεση στη δραχμή.

Η οποία πώς αντιμετωπίστηκε, μέσα στο κλίμα αμφιβολίας της εποχής;

Αντιμετωπίστηκε καλά, παρά τη στάση του ΔΝΤ. Η υπεύθυνη για την Ελλάδα με πήρε στο τηλέφωνο να μου πει «Μα τι κάνετε; Δεν θα αντέξετε!». Της είπα: «Θα αντέξουμε γιατί πρέπει. Δεν καταλάβατε, έχουμε αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή, οπότε αν κάνουμε υποτίμηση, θα περάσει όλη στους μισθούς». Μου απαντάει: «Να καταργήσετε την ΑΤΑ». Της λέω: «Πλάκα μου κάνετε! Δεν υπάρχει περίπτωση, θα καταστραφούμε».

Συνολικά όμως, πώς αντιμετωπίζουν τότε στην Ευρώπη την ελληνική στάση «θα πάμε, να κλειδώσουμε στην ΟΝΕ»;

Πολύ ενδιαφέρον ερώτημα. Πρώτο ταξίδι στις Βρυξέλλες, για συμμετοχή στην πανίσχυρη τότε Νομισματική Επιτροπή: φαντασθείτε το σημερινό Euroworking Group, αλλά με δεκαπλάσια ισχύ. Πρόεδρος ο Σερ Νάιτζελ Γουίκς – Άγγλος: ειρωνεία της μοίρας, σε τεχνοκρατικό επίπεδο αυτός έχτισε το ευρώ! Παίρνω το τραίνο να πάω στο ξενοδοχείο, πέφτω πάνω στη βρετανική αποστολή, πολλοί φίλοι από Οξφόρδη. «Yannis, how are you? Δεν είσαι στο Πανεπιστήμιο;» «Είμαι, αλλ’ είμαι και στη διαπραγμάτευση για το εγχείρημα της Ελλάδας προς ΟΝΕ» − δεν υπήρχε τότε αναφορά σε Ευρωζώνη. Γέλασαν. «Δεν θα μπείτε εσείς! Θα είναι ένας πολύ στενός πυρήνας, με Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία. Εσείς οι Νότιοι, όλοι, θα μείνετε απέξω». Απαντώ εγώ: «Σ’ εμάς δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση». Τελικά με καλωσόρισαν: «Θα δούμε». Η ειρωνεία είναι ότι σήμερα η Ελλάδα είναι στο ευρώ, η Βρετανία δεν είναι καν στην Ευρώπη… Η ιστορία εκδικείται.

Βιομηχανία και παραγωγική φάση στη διαδικασία της Ευρωζώνης

Να δούμε τώρα κάτι άλλο: σ’ όλη εκείνη τη διαδρομή προς την Ευρωζώνη, αλλά και στη μετέπειτα περιπέτεια εντός ευρώ, η βιομηχανία –συνολικά ο παραγωγικός ιστός της οικονομίας– μιλάει μαζί σας στην Τράπεζα της Ελλάδος; Εξηγεί τα προβλήματά του; Διαμαρτύρεται; Ή ακολουθεί το στοίχημα;

Πρώτα, ένα βήμα πίσω: η βιομηχανία άρχισε να αντιδρά αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, όταν τους καλεί ο Καραμανλής και τους λέει το περίφημο –μου το ’χει πει ο μακαρίτης ο Νίκος Νικολάου– «Ό,τι πήρατε, πήρατε! Τώρα θα δώσετε κι εσείς». Παίρνει την Εμπορική από τον Ανδρεάδη, δείχνει πρόσωπο κοινωνικής Δεξιάς, ανταποκρίνεται και στα αιτήματα των συνδικάτων: «Όλα αυτά τα χρόνια η βιομηχανία έφαγε, εμείς χάσαμε». Έτσι, αρχίζει να κατηγορείται για σοσιαλμανία.

Μαζί με Παναγή Παπαληγούρα, τότε.

Ναι, αυτή είναι η σοσιαλμανία. Βέβαια… ο Καραμανλής ήταν Καραμανλής! Αρχίζει να ανεβαίνει ο πληθωρισμός, έχουμε και τη διαδοχή πετρελαϊκών κρίσεων – το πράγμα αρχίζει να ολισθαίνει. αρχίζει και η τότε ΝΔ να χαλαρώνει τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας, που περιόριζε τα ελλείμματα μόνο για επενδύσεις. Πριν το 1979−80 είναι που αρχίζει το έλλειμμα να ξεφεύγει.

Τότε;

Μάλιστα. Το έλλειμμα επί ΠΑΣΟΚ ξεχειλώθηκε, αλλ’ άρχισε να ξεφεύγει τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν και η ΝΔ άρχισε να μοιράζει λεφτά. Όταν πλέον ήρθε το ΠΑΣΟΚ, δεν υπήρχαν κανόνες. Για να μείνω στο ερώτημά σας για τη στάση της βιομηχανίας, στον ΣΕΒ αναλαμβάνει πρόεδρος ο Θόδωρος Παπαλεξόπουλος και διαμαρτύρεται θεσμικά στον Γεράσιμο Αρσένη. Προηγουμένως, όμως –επιτρέψτε μου ένα ακόμη άλμα πίσω– στο ξεκίνημα της Μεταπολίτευσης, όταν βλέπουν οι βιομήχανοι να χάνουν την ισχύ τους, δημιουργούν ένα think tank του ιδιωτικού τομέα.

Κι έτσι εγεννήθη ημίν ΙΟΒΕ, επί Δημ. Μαρινόπουλου – Θ. Παπαλεξόπουλου!

Όντως, ήταν η ανάγκη διαμόρφωσης ενός θεωρητικού εργαλείου/think tank που να προασπίζεται τα συμφέροντα της ιδιωτικής οικονομίας και της βιομηχανίας εκείνη που έφερε το ΙΟΒΕ. Γι’ αυτό και «Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών»: είχα την τιμή να περάσω απ’ αυτό και ως επιστημονικός και ως γενικός διευθυντής του, πολλά χρόνια αργότερα βέβαια. Πάντως η βιομηχανία είδε επερχόμενο τον κίνδυνο της αποβιομηχάνισης, που προκλήθηκε πρώτον από τη μείωση των δασμών/από τη μείωση της προστασίας, αλλά και από δική τους αβλεψία…

Αβλεψία;

Έλλειψη προσαρμοστικότητας. Έχουν γραφτεί πολλά γι’ αυτό, σαφώς και δόθηκαν αυξήσεις στους μισθούς πάνω από την παραγωγικότητα το 1981. Το έχω ζήσει με τον πεθερό μου που χρεοκόπησε τότε, με την πολύ μεγάλη αύξηση των κατώτατων μισθών (βέβαια και με την κατάργηση της σχολικής ποδιάς…). Συνολικά, όσο η Ελλάδα εξήγε προϊόντα έντασης εργασίας, με τις μεγάλες αυξήσεις μισθών δεν θα μπορούσε να κρατηθεί. Δεν έφταιξαν λοιπόν οι δασμοί που μειώθηκαν, φταίει η λάθος οικονομική πολιτική. Προσπάθησε να μαζέψει τα πράγματα ο Κώστας Σημίτης με το σταθεροποιητικό πρόγραμμα, τα κατάφερε, αλλ’ όπως είδαμε ο Ανδρέας Παπανδρέου έκρινε ότι δεν τον βόλευε αυτό.

Στην επόμενη φάση του, όμως, ο Παπανδρέου το πήρε αλλιώς.

Όντως, με την επανεκλογή του το 1993 ο Παπανδρέου ήταν ένας άλλος Παπανδρέου. Η οικονομία άρχιζε να ανακάμπτει. Ενδιαμέσως ο Κ. Μητσοτάκης έκανε μεγάλη προσπάθεια σταθεροποίησης –με πλειοψηφία ενός βουλευτή, θυμίζω– στην περίοδο 1990-93. Με μέτρα πρωτόγνωρα: ασφαλιστικό, φόρο καυσίμων. Ήταν όμως άτυχος. Ειδικά πάντως ο φόρος στα καύσιμα δεν ήταν σωστός, γιατί τροφοδότησε τον πληθωρισμό. Έπεσε έξω και το έλλειμμα…Όμως το δίδυμο Παπαντωνίου-Παπαδόπουλου, στην επιστροφή ΠΑΣΟΚ και πριν ακόμη εκλεγεί ο Σημίτης το 1996, είχε ήδη κατορθώσει να σταθεροποιήσει την οικονομία.

Στην τελική ευθεία προς το κλείδωμα στην ΟΝΕ

Η εικόνα εκείνης της σταθεροποίησης;

Δραστική μείωση του πληθωρισμού, συγκράτηση του ελλείμματος. Μετά την εκλογή Σημίτη το 1996 –φαντασθείτε όμως άλλη έκβαση της διαδοχής!…−σε κρίσιμη φάση, όχι απλώς δεν χαλαρώνει η πολιτική που ήδη εφαρμόζεται, αλλά έσφιξε ακόμη περισσότερο.

Δηλαδή;

Πολιτική σκληρής δραχμής, για να ’μαστε σίγουροι! Τότε, η ΤτΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών − και για τη συναλλαγματική ισοτιμία και για τα δημοσιονομικά. Έτσι προχωράει η διαπραγμάτευση, με Νίκο Γκαργκάνα από ΤτΕ κι εμένα από το υπουργείο, μετέχουν στην ομάδα και οι Παναγιώτης Θωμόπουλος, Τάσος Γιαννίτσης, Νίκος Χριστοδουλάκης εν συνεχεία στο Υπουργείο Οικονομικών. Μπορεί βέβαια να μην καταφέραμε να μπούμε στο ευρώ με το πρώτο κύμα, αλλά ακολουθήσαμε λίγο αργότερα.

Καθόλου τύψεις για την ισοτιμία εισόδου στο ευρώ; Κι αυτή έφερε στη βιομηχανία κραδασμούς, θυμούμαι.

Ήταν η άριστη ισοτιμία! Το έχουμε μελετήσει τόσο πολύ: αν κάναμε μεγαλύτερη υποτίμηση, θα χτυπούσε το τραπεζικό σύστημα, αλλά θα ξέφευγε και ο πληθωρισμός. Να σας θυμίσω δε ότι ξεκινήσαμε με μεγαλύτερη υποτίμηση, αλλά η αγορά μάς ανάγκασε να την πάρουμε πίσω ως έναν βαθμό. Ήταν τόση η αξιοπιστία που είχε χτιστεί, ήταν και τέτοια η εισροή κεφαλαίων, ώστε δεν γινόταν αλλιώς. Δείτε και το άλλο: με εκείνη την ισοτιμία, το άνοιγμα του ισοζυγίου σχεδόν μηδενίστηκε την εποχή που λέμε: πήγε κοντά στο 2% του ΑΕΠ.

Πόσο κατανοεί η κοινή γνώμη, πόσο συμβάλλει ο Τύπος – και πόσο οι ελίτ

Να φέρουμε τώρα ένα ερώτημα που ίσως ακουστεί ρητορικό, αλλά δεν είναι. Σ’ όλη αυτή τη διαδρομή –μετά τον Πόλεμο, σίγουρα κατά τη Μεταπολίτευση− ο μέσος αναγνώστης εντύπων, ο μέσος τηλεθεατής αργότερα, η κοινή γνώμη… πόσο θεωρεί η Τράπεζα της Ελλάδος ότι παρακολουθεί αυτή τη συζήτηση, που κάνουμε τώρα; Πόσο τα Μέσα Ενημέρωσης μπόρεσαν να αποτυπώσουν προκλήσεις και καταστάσεις κατά την εκτίμησή σας; Το ρωτώ αυτό διότι, όταν βρεθήκαμε στην παραμονή ενός ενδεχόμενου Grexit, μολονότι είχε ορθωθεί ένα κύμα άρνησης των Μνημονίων, της πειθαρχίας τους κ.ο.κ., τελικά αποδεικνύεται ότι ο κόσμος δεν ήθελε να ρισκάρει το ευρώ. Εδώ είσαστε κι εσείς επί σκηνής…

Θα πω ότι ο Τύπος έπαιξε στην κατανόηση των πραγμάτων περισσότερο ρόλο απ’ όσο οι ελίτ της χώρας. Είτε η ακαδημαϊκή ελίτ –μιλώ για τα μεγάλα σύνολα, όχι για μεμονωμένες φωνές που πάντα υπάρχουν– είτε η βιομηχανική/επιχειρηματική ελίτ. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία, οι ελίτ της χώρας δεν μίλησαν όταν είδαν τη χρεοκοπία να έρχεται. Δεν μίλησαν!

Σε ποιον χρονικό ορίζοντα;

Μιλάμε για το τέλος της πρώτης δεκαετίας του 2000. Ο Τύπος, αντιθέτως, μίλησε. Στις εφημερίδες συναντούσαμε αρθρογραφικές επισημάνσεις φωτισμένων δημοσιογράφων. Να αναφερθώ, για παράδειγμα, στον Γιάννη Μαρίνο. Αλλά και άλλες πένες, έπαιξαν πιο σημαντικό ρόλο από τις ελίτ της χώρας οι οποίες σιώπησαν. Κάναμε στο Πανεπιστήμιο μια ημερίδα «Ευρώ ή δραχμή» και είδα πανεπιστημιακούς να τάσσονται υπέρ της δραχμής με πλήρη άγνοια των συνεπειών. Αλλά να σας πω ότι είδα αργότερα και σημαντικούς οικονομολόγους, ανθρώπους με Νόμπελ ή με πολύ σημαντικές θέσεις, και τους είπα: «Κάνατε λάθος! Και ευτυχώς που κάνατε λάθος στις εκτιμήσεις σας και αντέξαμε! Αλλά κάνατε λάθος για έναν λόγο και μόνο: πιστέψατε ότι το να βγούμε από το ευρώ θα ήταν σαν υποτίμηση. Δυστυχώς δεν θα ήταν μόνο υποτίμηση. Θα ήταν πολύ πολύ χειρότερο». Ποτέ χώρα δεν έχει βγει από το νόμισμά της. Η Αργεντινή μπορεί να κατήργησε τη σύνδεση του πέσο με το δολάριο, αλλά δεν έφυγε από το νόμισμά της – με πέσο έμεινε. Το να βγεις από το νόμισμά σου, από τα συμβόλαια που έχεις σε ευρώ (πώς θα πληρωθούν οι δραχμές;) ή τη θέση των τραπεζών και μέχρι τη συνολική εμπιστοσύνη, θα σήμαινε απίστευτο χάος.

Βέβαια, μετά τον Πόλεμο αυτό ουσιαστικά συνέβη…

Ο πόλεμος είναι πόλεμος, όμως.

​​ 

Ετικέτες


Toπικό Μέσο Μαζικής ενημέρωσης ("θυγατρικό" της "ΠΟΛΙΤΙΚΗ"),ΜΙΑ ΚΡΑΥΓΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ 170.000 Ελλήνων Πολιτών. Είκοσι ολόκληρα χρόνια ζωής (2000-2021) και αγώνων στην καταγραφή και υπεράσπιση της Αλήθειας για τον πολύπαθο τόπο των Αχαρνών.

ΑΧΑΡΝΕΣ: Ενημέρωση...ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΗΛΑΤΗΜΕΝΟ ΔΗΜΟ

ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ,ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ

ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ,ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ
Βιογραφικό του Κυριάκου Μητσοτάκη Ο Κυριάκος Μητσοτάκης γεννήθηκε το 1968 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε αριστούχος από το Κολλέγιο Αθηνών συνέχισε τις σπουδές του στην Αμερική. Σπούδασε κοινωνικές επιστήμες στο Harvard από όπου αποφοίτησε με την ανώτατη τιμητική διάκριση «summa cum laude» ενώ τιμήθηκε με τα έπαθλα «Hoopes» και «Tocqueville» για την εκπόνηση της διατριβής του με θέμα την αμερικανική εξωτερική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα. Συνέχισε τις σπουδές του στο Stanford, στον τομέα των διεθνών οικονομικών σχέσεων και τις ολοκλήρωσε στο Harvard Business School στον τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων. Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, εργάστηκε επί μία δεκαετία στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διετέλεσε οικονομικός αναλυτής στην Chase Investment Bank και σύμβουλος στην κορυφαία εταιρία συμβούλων McKinsey and Company στο Λονδίνο. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, εργάστηκε ως ανώτατο στέλεχος επενδύσεων στην Alpha Ventures της Alpha Bank και στη συνέχεια μετακινήθηκε στον Όμιλο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Διατέλεσε για τρία χρόνια Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Επιχειρηματικών Συμμετοχών, την οποία και ανέδειξε σε κορυφαία εταιρεία στην Ελληνική και Βαλκανική αγορά του private equity και του venture capital. Η Εθνική Επιχειρηματικών Συμμετοχών χρηματοδότησε πολλές γρήγορα αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις με ίδια κεφάλαια, δημιουργώντας εκατοντάδες θέσεις απασχόλησης. Για την επαγγελματική του δραστηριότητα έχει λάβει τιμητικές διακρίσεις, με σημαντικότερη την βράβευσή του το 2003 από το World Economic Forum ως “Global Leader for Tomorrow”. Στις εκλογές του 2004 και του 2007 εξελέγη πρώτος σε σταυρούς προτίμησης βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία στη μεγαλύτερη εκλογική περιφέρεια της χώρας, τη Β΄ Αθηνών, ενώ στις εκλογές του 2009 εξελέγη για τρίτη φορά. Στις εκλογές του Μαΐου 2012 εξελέγη για μία ακόμη φορά πρώτος στη Β’ Αθηνών, ενώ ήταν επικεφαλής του ψηφοδελτίου στις εκλογές του Ιουνίου 2012. Στη Βουλή των Ελλήνων έχει συμμετάσχει στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος και στις Επιτροπές Οικονομικών, Παραγωγής και Εμπορίου, Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Εξωτερικών και Άμυνας ενώ διετέλεσε για δύο χρόνια Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος. Έως τις εκλογές του 2012 ήταν Τομεάρχης Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας. Έχει επισκεφθεί πολλές περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές της χώρας, έχει συμμετάσχει σε δεκάδες συνέδρια για το περιβάλλον στην Ελλάδα και το εξωτερικό μεταξύ αυτών στις διεθνείς διασκέψεις του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στο Μπαλί, το Πόζναν, το Κανκούν και την Κοπεγχάγη. Διετέλεσε Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης από τις 25 Ιουνίου 2013 μέχρι τις 27 Ιανουαρίου 2015. Στις εθνικές εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 εξελέγη για πέμπτη φορά βουλευτής της ΝΔ στη Β’ Αθηνών τετραπλασιάζοντας τους σταυρούς που έλαβε σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του Μαΐου 2012. Στις 10 Ιανουαρίου 2016 εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Στις 7 Ιουλίου 2019 εξελέγη Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Μιλάει Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά και έχει εκδώσει το βιβλίο «Οι Συμπληγάδες της Εξωτερικής Πολιτικής». Έχει τρία παιδιά, τη Σοφία, τον Κωνσταντίνο και τη Δάφνη.

OMAΔΑ FACEBOOK "ΔΗΜΟΤΕΣ ΤΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ"

OMAΔΑ FACEBOOK "ΔΗΜΟΤΕΣ ΤΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ"
ΔΗΜΟΤΕΣ ΤΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ

"ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΦΥΛΗΣ" ΠΟΛΥΕΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

"ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΦΥΛΗΣ" ΠΟΛΥΕΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
"ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΦΥΛΗΣ" ΠΟΛΥΕΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

"ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ για τον μικρό μας Αγγελο,ΜΑΡΙΟ ΣΟΥΛΟΥΚΟ"

"ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ για τον μικρό μας Αγγελο,ΜΑΡΙΟ ΣΟΥΛΟΥΚΟ"
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΠΟΛΙΤΙΚΗ" θα ζητά ΕΣΑΕΙ.."ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΙΟ ΣΟΥΛΟΥΚΟ"!!

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ "ΗΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ"

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ "ΗΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ"
Ερευνα,Συνεντεύξεις και επισήμανση της σπουδαιότητος του τότε ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ "ΗΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ" απο το Περιοδικό "ΑΧΑΡΝΕΩΝ Εργα" το έτος 2004!!
Ο Ιστοχώρος μας ΔΕΝ ΛΟΓΟΚΡΙΝΕΙ τα κείμενα των Αρθρογράφων του. Αυτά δημοσιεύονται εκφράζοντας τους ιδίους.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου σε ό,τι αφορά τα άρθρα της ΜΑΡΙΑΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΒΑΒΟΥΡΑΝΑΚΗ και του ΓΙΑΝΝΗ Γ. ΒΑΒΟΥΡΑΝΑΚΗ με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό ή άλλο, χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια των Αρθρογράφων. Νόμος 2121/1993 - Νόμος 3057/2002, ο οποίος ενσωμάτωσε την οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Tι ήταν η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΠΟΛΙΤΙΚΗ»..για όσους δεν γνωρίζουν.

Η «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» γεννήθηκε το 2000,ως συνέχεια του Περιοδικού «ΑΧΑΡΝΕΩΝ Έργα». Δημιουργήθηκε από Επαγγελματίες Εκδότες με δεκαετίες στον τομέα της Διαφήμισης, των Εκδόσεων και των Δημοσίων Σχέσεων και αρχικά ήταν μια Υπερτοπική Εφημερίδα με κύριο αντικείμενο το Αυτοδιοικητικό Ρεπορτάζ.

Επί χρόνια, κυκλοφορούσε την έντυπη έκδοσή της σε ένα ικανότατο τιράζ (5000 καλαίσθητων φύλλων εβδομαδιαίως) και εντυπωσίαζε με την ποιότητα της εμφάνισης και το ουσιώδες, μαχητικό και έντιμο περιεχόμενο της.
Η δύναμη της Πένας της Εφημερίδας, η Ειλικρίνεια, οι Ερευνές της που έφερναν πάντα ουσιαστικό αποτέλεσμα ενημέρωσης, την έφεραν πολύ γρήγορα πρώτη στην προτίμηση των αναγνωστών και γρήγορα εξελίχθηκε σε Εφημερίδα Γνώμης και όχι μόνον για την Περιφέρεια στην οποία κυκλοφορούσε.

=Επι είκοσι τέσσαρα (24) χρόνια, στηρίζει τον Απόδημο Ελληνισμό, χωρίς καμία-ούτε την παραμικρή- διακοπή

. =Επί είκοσι τέσσαρα ολόκληρα χρόνια, προβάλλει με αίσθηση καθήκοντος κάθε ξεχωριστό, έντιμο και υπεύθυνο Πολιτικό της Πολιτικής Σκηνής. Στις σελίδες της, θα βρείτε ακόμα και σήμερα μόνο άξιες και χρήσιμες Πολιτικές Προσωπικότητες αλλά και ενημέρωση από κάθε Κόμμα της Ελληνικής Βουλής. Η «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» ουδέποτε διαχώρησε τους αναγνώστες της ανάλογα με τα πολιτικά τους πιστεύω. Επραττε το καθήκον της, ενημερώνοντας όλους τους Ελληνες, ως όφειλε.

=Επί είκοσι τέσσαρα ολόκληρα χρόνια, δίνει βήμα στους αδέσμευτους, τους επιτυχημένους, τους γνώστες και θιασώτες της Αλήθειας. Στηρίζει τον Θεσμό της Ελληνικής Οικογένειας, την Παιδεία, την Ελληνική Ιστορία, προβάλλει με όλες της τις δυνάμεις τους Αδελφούς μας απανταχού της Γης, ενημερώνει για τα επιτεύγματα της Επιστήμης, της Επιχειρηματικότητας και πολλά άλλα που πολύ καλά γνωρίζουν οι Αναγνώστες της.

=Επί είκοσι τέσσαρα ολόκληρα χρόνια, ο απλός δημότης–πολίτης, φιλοξενείται στις σελίδες της με μόνη προϋπόθεση την ειλικρινή και αντικειμενική γραφή και την ελεύθερη Γνώμη, η οποία ΟΥΔΕΠΟΤΕ λογοκρίθηκε.

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΠΟΛΙΤΙΚΗ», είναι ένα βήμα Ισονομίας και Ισοπολιτείας, έννοιες απόλυτα επιθυμητές, ιδιαιτέρως στις ημέρες μας. Είναι ο δικτυακός τόπος της έκφρασης του πολίτη και της εποικοδομητικής κριτικής, μακριά από κάθε στήριξη αφού δεν ετύγχανε οικονομικής υποστήριξης από Δήμους, Κυβερνήσεις ή όποιους άλλους Δημόσιους ή Ιδιωτικούς Φορείς, δεν είχε ΠΟΤΕ χορηγούς, ή οποιασδήποτε μορφής υποστηρικτές. Απολαμβάνει όμως Διεθνούς σεβασμού αφού φιλοξενεί ενημέρωση από αρκετά ξένα Κράτη πράγμα που της περιποιεί βεβαίως, μέγιστη τιμή.

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» διαγράφει απο την γέννησή της μια αξιοζήλευτη πορεία και απέκτησε εξ αιτίας αυτού,ΜΕΓΙΣΤΗ αναγνωσιμότητα. Η Εφημερίδα «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» κέρδισε την αποδοχή και τον σεβασμό που της ανήκει, με «εξετάσεις» εικοσι τεσσάρων ολόκληρων ετών, με συνεχείς αιματηρούς αγώνες κατά της τοπικής διαπλοκής, με αγώνα επιβίωσης σε πολύ δύσκολους καιρούς, με Εντιμότητα, αίσθηση Καθήκοντος και Ευθύνης.

ΕΙΚΟΣΙ ΤΕΣΣΑΡΑ ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΧΡΟΝΙΑ "ΠΟΛΙΤΙΚΗ"!! 2000-2024

ΕΙΚΟΣΙ ΤΕΣΣΑΡΑ ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΧΡΟΝΙΑ "ΠΟΛΙΤΙΚΗ"!! 2000-2024
ΕΙΚΟΣΙ ΤΕΣΣΑΡΑ ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΧΡΟΝΙΑ "ΠΟΛΙΤΙΚΗ"!! 2000-2024