Συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην 87η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης

17 Σεπτεμβρίου 2023

Ελένη Κισσάβου (Ελευθερία Λάρισας): Καλησπέρα σας, κ. Πρόεδρε. Κατ’ αρχήν να σας ευχαριστήσω που μας δίνετε τη δυνατότητα να έχουμε την πρώτη ερώτηση στη σημερινή συνέντευξη Τύπου.

Οι Θεσσαλοί έχουν υποστεί μεγάλες, ανυπολόγιστες ζημιές και περιμένουν τη μέγιστη προσοχή της πολιτείας. Γνωρίζουμε ότι το φαινόμενο που ξέσπασε στη Θεσσαλία ήταν πολύ έντονο και ακραίο, όμως για την αντιμετώπισή του δέχεστε κριτική στα εξής: γιατί δεν υπήρχε εγκαίρως προειδοποίηση των κατοίκων πέραν μιας γενικής αποστολής του «112», όταν μάλιστα οι επιστήμονες είχαν ενημερώσει την κυβέρνηση γι’ αυτό που έρχεται; Γιατί χάθηκαν πολλές ώρες μέχρι να ενεργοποιηθεί ο στρατός; Γιατί ελικόπτερα που υποτίθεται ότι ήταν παροπλισμένα, έτσι τουλάχιστον είχε ανακοινωθεί, τα είδαμε μετά να πετούν;

Και να πάμε λίγο και στην επόμενη μέρα. Πότε προβλέπεται να γίνει η αποκατάσταση, των βασικών υποδομών τουλάχιστον; Ποιο είναι το σχέδιό σας για να κλείσει η Θεσσαλία τις πληγές της, μάλιστα με το ρόλο που έχει για την εθνική οικονομία της Ελλάδας;

Και τέλος, κ. Πρόεδρε, χρειάζεται χρόνος για να αποκατασταθεί ο παραγωγικός ιστός, πώς και πότε εκτιμάτε ότι μπορεί να κλείσει αυτό το κενό; Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ, κα Κισσάβου, που κάνατε πολλές ερωτήσεις. Θα επιχειρήσω να τις απαντήσω όλες, ξεκινώντας όμως από την εισαγωγική σας παρατήρηση ότι το καιρικό φαινόμενο το οποίο κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε στη Θεσσαλία ήταν πράγματι πρωτοφανές και, θα έλεγα, έξω από τα δεδομένα και τα μοντέλα τα οποία κρίνουμε πάντα με γνώμονα προηγούμενα αντίστοιχα περιστατικά.

Ο πίνακας αυτός έχει δημοσιευθεί ξανά, είναι από το Meteo και δείχνει τους όγκους νερού που έπεσαν σε διάφορα μέρη της Θεσσαλίας σε σχέση με την κακοκαιρία του «Ιανού». Μιλάμε, με άλλα λόγια -και το γνωρίζουν νομίζω αυτό πολύ καλά οι Θεσσαλοί- για ένα καιρικό φαινόμενο το οποίο ήταν πολύ πιο έντονο από τον «Ιανό».

Και μιας με ρωτήσατε για τις προβλέψεις των μετεωρολόγων, πράγματι, οι μετεωρολόγοι προέβλεψαν πολύ έντονο καιρικό φαινόμενο, κανείς όμως, πιστεύω, δεν ήταν σε θέση να προβλέψει ακριβώς αυτό το οποίο συνέβη. Ακριβώς επειδή δεν το είχαμε ξαναδεί ποτέ στο παρελθόν.

Από εκεί και πέρα, αναφερθήκατε στο «112» και στην «καθυστερημένη» αντίδραση του στρατού. Θέλω να σας πω ότι προειδοποιητικά «112» είχαν σταλεί επανειλημμένως σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, το δε πρωτόκολλο το οποίο αφορά το «112» για περιπτώσεις πλημμυρών είναι διαφορετικό από το πρωτόκολλο σε περιπτώσεις πυρκαγιών, για τον απλούστατο λόγο ότι στην πυρκαγιά η εντολή είναι πολύ σαφής: «φύγε και τρέξε μακριά από το σπίτι όσο το δυνατόν πιο γρήγορα». Στην πλημμύρα οι ειδικοί μάς υποδεικνύουν ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος, αν σε πιάσει η πλημμύρα, να βρίσκεσαι στον δρόμο.

Άρα, η σύσταση, η εντολή, θα έλεγα, της Πολιτικής Προστασίας είναι να ανέβεις σε υψηλότερο όροφο ή σε ψηλό σημείο. Αυτό, εξάλλου, έγινε σε πολύ μεγάλο βαθμό στα χωριά της Θεσσαλίας. Και πρέπει να σας πω ότι και γι’ αυτό δεν θρηνήσαμε τελικά έναν μεγάλο αριθμό νεκρών.

Έρχομαι τώρα στην ανάμειξη του στρατού. Διότι και εκεί έχει διακινηθεί ένα ψέμα ότι δήθεν ο στρατός «άργησε να παρέμβει». Πρέπει να σας πω ότι προσωπικά ήμουν στο Κέντρο Επιχειρήσεων την Πέμπτη το πρωί, όταν ακόμα τα καιρικά φαινόμενα ήταν σε μεγάλη ένταση. Σε απόλυτη συνεννόηση με την Πολιτική Προστασία και με την ηγεσία του στρατεύματος αποφασίσαμε το αυτονόητο. Ποιο είναι αυτό; Ότι τα ελικόπτερα θα πετάξουν αμέσως με το που θα είναι ασφαλές και αμέσως με το που θα μας δώσει η Πολεμική Αεροπορία και η Πυροσβεστική το «ΟΚ» ότι τα ελικόπτερα μπορούν να πετάξουν.

Αυτό ακριβώς έγινε. Δεν φαντάζομαι ότι θα είχε κανείς την απαίτηση να πετάξουν ελικόπτερα σε συνθήκες με έντονη κεραυνική δραστηριότητα, όπου θα θέταμε σε κίνδυνο την ίδια την ασφάλεια των πληρωμάτων.

Άρα, τα ελικόπτερα πέταξαν αμέσως με το που αυτό ήταν εφικτό και νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο το είδαν και οι κάτοικοι της Θεσσαλίας. Εξάλλου, πάρα πολλά ελικόπτερα, όχι μόνο της Πολεμικής Αεροπορίας αλλά και ελικόπτερα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού για δασοπυρόσβεση, χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την πολύ δύσκολη άσκηση εκκένωσης.

Η αλήθεια είναι ότι απομακρύνθηκαν όλοι όσοι ήθελαν να απομακρυνθούν. Δεν χάθηκε καμία ανθρώπινη ζωή επειδή δεν προφτάσαμε να φτάσουμε σε κάποιον συμπολίτη μας ο οποίος κινδύνευε. Δεν υπήρξε συμπολίτης μας ο οποίος να πείνασε, συμπολίτης μας ο οποίος να ξέμεινε από νερό ή συμπολίτης μας στον οποίο να μην μπορέσαμε να παράσχουμε, σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Προφανώς υπήρξε πολύ μεγάλη ταλαιπωρία, δυσκολία και ψυχική πίεση.  Όμως σώσαμε πάρα πολλές ανθρώπινες ζωές επειδή ακριβώς μετά το καιρικό φαινόμενο δράσαμε συντονισμένα και με πολύ μεγάλη αυτοθυσία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Τώρα, για την επόμενη μέρα νομίζω ότι μπορούμε να πούμε πολλά. Φαντάζομαι ότι θα μου γίνουν και άλλες ερωτήσεις σε αυτή την κατεύθυνση. Η παραγωγική ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας περνά, κα Κισσάβου, μέσα από την ορθολογική διαχείριση των υδάτων της. Επέμεινα πολύ σε αυτό χθες.  Γνωρίζετε πολύ καλά, ως Θεσσαλή η ίδια, ότι το ζήτημα αυτό δεν είναι καινούργιο, είναι πολύ παλιό. Τα ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τα νερά της Θεσσαλίας έρχονται από το βαθύ παρελθόν και από μια αλληλουχία πλημμυρών και λειψυδρίας η οποία μας υποχρέωσε, στο παρελθόν, να βάλουμε τα θέματα αυτά στην ατζέντα, ποτέ όμως δεν τα αντιμετωπίσαμε αποτελεσματικά.

Είμαι αποφασισμένος απόλυτα, λοιπόν, το θέμα αυτό να το λύσω δραστικά. Η ίδρυση του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, θα είναι ένας πρότυπος οργανισμός. Τονίζω ότι δεν θα είναι απλά ένας μελετητικός οργανισμός αλλά κι ένας φορέας υλοποίησης.

Για να το πω με απλά λόγια, φανταστείτε μία εταιρεία σαν το «Αττικό Μετρό», «Ελληνικό Μετρό» τώρα, για τη Θεσσαλία, που θα μπορεί να ωριμάζει και να υλοποιεί έργα. Σε συντονισμό πάντα με την Περιφέρεια, έχοντας όμως την κεντρική εποπτεία και με τεχνική υποστήριξη από το εξωτερικό.

Χρειαζόμαστε παραπάνω βοήθεια σε επίπεδο τεχνικής υποστήριξης. Έχω ήδη ζητήσει από την Ολλανδία, μία χώρα η οποία έχει πάρα πολύ μεγάλη εμπειρία σε θέματα διαχείρισης υδάτων, μία πρώτη προσέγγιση του τι έγινε στο φαινόμενο και του τι πρέπει να κάνουμε από εδώ και στο εξής.

Αυτό, προφανώς, δεν έχει μόνο να κάνει με τα φράγματα που θα φτιάξουμε, τα αντιπλημμυρικά που θα γίνουν. Έχει να κάνει και με τη μορφή των καλλιεργειών, έχει να κάνει μέχρι και με τη δυνατότητά μας να προστατεύσουμε συγκεκριμένους οικισμούς οι οποίοι μπορεί να φτιάχτηκαν σε άλλες εποχές και για άλλους λόγους, πλην όμως τώρα, με την κλιματική κρίση, να είναι πραγματικά ευάλωτοι.

Αυτή τη συζήτηση θα την κάνουμε σε διαβούλευση με την τοπική κοινωνία της Θεσσαλίας. Δεν πρόκειται να κινηθούμε αυτόνομα. Είναι όμως επιβεβλημένο πια το ζήτημα αυτό, επειδή είναι εθνικής σημασίας, να αναδειχθεί σε εθνικό επίπεδο.

Δεν μιλάμε μόνο για την αντιπλημμυρική προστασία, μιλάμε για μία Περιφέρεια η οποία είναι απολύτως κρίσιμη για την εφοδιαστική αλυσίδα και την ασφάλεια τροφίμων της χώρας.

Ο οργανισμός αυτός, φιλοδοξώ να τον συγκροτήσω άμεσα, και θα επιδιώξω μάλιστα διακομματική συναίνεση ως προς την ηγεσία του, έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τοποθετούνται άνθρωποι ο οποίοι έχουν τα εχέγγυα να μπορούν να υλοποιήσουν ένα τόσο σημαντικό έργο. Να βάλουμε κάτω όλα τα δεδομένα, να δούμε όλες τις μελέτες, αλλά με μία διαφορετική, πια, προσέγγιση, γνωρίζοντας αυτό το οποίο δεν γνωρίζαμε: ότι αυτό το οποίο φαινόταν αδύνατο να γίνει, έγινε.

Αυτή είναι η δυσκολία πάντα όλων των προβλεπτικών μοντέλων: πώς θα προβλέψεις αυτό το οποίο δεν έχει γίνει ποτέ. «Ιανό» μπορούσαμε να προβλέψουμε. Και «Ιανό» προέβλεψαν ουσιαστικά οι μετεωρολόγοι. Αλλά αυτό δεν ήταν «Ιανός», ήταν κάτι πολύ χειρότερο.

Νίκος Αρμένης (MEGA): Κύριε Πρόεδρε, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές είχαμε τις πλημμύρες. Καταλαβαίνω ότι υπάρχει κλιματική κρίση, ωστόσο τι θα γίνει; Δηλαδή, το καλοκαίρι θα καιγόμαστε και μετά θα πνιγόμαστε;

Δεν θα έπρεπε ο κρατικός μηχανισμός να έχει λειτουργήσει καλύτερα; Να έχουν προχωρήσει τα αντιπλημμυρικά έργα; Ειδικά μετά τον «Ιανό». Υπάρχουν μελέτες που δεν αξιοποιήθηκαν;

Με το Πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ», που ο αρμόδιος Υπουργός είπε ότι η απορροφητικότητα είναι στο 1%, τι γίνεται; Και μήπως πρέπει να διαθέσουμε περισσότερους πόρους για υποδομές;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν νομίζω ότι υπάρχει καλόπιστος συμπολίτης μας ο οποίος να μην αμφιβάλλει ότι η κλιματική κρίση είναι ήδη εδώ. Χτυπά την πατρίδα μας, αλλά όχι μόνο. Χτυπάει ολόκληρη την Μεσόγειο και όλες οι χώρες της Μεσογείου βρίσκονται αντιμέτωπες με παρεμφερή φαινόμενα, εξαιρετικά ακραία.

Εμείς ήμασταν πιο «εξοικειωμένοι» με τις πυρκαγιές. Τώρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την προοπτική καταστροφικών πλημμυρών.

Γι’ αυτό, εξάλλου, θέλω να θυμίσω ότι αναδείξαμε τη σημασία της Πολιτικής Προστασίας. Δεν θέλω να επαναλάβω όλα αυτά τα οποία έχω πει πολλές φορές, πού παραλάβαμε την Πολιτική Προστασία, πού βρισκόμαστε σήμερα.

Θέλω να σταθώ περισσότερο στο τι πρέπει να κάνουμε από εδώ και στο εξής, ώστε να θωρακίσουμε ακόμα περισσότερο την Πολιτική Προστασία και να αντιληφθούμε ότι αυτό το πρόβλημα έχει έρθει για να μείνει και απαιτεί μια συστράτευση όλης της κοινωνίας, του κράτους σε όλες του τις εκφάνσεις, προκειμένου να μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά ή με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες.

Για τα αντιπλημμυρικά έργα τα οποία έγιναν στη Θεσσαλία δεν είμαι εγώ ο πιο αρμόδιος να απαντήσω, είναι βέβαιο όμως ότι έγιναν αρκετά αντιπλημμυρικά έργα μετά τον «Ιανό». Το πόσο αποτελεσματικά ήταν ή δεν ήταν θα μας το υποδείξουν οι ειδικοί. Εξάλλου, η υπόθεση ερευνάται -και ορθά κατά την άποψη μου- και από την Δικαιοσύνη.

Πρέπει να σας πω όμως ότι, τουλάχιστον αυτό το είδαμε στην πράξη, μεγάλες πόλεις της Θεσσαλίας -τα Τρίκαλα, η Καρδίτσα, τα Φάρσαλα- δεν πλημμύρισαν. Αν είχαν πλημμυρίσει και αυτές οι πόλεις τα πράγματα θα ήταν ακόμα χειρότερα. Δεν ξέρω αν για αυτό οφείλονται τα έργα τα οποία έγιναν ή η ροή των νερών έτσι όπως ήρθε. Δεν είμαι ειδικός. Όμως γι’ αυτό και επιμένω τόσο πολύ στην ανάγκη να ξαναδούμε την αντιπλημμυρική θωράκιση μέσα από μια τελείως διαφορετική ματιά.

Δεν είναι μόνο θέμα διαχείρισης πλημμυρών, είναι και θέμα διαχείρισης νερών. Ο θεσσαλικός κάμπος πάσχει ως προς τα αποθέματά του σε νερό. Δεν σας λέω πάλι κάτι καινούργιο, αυτή η συζήτηση είχε ξεκινήσει από την εποχή της περιβόητης εκτροπής του Αχελώου. Αλλά πρέπει να το λύσουμε αυτό το πρόβλημα και δεσμεύομαι ότι θα το λύσουμε.

Τώρα, για τα ζητήματα της Πολιτικής Προστασίας και του Προγράμματος «ΑΙΓΙΣ», κοιτάξτε, εμείς ήμασταν αυτοί που διεκδικήσαμε και εξασφαλίσαμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ένα διακριτό επιχειρησιακό πρόγραμμα για την Πολιτική Προστασία. Ουδέποτε η χώρα μας είχε στη διάθεσή της τόσο σημαντικούς πόρους, πλησιάζουν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, για σημαντικές υποδομές Πολιτικής Προστασίας.

Ένα πρόγραμμα το οποίο μας πήρε χρόνο, η αλήθεια είναι, για να το ετοιμάσουμε. Όχι εύκολο. Οι διαγωνιστικές διαδικασίες έχουν αρχίσει να τρέχουν και θα σας έλεγα ότι η δική μου προσδοκία, να χρησιμοποιήσω μια πιο σκληρή λέξη, η δική μου απαίτηση είναι το πρόγραμμα αυτό να τρέξει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.

Όμως έχω δώσει παραδείγματα, συγκεκριμένα, γιατί το πρόγραμμα αυτό, ως προς τα εναέρια μέσα τουλάχιστον, δεν ήταν δυνατόν να υλοποιηθεί πολύ πιο γρήγορα.

Παραδείγματος χάρη, τα καινούργια Canadair αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν παράγονται. Αν θέλαμε να πάμε να αγοράσουμε καινούργια Canadair, πολύ απλά δεν υπάρχουν. Θα είμαστε η πρώτη χώρα που θα τα παραλάβει το 2026.

Πιστεύω ότι στην επόμενη αντιπυρική περίοδο πολλές από τις δράσεις του «ΑΙΓΙΣ» θα έχουν ήδη δρομολογηθεί και θα είμαστε, εκ των πραγμάτων, τεχνολογικά και σε επίπεδο υποδομών πιο έτοιμοι προφανώς απ’ ό,τι ήμασταν φέτος.

Γρηγόρης Τζιοβάρας (Πρώτο Θέμα): Καλό μεσημέρι, κ. Πρόεδρε. Θα μου επιτρέψετε και εμένα να επιμείνω στο τεράστιο αυτό ζήτημα και να σας ρωτήσω το εξής:

Επαναλαμβάνετε τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική κρίση. Όμως αναρωτιούνται πολλοί αν στην περίπτωση του Έβρου και της Θεσσαλίας ήταν μόνο αυτό που προκάλεσε το εύρος των προβλημάτων. Δηλαδή, εσείς λάθη στους κυβερνητικούς χειρισμούς δεν διαπιστώσατε;

Ο εκπρόσωπός σας, ο κ. Μαρινάκης, είχε πει προ ημερών ότι «όλοι αξιολογούμαστε». Από την αξιολόγηση που εσείς κάνατε, διαπιστώσατε να υπάρχουν λάθη από κυβερνητικά στελέχη και αν αυτά θα προσμετρηθούν ενδεχομένως σε έναν ανασχηματισμό που θα κάνετε, είτε πριν είτε μετά τις περιφερειακές εκλογές;

Και επειδή μιλάμε για λάθη και είπατε και νωρίτερα για τα κονδύλια του «ΑΙΓΙΣ», η αντιπολίτευση σας καταλογίζει ότι πήγατε την Τρίτη στο Στρασβούργο και είδατε την ευρωπαϊκή ηγεσία, αλλά τα χρήματα τα οποία φέρατε ήταν χρήματα τα οποία ήταν στη διάθεση της χώρας μας και δεν είχαν αξιοποιηθεί. Τι απαντάτε λοιπόν;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Μου βάλατε πολλά ερωτήματα. Έχω την απαίτηση -πρώτα και πάνω απ’ όλα από τον εαυτό μου- να κάνω πάντα σκληρή αυτοκριτική για το τι δεν πήγε καλά. Αυτήν κάνω και τώρα και σε πολιτικό και σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Πρέπει να μαθαίνουμε από τις αστοχίες μας. Ποτέ δεν είπα ότι δεν έγιναν λάθη στη διαχείριση του φετινού καλοκαιριού. Δεν είναι τώρα η ώρα να μιλήσω αναλυτικά γι’ αυτά. Θα προτιμήσω να σας μιλήσω για το τι πρέπει να κάνουμε καλύτερα για να μπορέσουμε να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί. Παραδείγματος χάρη, στην περίπτωση του «Daniel», των καταστροφικών πλημμυρών, δεν αισθάνομαι ότι στην Πολιτική Προστασία έχουμε καταφέρει και έχουμε εντάξει όλα τα σημαντικά μετεωρολογικά δεδομένα τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας.

Γι’ αυτό και μία από τις πρώτες πρωτοβουλίες θα είναι η μεταφορά στην Πολιτική Προστασία και της ΕΜΥ αλλά και του Εθνικού Αστεροσκοπείου, έτσι ώστε κάτω από έναν φορέα να βρίσκεται όλο το επιστημονικό δυναμικό της χώρας.

Ξέρετε, οι επιστήμονες δεν συμφωνούν πάντα σε όλα μεταξύ τους, αλλά είναι πολύ σημαντικό να συνομιλούν όλοι στην Πολιτική Προστασία, ώστε να μπορούμε και εμείς να κρίνουμε τα επιστημονικά δεδομένα τα οποία θέτουν στη διάθεσή μας.

Έχω μιλήσει πολλές φορές για την ανάγκη να μπορέσουμε να εμπλέκουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις με ακόμα πιο αποτελεσματικό τρόπο. Χρειαζόμαστε πιο πολλά αυτοματοποιημένα πρωτόκολλα εμπλοκής των Ενόπλων Δυνάμεων, χωρίς, θα έλεγα, τη γραφειοκρατία που πολλές φορές αυτή η διαλειτουργικότητα συνήθως συνεπάγεται.

Πρέπει να εκπαιδεύσουμε πολύ καλύτερα τα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας σε επίπεδο Περιφερειών και Δήμων, άνθρωποι πρόθυμοι συχνά, με εμπειρία στο πεδίο, αλλά χωρίς κατ’ ανάγκη να έχουν την εκπαίδευση η οποία απαιτείται έτσι ώστε να μπορούν να δουλέψουν συντονισμένα, κάτω από μία κεντρική δομή.

Για τα θέματα των πυρκαγιών, χρειαζόμαστε περισσότερα συστήματα και περισσότερη τεχνολογία έγκαιρου εντοπισμού των πυρκαγιών, είτε μιλάμε για drones είτε μιλάμε για δορυφορικές εικόνες.

Η εμπειρία λέει ότι η πυρκαγιά σβήνει άμα καταφέρεις να παρέμβεις γρήγορα. Όχι πάντα, βέβαια, διότι στην Πάρνηθα έγινε πολύ έγκαιρη παρέμβαση και παρά ταύτα δεν καταφέραμε να σβήσουμε την πυρκαγιά. Όμως ο έγκαιρος εντοπισμός των πυρκαγιών είναι εξαιρετικά σημαντικός.

Σας ανέφερα, λοιπόν, μία σειρά από παρεμβάσεις οι οποίες πρέπει να γίνουν, εντοπίζοντας αστοχίες, αδυναμίες τις οποίες διαγνώσαμε το φετινό καλοκαίρι.

Εγώ σας είπα, ο σκοπός μας είναι συνεχώς να γινόμαστε καλύτεροι, ειδικά στο ζήτημα των πυρκαγιών -γιατί η πλημμύρα, όπως σας είπα, είναι ένα τελείως διαφορετικό φαινόμενο, εκεί δεν μπορείς να κάνεις κάτι για το πόσο νερό θα πέσει. Αλλά σίγουρα δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα της φετινής αντιπυρικής περιόδου.

Βέβαια, θέλω να επισημάνω και πάλι κάτι το οποίο είπα στον Έβρο. Το είπα και στη Βουλή και κάποιοι έσπευσαν, δυστυχώς, να διαστρεβλώσουν τα λόγια μου, υπονοώντας ότι δήθεν εγώ αμφισβητώ την επιστήμη.

Είπα, και το επαναλαμβάνω, ότι όταν επισκέφθηκα τον Έβρο διαπίστωσα -διότι αυτό μου υπέδειξαν οι ειδικοί, οι επιστήμονες- ότι τελικά το μέγεθος της καταστροφής δεν ήταν τόσο μεγάλο όσο στην αρχή είχαμε φοβηθεί.

Τι σημαίνει αυτό, δηλαδή; Ότι ένα τμήμα του Εθνικού Πάρκου της Δαδιάς δεν κάηκε και από το κομμάτι εκείνο το οποίο κάηκε, ένα σημαντικό κομμάτι ήταν φωτιά χαμηλής έντασης, που μας επιτρέπει να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι το Πάρκο αυτό θα μπορέσει να αναγεννηθεί πιο γρήγορα από ό,τι πιστεύαμε.

Άρα, όλα αυτά είναι επιστημονικά δεδομένα τα οποία πρέπει να τα προσμετρήσουμε, πρέπει να τα αναλύσουμε και να τα αξιολογήσουμε.

Τώρα, ως προς τους ευρωπαϊκούς πόρους, κοιτάξτε να δείτε, το Ταμείο Ανάκαμψης το διαπραγματεύτηκα προσωπικά και έφερα στη χώρα 31 δισ. ευρώ τα οποία δεν υπήρχαν το 2019. Η δυνατότητα η οποία μας δίνεται να προσθέσουμε ευελιξία στο Ταμείο Ανάκαμψης και να χρησιμοποιήσουμε πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, που δεν μετράνε ούτε στο έλλειμμα ούτε στο χρέος, για να μπορέσουμε να κάνουμε άμεσες παρεμβάσεις στις υποδομές μας, στις σιδηροδρομικές γραμμές, στις γέφυρες, στους δρόμους μας, είναι μια πολύ σημαντική παρακαταθήκη για τη χώρα.

Το ίδιο ισχύει για τα αδιάθετα του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Δεν υπάρχει πρόγραμμα ΕΣΠΑ το οποίο να μην έχει κάποιους αδιάθετους πόρους. Δεν υπάρχει χώρα η οποία να έχει πετύχει 100% απορρόφηση. Αυτά τα λίγα αδιάθετα τα οποία είχαμε, 250 με 300 εκατομμύρια, εξασφαλίσαμε ευελιξία να μπορέσουμε να τα απορροφήσουμε πλήρως. Αυτά είναι καινούργια χρήματα. Τα χρήματα τα οποία θα διεκδικήσουμε από το Ταμείο Αλληλεγγύης το 2024.

Εξήγησα, θα έλεγα, με πολύ σαφή γλώσσα και στην Πρόεδρο της Επιτροπής ότι δεν είναι δυνατόν ως Ευρωπαϊκή Ένωση να διαθέτουμε κάτι παραπάνω από 1 δισεκατομμύριο για υποστήριξη σε φυσικές καταστροφές, όταν διαθέτουμε τρισεκατομμύρια για το πώς θα μειώσουμε τις εκπομπές του αερίου του θερμοκηπίου σε 20 και 30 χρόνια.

Γι’ αυτό και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τι κάνουμε σήμερα δηλαδή, πώς βοηθάμε τους συμπολίτες μας να ξεπεράσουν τέτοιες φυσικές καταστροφές, έχει τεράστια σημασία.

Και δεν θα ησυχάσω εάν δεν καταφέρω να πείσω τους ευρωπαίους ομολόγους μας ότι πρέπει να ενισχύσουμε αυτό το Ταμείο Αλληλεγγύης με σημαντικούς πόρους και φυσικά η Ελλάδα, το 2024, να πάρει αυτό που της αναλογεί για τις μεγάλες ζημιές οι οποίες έγιναν στη Θεσσαλία.

Όλα αυτά είναι καινούργια χρήματα τα οποία δεν υπήρχαν. Το ίδιο ισχύει και για το αγροτικό αποθεματικό, το οποίο είναι ακόμα μικρότερο. Είναι κάτω από 500 εκατομμύρια, είχε πρακτικά εξαντληθεί για το 2023. Ξεκινά η ενεργοποίηση του νέου αποθεματικού του 2024 και το πρώτο αίτημα το οποίο θα κατατεθεί θα είναι το ελληνικό.

Όμως να πω και κάτι γενικότερο. Η αποκατάσταση της Θεσσαλίας, ναι, θα μας στοιχίσει σημαντικούς πόρους. Αυτοί οι πόροι θα έρθουν από ευρωπαϊκό κονδύλι, θα έρθουν όμως και από εθνικούς πόρους. Και το γεγονός ότι σήμερα η ελληνική οικονομία είναι ισχυρή και μπορεί να απορροφήσει έναν τέτοιο κραδασμό λέει πολλά πράγματα για την πρόοδο την οποία έχουμε πετύχει ως χώρα όλα αυτά τα χρόνια.

Δεν θα ήθελα να σκεφτόμουν τι θα συνέβαινε στην ελληνική οικονομία και ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις μιας τέτοιας φυσικής καταστροφής αν αυτό είχε συμβεί πριν από πέντε χρόνια.

Α, δεν έχω καμία πρόθεση να κάνω ανασχηματισμό.

Ναντίν Χαρδαλιά (ΣΚΑΪ): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Είπατε χθες στην ομιλία σας ότι στον Έβρο και στη Θεσσαλία είδατε τις δύο όψεις του κράτους για άλλη μια φορά.

Στην αρνητική όψη μιλήσατε για σύγχυση αρμοδιοτήτων και μετάθεση ευθυνών. Θα ήθελα να μας διευκρινίσετε σε ποια ακριβώς πρόσωπα, δομές και διαδικασίες εντοπίσατε κακώς κείμενα ή δυσλειτουργίες και με ποιον τρόπο σκοπεύετε να τα αντιμετωπίσετε για να μην επαναληφθούν και να κερδίσετε, όπως δηλώσατε χαρακτηριστικά, τον πόλεμο.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Απάντησα ήδη εμμέσως, κα Χαρδαλιά, λέγοντάς σας ότι χρειάζεται ένας πολύ καλύτερος κάθετος συντονισμός όλων των στελεχών που αναφέρονται στην Πολιτική Προστασία, θα έλεγα με περισσότερη προετοιμασία σε επίπεδο σχεδίων παρέμβασης τα οποία δεν θα είναι απλά, ξέρετε, κείμενα στα χαρτιά -έχουμε πάρα πολλά τέτοια σχέδια- αλλά θα στηρίζονται σε πραγματικές ασκήσεις οι οποίες θα έχουν γίνει στο πεδίο. Δεν κάνουμε αρκετές ασκήσεις σήμερα για θέματα Πολιτικής Προστασίας, πρέπει να κάνουμε πολλές περισσότερες. Να περάσουμε, δηλαδή, από τη θεωρία και από την γραφειοκρατία ενός σχεδίου το οποίο μπορεί στα χαρτιά να υπάρχει, στην πράξη τού τι θα κάνουμε εάν συμβεί αυτό το οποίο συνέβη.

Διότι, ξέρετε, προκύπτουν μια σειρά από ζητήματα τα οποία εάν κάποιος δεν έχει κάνει μία προσομοίωση ενδεχομένως να κληθεί να τα αντιμετωπίσει εκ των υστέρων. Έγινε, ας πούμε, μεγάλος λόγος «γιατί δεν είχατε περισσότερες βάρκες». Και εγώ δεν γνώριζα, το έμαθα στην πορεία, ότι οι βάρκες -και φέραμε βάρκες του στρατού- με εξωλέμβιες μέσα σε πέντε λεπτά δεν θα μπορούν να λειτουργούν διότι το ποτάμι κατεβάζει τόσα φερτά υλικά που εκ των πραγμάτων η εξωλέμβια θα διαλυθεί, διότι πολύ απλά αυτά τα φερτά υλικά θα μπουν μέσα στην προπέλα. Ούτε μπορείς, προφανώς, να κινηθείς με κουπιά όταν έχεις πολύ δυνατά ρεύματα, ειδικά την εποχή που το νερό κινείται με μεγάλη ταχύτητα.

Όλα αυτά είναι πράγματα τα οποία πρέπει να τα δουλέψουμε και πρέπει να προετοιμαστούμε γι’ αυτά με μεγαλύτερη συστηματικότητα στο πεδίο, σε συνεννόηση με τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές. Ξέρετε, υπάρχει μεγάλη τοπική σοφία στα ζητήματα αυτά και μεγάλη πρακτική εμπειρία στο πεδίο. Τα χωριά του κάμπου και του Παλαμά δεν ήταν η πρώτη φορά που αντιμετώπισαν αυτό το φαινόμενο. Και είμαι σίγουρος ότι οι συμπολίτες μας εκεί που σώθηκαν, δεν σώθηκαν μόνο λόγω του «112», σώθηκαν γιατί ήξεραν πολύ καλά ότι σε μία πλημμύρα έπρεπε να πάνε σε ένα ψηλό σημείο, διότι ακριβώς αυτό είναι κάτι το οποίο μπορεί να έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν.

Άρα, αυτή η συνεννόηση σε τοπικό επίπεδο, να ξέρουμε ανά πάσα στιγμή με ποιον συνομιλούμε, να εξασφαλίσουμε ότι οι επικοινωνίες μας δουλεύουν έτσι όπως πρέπει να δουλεύουν, να έχουμε ανά πάσα στιγμή real time εικόνα για το τι γίνεται, όλα αυτά είναι ζητήματα που απαιτούν μία καλύτερη οργάνωση, υπό την καθοδήγηση της Πολιτικής Προστασίας, θέλω να το τονίσω αυτό.

Και οι δυνάμεις του στρατού οι οποίες καλούνται να υποστηρίξουν αυτή την προσπάθεια της Πολιτικής Προστασίας, πάντα υπό την Πολιτική Προστασία θα βρίσκονται. Ο στρατός σε μία δημοκρατία, σε μια ειρηνική χώρα, δεν κάνει του κεφαλιού του. Ο στρατός για να κινητοποιηθεί πρέπει να έχει τη σαφή εντολή της Πολιτικής Προστασίας ότι χρειάζονται δυνάμεις οι οποίες πρέπει να κινητοποιηθούν.

Υπάρχουν, όμως, πολύ σημαντικές δυνάμεις. Παραδείγματος χάρη θέλω να εξάρω την εξαιρετική δουλειά που έκαναν τα τμήματα Μηχανικού του στρατού καθ’ όλη την διάρκεια αυτής της πολύ μεγάλης περιπέτειας. Πώς έστησαν γέφυρες μέσα  σε λίγες ώρες, πώς πήγαν και βοήθησαν στην αποκομιδή των νεκρών ζώων, ένα πρόβλημα το οποίο δεν φανταζόμασταν ότι θα καλούμασταν να το αντιμετωπίσουμε σε αυτή την έκταση. Μπορέσαμε, όμως, σχετικά γρήγορα και οργανωθήκαμε και μπορέσαμε και το αντιμετωπίσαμε.

Οπότε, νομίζω, θα έχουμε πολύ καλύτερη εικόνα τώρα τι πρέπει να κάνουμε καλύτερα την επόμενη φορά και το πώς θα είμαστε πιο έτοιμοι.

Ελένη Ευαγγελοδήμου (Τα Νέα): Καλημέρα, κ. Πρόεδρε. Θα επιμείνω περίπου στο ίδιο θέμα. Ακούγοντας χθες την ομιλίας σας μέτρησα οκτώ φορές τη λέξη «κράτος».

Ταυτόχρονα, οι πολιτικοί αντίπαλοί σας, και χθες και τις προηγούμενες ημέρες, έκαναν λόγο για το «ανίκανο» επιτελικό κράτος, το οποίο δεν μπορεί να εγγυηθεί για τίποτα.

Θέλω, λοιπόν, τον δικό σας απολογισμό όσον αφορά το επιτελικό κράτος, αυτό το οποίο εσείς ο ίδιος φέρατε από το 2019 ως ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης και το έχετε συνδέσει με τον οριζόντιο συντονισμό και με την αποτελεσματικότητα.

Ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν αυτά τελικά, αν το επιτελικό κράτος λειτούργησε ή δεν λειτούργησε στα πρόσφατα γεγονότα, στον Έβρο, στη Θεσσαλία, νωρίτερα στη Νέα Φιλαδέλφεια και πάει λέγοντας.

Και αν έχετε κάνει έναν σοβαρό απολογισμό και είναι αρνητικός -στο σύνολο του ή, εν πάση περιπτώσει, εν μέρει- ποιες αλλαγές συγκεκριμένες θα κάνετε στο επιτελικό κράτος και με ποιον τρόπο; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Μη συγχέουμε διαφορετικά ζητήματα, κα Ευαγγελοδήμου. Το επιτελικό κράτος δεν υποκαθιστά την αρμοδιότητα του κάθε Υπουργού να διαχειρίζεται το χαρτοφυλάκιο του.

Θα το ξαναπώ για πολλοστή φορά: το επιτελικό κράτος είναι ένας τρόπος προσέγγισης και συντονισμού της κεντρικής κυβέρνησης εκεί που απαιτείται διαλειτουργικότητα, και συγκεκριμένης στοχοθεσίας και λογοδοσίας για όλους τους Υπουργούς, για όλα τα κυβερνητικά στελέχη, έτσι ώστε να μπορούν να υλοποιούν μια πολιτική η οποία αποφασίζεται κεντρικά.

Αυτό είναι το επιτελικό κράτος, έτσι όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ. Ένας τρόπος διοίκησης. Αν με ρωτάτε για το επιτελικό κράτος την επόμενη της μεγάλης συμφοράς που μας βρήκε στη Θεσσαλία, ναι, λειτούργησε το επιτελικό κράτος, γιατί δημιουργήθηκε αμέσως ένα συντονιστικό κέντρο στη Θεσσαλία, στη Λάρισα. Όλοι οι αρμόδιοι Υπουργοί βρέθηκαν στον ίδιο χώρο, Υπουργοί, Υφυπουργοί, Γενικοί Γραμματείς. Ο καθένας είχε τη δική του αρμοδιότητα, γίνονταν συσκέψεις δύο φορές την ημέρα.

Άλλος ασχολήθηκε με το πρόβλημα των νεκρών ζώων, άλλος ασχολήθηκε με τη δημόσια υγεία. Άλλος ασχολήθηκε με την προσβασιμότητα στα χωριά και το πώς θα μπορέσουμε να σιγουρευτούμε ότι θα φτάσουν γρήγορα δρόμοι στα χωριά τα οποία είχαν αποκοπεί. Άλλος ασχολήθηκε με τις υποδομές. Αυτό σημαίνει επιτελικό κράτος και συντονισμός.

Και, θα το ξαναπώ, το νερό το οποίο έπεσε στην Θεσσαλία ήταν κάτι το πρωτοφανές. Αν πιστεύει κανείς ότι οποιαδήποτε χώρα μπορούσε να το αντιμετωπίσει είναι βαθιά νυχτωμένος ή νυχτωμένη. Δεν το λέμε εμείς αυτό. Το λένε οι ξένοι ειδικοί οι οποίοι, όταν είδαν τις ποσότητες νερού, είπαν ότι αυτό δεν το έχουν ξαναδεί ποτέ, ήταν ένα πέραν του ακραίου καιρικό φαινόμενο. Δεν καταλαβαίνω πώς φταίει το επιτελικό κράτος γι’ αυτό.

Από εκεί και πέρα, όπως σας είπα, πιστεύω ότι ο συντονισμός, εκ των υστέρων, από τη στιγμή που έγινε αυτή η συμφορά, ήταν ικανοποιητικός. Γι’ αυτό, εξάλλου, μπορούμε να έχουμε πια δομές συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων κυβερνητικών οργάνων που να μας επιτρέπουν αυτό το συντονισμό και να μην κάνει ο καθένας ό,τι του καπνίσει.

Δεν μπορώ να καταλάβω ποιο είναι το εναλλακτικό σενάριο στο επιτελικό κράτος. Να μην υπάρχει συντονισμός; Ο κάθε Υπουργός να κινείται από μόνος του; Να μην λογοδοτεί κάπου; Να μην υπήρχε, στην περίπτωση της Θεσσαλίας, ένα κεντρικό συντονιστικό όργανο το οποίο θα τους μάζευε όλους, δύο φορές την ημέρα, υπό την Πολιτική Προστασία, για να βλέπουμε τι πρέπει να κάνει ο καθένας;

Καταλαβαίνω πάντα ότι στο δημόσιο διάλογο είναι εύκολο και δουλειά της αντιπολίτευσης συχνά είναι να στοχοποιεί την κυβέρνηση, αλλά τουλάχιστον η κριτική να είναι τεκμηριωμένη και να είναι συγκεκριμένη. Το ελληνικό κράτος εξακολουθεί και έχει πολλά ζητήματα ως προς την κάθετη λειτουργία του. Δεν σας λέω κάτι καινούριο, έχουμε μιλήσει πολλές φορές γι’ αυτό το θέμα. Τι κάνει ποιος; Τι κάνουν οι Δήμοι, τι κάνουν οι Περιφέρειες, τι κάνει το κεντρικό κράτος, τι κάνουν οι αποκεντρωμένες διοικήσεις.

Δεν έχουμε κάνει ακόμα την πρόοδο την οποία θα θέλαμε σε αυτό το επίπεδο και είναι ένα ζήτημα το οποίο θα μας απασχολήσει. Ήταν, θέλω να θυμίσω, στις Προγραμματικές μου Δηλώσεις πριν τις φυσικές καταστροφές μια κεντρική προτεραιότητα της δεύτερης τετραετίας.

Αλλά μην πετροβολούμε έναν τρόπο λειτουργίας της κεντρικής κυβέρνησης, τον οποίον εγώ προσωπικά θα εξακολουθώ να υποστηρίζω, γιατί πολύ απλά δεν μπορώ να δω καμία άλλη εναλλακτική στον τρόπο με τον οποίον σήμερα λειτουργούμε. Και εξηγώ και πάλι -και έχω κουραστεί να το λέω- τι ακριβώς είναι το επιτελικό κράτος και τι δεν είναι.

Γιώργος Ευγενίδης (STAR): Γεια σας, κ. Πρόεδρε, καλό μεσημέρι. Θα μου επιτρέψετε να μετακινηθώ λίγο από τα της διαχείρισης της φυσικής καταστροφής στη Θεσσαλία.

Θα ήθελα να έρθω στα εθνικά μας θέματα. Με εξέπληξε, οφείλω να σας πω, παρακολουθώντας και τις δικές σας ομιλίες όλα αυτά τα χρόνια και γενικά Διεθνείς Εκθέσεις της Θεσσαλονίκης, ότι στη χθεσινή σας ομιλία δεν υπήρχε καμία αναφορά στα εθνικά μας θέματα και στη σχέση μας με την Τουρκία.

Σε τρεις μέρες, όμως, από τώρα, στη Νέα Υόρκη, θα συναντηθείτε για δεύτερη φορά μέσα σε δύο μήνες με τον Τούρκο Πρόεδρο, τον κ. Erdoğan, κάτι το οποίο δεν ήταν η κανονικότητα το προηγούμενο διάστημα.

Πώς προχωρούν, λοιπόν, αυτές οι διαδικασίες προσέγγισης σε όλα τα επίπεδα, που έχουν μία ιδιαίτερη πυκνότητα; Έχετε αποφασίσει, κ. Πρόεδρε, να χαράξετε ρότα για τη Χάγη με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο;

Και βλέπετε κιόλας και από μέρους της Τουρκίας μια διάθεση προσέγγισης; Ακόμα, για παράδειγμα, και αν εμείς αυξάναμε τα χωρικά μας ύδατα, όπως είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμά μας για το οποίο όμως η Τουρκία έχει εκφράσει την απειλή του casus belli από το 1995 και εξακολουθούμε να κάνουμε διάλογο εν μέσω casus belli;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θεωρώ εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι έχουν αποκατασταθεί δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία σε όλα τα επίπεδα. Στο ανώτατο δυνατό επίπεδο μέσα από τακτικές συναντήσεις μεταξύ εμού και του Προέδρου Erdoğan, στο πολιτικό επίπεδο του Υπουργείου Εξωτερικών μέσα από μία τακτική επικοινωνία του Υπουργού, αλλά και της Υφυπουργού, με τους ομολόγους τους. Στη δρομολόγηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία θα εκκινήσουν ακριβώς το επόμενο διάστημα, για ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να συνομιλούμε με την Τουρκία για ζητήματα που έχουν να κάνουν με στρατιωτικές ασκήσεις.

Και βέβαια, την προώθηση μίας θετικής ατζέντας σε πολλά επίπεδα, υπό τον Υφυπουργό, τον κ. Φραγκογιάννη, σε τομείς όπως ο τουρισμός, οι επενδύσεις, η γεωργία, το εμπόριο, η ναυτιλία, η κλιματική κρίση.

Η Ελλάδα δεν άλλαξε ποτέ τη στρατηγική της απέναντι στην Τουρκία. Αυτή ήταν η βούλησή μου και η επιθυμία μου από το 2019: να μπορούμε να συνομιλούμε με την Τουρκία, να μπορούμε να δεχόμαστε ότι τα ζητήματά μας θα μπορούν να επιλύονται μόνο με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες καλής γειτονίας. Και όταν διαφωνούμε, να μην οδηγούμε τα πράγματα στα άκρα και να μην έχουμε εντάσεις, όπως αυτές που δυστυχώς κληθήκαμε να διαχειριστούμε την τελευταία τετραετία, με υπαιτιότητα της Τουρκίας.

Από εκεί και πέρα, η Χάγη είναι πολύ μακριά ακόμα, κ. Ευγενίδη, είναι κάτι το οποίο το γνωρίζουμε όλοι. Και τα ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την εθνική κυριαρχία, την εθνική ακεραιότητα της χώρας, είναι ζητήματα τα οποία δεν πρόκειται ποτέ να μπουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από εμένα. Είναι εκτός της συζήτησης την οποία κάνουμε με την Τουρκία.

Ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν, ας πούμε, με τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και με τα αυτονόητα δικαιώματα τα οποία απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία σε αυτά τα νησιά. Είναι ζητήματα τα οποία δεν είμαι διατεθειμένος, υπό οποιονδήποτε όρο, να συζητήσω με την Τουρκία.

Τέλος, ας δούμε και τη μεγάλη εικόνα. Η Τουρκία πιστεύω ότι έχει συμφέρον αυτήν την εποχή να προσεγγίσει περισσότερο τη Δύση, την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά να είναι και ένας πιο συνεργάσιμος εταίρος μέσα στο ΝΑΤΟ.

Γνωρίζει όμως πολύ καλά, ακριβώς επειδή εμείς ακολουθήσαμε μία αποτελεσματική εξωτερική πολιτική τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ότι η προσέγγιση με την Ευρώπη περνάει μέσα από τις καλές σχέσεις με την Ελλάδα. Θεωρώ ότι αυτό είναι ένα «όπλο» το οποίο ενδεχομένως να έχουμε στα χέρια μας, για μια περαιτέρω εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Θέλω να επαναλάβω αυτό το οποίο έχω πει πολλές φορές: είναι απολύτως αποδεκτό όταν έχουμε να διαχειριστούμε μεγάλα προβλήματα όπου οι θέσεις μας απέχουν σημαντικά, τα οποία έρχονται από το παρελθόν, να μην περιμένουμε ότι αυτά θα λυθούν από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά να μπορούμε να δεχόμαστε πολιτισμένα ότι συμφωνούμε που διαφωνούμε και αυτό να μην οδηγεί αναγκαστικά σε μία ρητορική επεκτατική ή σε μια ένταση στο πεδίο, όπως αυτή την οποία βιώσαμε τα τελευταία τέσσερα χρόνια και την οποία δεν βιώνουμε τους τελευταίους μήνες.

Τα υπόλοιπα μετά τη συζήτησή μου με το Πρόεδρο Erdoğan, την Τετάρτη, στη Νέα Υόρκη.

Νίκος Ρογκάκος (ΑΝΤ1): Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να πάω σε ένα άλλο πεδίο. Να πάω στην οικονομία και συγκεκριμένα στην ακρίβεια, κ. Πρωθυπουργέ. Κατά την άποψη των Ελλήνων πολιτών και νομίζω όλων μέσα στην αίθουσα αυτή, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Έλληνα πολίτη, κ. Πρόεδρε, είναι η ακρίβεια. Είναι η κερδοσκοπία και η αισχροκέρδεια και πώς θα αντιμετωπίσει την καθημερινότητά του.

Ακούσαμε να κάνετε αναφορά χθες για κάποια μέτρα. Αυτό το οποίο, όμως, θέλω να μου πείτε είναι ποια συγκεκριμένα μέτρα θα λάβετε, κ. Πρόεδρε, έτσι ώστε όχι μόνο να μην αυξάνονται οι τιμές των προϊόντων αλλά να μειωθούν σε βασικά αγαθά, τουλάχιστον σε αυτή τη μεγάλη και δύσκολη συγκυρία που περνά η χώρα. Σας ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Ρογκάκο, έχετε δίκιο να επισημαίνετε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει σήμερα  το ελληνικό νοικοκυριό είναι η ακρίβεια. Εγώ δεν πρόκειται να κρυφτώ πίσω από στατιστικούς δείκτες οι οποίοι δείχνουν ότι έχουμε χαμηλότερο πληθωρισμό από τον μέσο ευρωπαϊκό  πληθωρισμό. Η αλήθεια είναι ότι το σούπερ μάρκετ, να το πω πολύ απλά, είναι πολύ ακριβό. Και το να πέφτει ο πληθωρισμός από μόνος του δεν σημαίνει ότι έχουμε λύσει το πρόβλημα, διότι οι τιμές έχουν ανέβει, απλά αυξάνονται λιγότερο από ό,τι αυξάνονταν στο παρελθόν.

Η ακρίβεια είναι παγκόσμιο φαινόμενο, το ξέρετε πολύ καλά. Δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Έχει πολλές διαφορετικές αιτίες, όμως ούτε αυτό είναι δικαιολογία για να μην την αντιμετωπίσουμε ριζικά.

Η ακρίβεια αντιμετωπίζεται με τρεις τρόπους. Ο πρώτος θα έλεγα ότι είναι επιδερμικός και έχει να κάνει με τα διάφορα βοηθήματα, τα επιδόματα τα οποία δίναμε και εξακολουθούμε να δίνουμε για να μπορέσουμε συγκυριακά να βοηθήσουμε τους πολίτες να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη κατάσταση. Δεν είναι, όμως, δομική λύση και δομική απάντηση στο πρόβλημα της ακρίβειας.

Η δομική απάντηση στο πρόβλημα της ακρίβειας στηρίζεται σε δύο πυλώνες: ο πρώτος είναι η σταθερή και μόνιμη αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Αυτό έγινε σε μεγάλο βαθμό την τελευταία τετραετία μέσω της μείωσης φόρων, τώρα πρέπει να γίνει και γίνεται μέσα από την αύξηση των μισθών. Είτε μιλάμε για τους δημοσίους υπαλλήλους, που θα δουν σημαντική αύξηση μισθών από 1/1/2024, είτε μιλάμε για συνταξιούχους που είδαν πρώτες αυξήσεις στις συντάξεις μετά από 13 χρόνια, είτε μιλάμε για εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα που ωφελήθηκαν από αύξηση του κατώτατου μισθού και θα ωφεληθούν από το ξεπάγωμα των τριετιών, το οποίο φέρνουμε μπροστά και θα αρχίσει να υλοποιείται από 1/1/2024.

Είστε έμπειρος στο οικονομικό ρεπορτάζ, ένας εργαζόμενος στον οποίο έλειπε μία μέρα για να συμπληρώσει την τριετία, όταν αυτές πάγωσαν το 2012, αυτή τη μία μέρα θα την πάρει στις 2 Ιανουαρίου του 2024 και θα δει αύξηση στο μισθό του.

Όλα αυτά είναι σημαντικές παρεμβάσεις που έχουν να κάνουν με τη μόνιμη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος. Και γιατί επιμένω τόσο στο μόνιμη; Διότι κάποια στιγμή η ακρίβεια θα αποκλιμακωθεί αλλά οι αυξήσεις των μισθών θα είναι εδώ.

Και αν δεν μπορέσουμε να συγκλίνουμε με την Ευρώπη σε μισθολογικό επίπεδο πάντα θα είναι πολύ δικαιολογημένη η ανησυχία των πολιτών ότι εδώ έχουμε μισθούς, θα έλεγα, Ελλάδας αλλά τιμές Ευρώπης, άρα θα συμπιέζεται το διαθέσιμο εισόδημα.

Η δεύτερη σημαντική παρέμβαση έχει να κάνει με τη λειτουργία της αγοράς. Εκεί, όπως ξέρετε, έχουμε πια μία μονάδα, τη ΔΙΜΕΑ, η οποία κάνει πολύ συστηματικούς ελέγχους για να αντιμετωπίσουμε την αισχροκέρδεια η οποία υπάρχει και την οποία θα πολεμήσουμε με τη μέγιστη δυνατή αυστηρότητα, είτε αφορά προμηθευτές είτε αφορά εμπόρους.

Στο ζήτημα αυτό θέλω να επιμείνω λίγο περισσότερο και να σας πω ότι έχουμε πια τη δυνατότητα να μπορούμε να ερευνούμε αν αυξήσεις οι οποίες γίνονται είναι πραγματικά δικαιολογημένες.

Η αγροτική παραγωγή της Θεσσαλίας επλήγη, αλλά τα οπωροκηπευτικά που παράγονται στις εκτάσεις που πλημμύρισαν, επειδή είδα τα σχετικά στοιχεία, είναι εξαιρετικά λίγα. Αν κάποιος, δηλαδή, πάει να πατήσει πάνω σε αυτό το οποίο έγινε στην Θεσσαλία για να αυξήσει τιμές προϊόντων που παράγονται αλλού, πρέπει να τον βρούμε και να τον τσακίσουμε, να το πω πολύ απλά και πολύ λαϊκά.

Και θα ζητάμε πια εξηγήσεις από εταιρείες γιατί αυξάνουν το κόστος των προϊόντων τους. Να μας πουν γιατί, ας πούμε, αν αυτό το στυλό αυξάνεται κατά 15%, να μας εξηγήσει η εταιρεία γιατί αυξήθηκε. Τι αυξήθηκε; Το πλαστικό; Τα μεταφορικά; Τι ακριβώς οδήγησε σε αυτή την αύξηση;

Δεν είναι εύκολος ο αγώνας αυτός. Απαιτεί και συγκρούσεις, τις οποίες είμαι απολύτως διατεθειμένος να κάνω. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι ήδη έχουμε επιβάλλει πολύ σημαντικά πρόστιμα, σε μεγάλες εταιρείες, όχι σε μικρές εταιρείες, για πλασματικές εκπτώσεις. Δεν μπορείς να έρχεσαι και να μου λες ότι αυτό το προϊόν κάνει ένα ευρώ, να το αυξάνεις στα δύο ευρώ και μετά να μου λες ότι κάνεις έκπτωση 50% και να γυρίσεις στο ένα ευρώ που ήταν πριν από δύο εβδομάδες. Αυτό είναι κοροϊδία του καταναλωτή.

Λοιπόν, είμαι διατεθειμένος αυτή τη μάχη να τη δώσω. Δεν είναι εύκολο να την κερδίσουμε αλλά θα τη δώσουμε τη μάχη αυτή, με όλα τα εργαλεία τα οποία έχουμε στην διάθεση μας, στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην αγορά ότι, ανεξαρτήτως του πόσο μεγάλος είσαι, το κράτος θα είναι αμείλικτο εάν παραβιάζεις τους νόμους και αν πατάς πάνω σε ένα γενικότερο κλίμα ακρίβειας για να αυξήσεις αδικαιολόγητα τις τιμές.

Σταύρος Παπαντωνίου (Καθημερινή): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Από το καλοκαίρι που σχηματίστηκε η καινούργια κυβέρνηση έχουν περάσει δυόμισι μήνες και παρ’ όλα αυτά έχουμε δει την αλλαγή δύο Υπουργών, αλλά και αρκετές δυσλειτουργίες στη λειτουργία της κυβέρνησης.

Εσείς χθες μιλήσατε για σύγχυση αρμοδιοτήτων. Και θέλω να ρωτήσω: αυτό δεν αποδεικνύει ότι το rotation που έγινε το περασμένο καλοκαίρι δεν ήταν αποτελεσματικό; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Είμαι πολύ περίεργος τι ερώτηση θα μου κάνατε αν δεν έκανα καμία απολύτως αλλαγή στο Υπουργικό Συμβούλιο μετά τις εκλογές και αν έμεναν όλοι οι Υπουργοί στις θέσεις τους.

Η άποψη μου είναι, και δεν αλλάζω αυτή την προσέγγιση, ότι είναι καλό σε τακτά χρονικά διαστήματα οι Υπουργοί να δοκιμάζονται σε καινούργια χαρτοφυλάκια. Ακριβώς αυτό υπηρέτησε το rotation. Δεν ήταν ένα rotation το οποίο έγινε στην τύχη. Έκρινα -δεν σημαίνει ότι πάντα μπορεί να έκανα όλες τις ορθές επιλογές- και σκέφτηκα πάρα πολύ για το ποιος Υπουργός μπορεί να υπηρετήσει συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο.

Από εκεί και πέρα, ξέρετε, δεν υπάρχουν αμετακίνητοι Υπουργοί. Αμετακίνητες πολιτικές μπορεί να υπάρχουν, αμετακίνητοι Υπουργοί δεν υπάρχουν. Ένας Υπουργός αξιολογείται από εμένα σε δύο επίπεδα: το πρώτο επίπεδο είναι η αποτελεσματικότητα. Μπορεί να υλοποιήσει την κεντρική πολιτική, κυβερνητική πολιτική, για την οποία τοποθετήθηκε σε αυτό το Υπουργείο; Προφανώς πάντα, ξέρετε, συνομιλούμε με τους Υπουργούς. Οι Υπουργοί δεν είναι πιόνια για να κάνουν αυτό το οποίο τους λένε κεντρικά. Πάρα πολύ συχνά τροποποιούμε σχέδια, έρχονται με τις δικές τους εισηγήσεις και έτσι καταλήγουμε στην υλοποίηση κυβερνητικών πολιτικών.

Άρα, το ένα ζήτημα είναι η αποτελεσματικότητα. Αυτή θέλει κάποιο καιρό, ξέρετε. Δεν μπορεί σε δύο μήνες να κρίνω αν ένας Υπουργός είναι αποτελεσματικός. Γι’ αυτό και ξέρετε πολύ καλά ότι αποφεύγω τους συχνούς ανασχηματισμούς, διότι θέλω να δίνω κάποιο χρόνο σε Υπουργούς να αποδεικνύουν τις δυνατότητες τους.

Το δεύτερο, όμως, κριτήριο έχει να κάνει με την συμπεριφορά. Εκεί, προφανώς, η κρίση μπορεί να είναι στιγμιαία και ακαριαία. Εάν κρίνω ότι κάποια συμπεριφορά είναι τέτοια που να δικαιολογεί την απομάκρυνση ενός Υπουργού, δεν θα διστάσω να το κάνω.

Άρα, δώστε μας λίγο χρόνο να κριθεί η κυβέρνηση σε βάθος χρόνου. Και σε όλους αυτούς οι οποίοι ισχυρίζονται ότι δεν ξεκινήσαμε καλά -το είπα και χθες στην ομιλία- ακούω αυτήν την κριτική, αλλά πάμε να δούμε γιατί μας την προσάπτουν, μας την προσάπτουν πρωτίστως γιατί έπρεπε να διαχειριστούμε δύο μεγάλες φυσικές καταστροφές. Εάν δεν υπήρχαν οι πλημμύρες και δεν υπήρχαν οι φωτιές δεν ξέρω αν θα κάναμε την ίδια συζήτηση.

Είναι λογικό ότι αυτή η θεματολογία σκεπάζει όλα τα υπόλοιπα αλλά, πρέπει να σας πω, ότι μέσα σε τρεις μήνες η χώρα πήρε επενδυτική βαθμίδα. Εάν δεν είχαμε τις φωτιές και τις πλημμύρες αυτή θα ήταν η πρώτη είδηση της ΔΕΘ. Πήραμε επενδυτική βαθμίδα.

Είχα έρθει και είχα δεσμευτεί προεκλογικά ότι θα πάρουμε την επενδυτική βαθμίδα τρεις μήνες μετά τις εκλογές και την πήραμε την επενδυτική βαθμίδα. Και κλείνουμε έναν πολύ τραυματικό κύκλο ο οποίος έρχεται από μία άλλη εποχή, την οποία θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας.

Η Ελλάδα έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ευρώπη. Ο τουρισμός πάει από ρεκόρ σε ρεκόρ. Η κυβέρνηση υλοποίησε ήδη το μισό της κυβερνητικό πρόγραμμα όσον αφορά στην οικονομία, συνολικές παρεμβάσεις που ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ. Δώσαμε τη δυνατότητα στους συμπολίτες μας από το εξωτερικό να ψηφίζουν χωρίς περιορισμούς. Φέρνουμε, ήδη, σημαντικά νομοσχέδια που κάνουν μεγάλες τομές στην αγορά εργασίας. Λύσαμε ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του ΕΚΑΒ στα ακριτικά νησιά. Όλα αυτά τα κάναμε σε τρεις μήνες.

Άρα, καλή αυτή η κριτική «δεν ξεκινήσατε καλά» -ναι, γιατί βλέπω και εγώ τη δυσθυμία, δεν είμαι εκτός κοινωνίας- η οποία υπάρχει όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε τόσο μεγάλες φυσικές καταστροφές, αλλά ξέρετε μία κυβέρνηση κρίνεται στο σύνολό της. Αυτό είναι κάτι το οποίο το έλεγα πάντα, και την προηγούμενη τετραετία.

Είναι απολύτως λογικό να μας ασκείται επί μέρους κριτική για τις αστοχίες μας και αυτός είναι ο ρόλος του Τύπου και των κομμάτων της αντιπολίτευσης σε μία ευνομούμενη δημοκρατία. Τελικά, όμως, μία κυβέρνηση κρίνεται συνολικά. Και η προηγούμενη κυβέρνηση κρίθηκε συνολικά και αυξήσαμε το ποσοστό μας και το πήγαμε από το 40% στο 41%.

Άρα, εγώ είμαι υποχρεωμένος να ακούω τη στοχευμένη κριτική και να απαντώ, αλλά έχω και μία υποχρέωση να παρουσιάζω τη μεγάλη εικόνα και το σύνολο των κυβερνητικών παρεμβάσεων, γιατί τελικά αυτές θα κριθούν από τους πολίτες.

Χρύσανθος Κοσελόγλου (ALPHA): Καλησπέρα κ. Πρόεδρε. Ακούμε χρόνια για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Χθες ανακοινώσατε περίπου δέκα μέτρα για την πάταξή της, αλλά τόσα χρόνια που το ακούει ο έντιμος πολίτης αισθάνεται κορόιδο.

Είναι γνωστό ποιοι κλάδοι έχουν μία τάση να δηλώνουν ελάχιστα έσοδα, υπάρχουν συνεχώς δημοσιεύματα. Ανακοινώσατε χθες, μεταξύ άλλων, επιτέλους, τη διασύνδεση, να προχωρήσει, να υλοποιηθεί, με τις ταμειακές μηχανές, επέκταση των ηλεκτρονικών αγορών.

Η ερώτησή μου είναι πότε θα δούμε αποτελέσματα; Και εσείς τι ακριβώς περιμένετε και πότε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι ήδη έχουμε δει αποτελέσματα, την προηγούμενη τετραετία κάναμε βήματα για τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και τώρα πρέπει να κάνουμε άλματα. Διότι το ζήτημα αυτό έχετε απολύτως δίκιο να λέτε ότι αποτελεί την «καραμέλα» διαδοχικών κυβερνήσεων, καμία όμως δεν κατάφερε ή δεν θέλησε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στη ρίζα του.

Θα επαναλάβω αυτό το οποίο είπα και στις Προγραμματικές μου Δηλώσεις: έχουμε και τη βούληση και την πολιτική νομιμοποίηση και την τεχνογνωσία να μπορούμε να το κάνουμε πράξη αυτό. Νομίζω ότι τα μέτρα τα οποία εξήγγειλα χθες ήταν πολύ συγκεκριμένα και μην έχετε καμία αμφιβολία ότι θα αποδώσουν.

Και ναι, δεν δυσκολεύτηκα να δώσω συγκεκριμένα παραδείγματα κατηγοριών συμπολιτών μας που δηλώνουν ελάχιστα καθαρά εισοδήματα, είτε «φουσκώνοντας» τα έξοδά τους είτε μειώνοντας τα έσοδά τους, όπου γεννώνται εύλογα ερωτήματα πώς αυτοί οι άνθρωποι ζουν με απολαβές των 200 και των 300 ευρώ. Διότι αυτό είναι τελικά το εισόδημα το οποίο φαίνεται να εμφανίζουν ως καθαρό εισόδημα.

Και, βέβαια, η τεχνολογία μάς βοηθάει πολύ, κ. Κοσελόγλου. Μας βοηθάει πολύ στο να μπορέσουμε να κάνουμε τις διασυνδέσεις οι οποίες είναι απαραίτητες για να μπορούμε να κάνουμε διασταυρώσεις στοιχείων. Μας βοηθάει πάρα πολύ στους στοχευμένους ελέγχους, στους εντοπισμούς της παραβατικότητας.

Και ξέρετε, η παραβατικότητα δεν είναι μόνο η φορολογική παραβατικότητα. Όταν θα έχουμε τη δυνατότητα του χρόνου, πολύ εύκολα, με μία δορυφορική αποτύπωση, να μπορούμε να γνωρίζουμε ποια ακριβώς είναι η έκταση την οποία κάποιος μισθώνει σε μία παραλία προς παραχώρηση, αυτό είναι κάτι το οποίο θα μπορούμε όλοι να το ελέγχουμε. Δηλαδή, εγώ θέλω τον επόμενο χρόνο, όταν κάποιος θα πηγαίνει σε μία παραλία να μπορεί να υπάρχει ένας χάρτης ο οποίος θα δείχνει ότι η παραλία αυτή έχει μισθωθεί γι’ αυτήν την έκταση και ο ίδιος ο πολίτης να γίνει συμμέτοχος σε αυτήν την προσπάθεια καταπολέμησης της παρανομίας, μικρής, μεσαίας και μεγάλης.

Διότι το «νομιμότητα παντού» για εμένα δεν είναι απλά ένα κενό σύνθημα, νομίζω ότι είναι ένα αίτημα των καιρών. Διότι αν δεν υπάρχει νομιμότητα παντού είναι πάρα πολύ εύκολο -όπως είπατε κ. Κοσελόγλου- κάποιοι να αισθάνονται κορόιδα. Και όταν κάποιοι αισθάνονται διαχρονικά κορόιδα και αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχει κάποια κύρωση γι’ αυτόν ο οποίος είναι πιο «εξυπνάκιας» από τον άλλον, είναι πάρα πολύ εύκολο να καταφύγουν κι αυτοί σε μια αντίστοιχη συμπεριφορά.

Το βλέπουμε παντού αυτό. Το βλέπουμε και με τη δόμηση, ας πούμε. Γι’ αυτό και κάποιες από τις γραμμές οι οποίες τραβήχτηκαν στο παρελθόν πρέπει να είναι πολύ σκληρές. Υπάρχει για την παράνομη δόμηση ένα όριο και αυτό είναι το 2011. Οτιδήποτε μετά από αυτό δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί. Γι’ αυτό και πρέπει να είμαστε πολύ κάθετοι έτσι ώστε να μπορέσουμε να ξαναχτίσουμε  αυτές τις σχέσεις εμπιστοσύνης οι οποίες οδηγούν, τελικά, σε αλλαγές συμπεριφορών σε επίπεδο κοινωνίας.

Τα αποτελέσματα θα είναι μετρήσιμα, θα στηρίξουν τον κρατικό προϋπολογισμό, θα μας βοηθήσουν με τον στόχο που έχουμε με το υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα του επόμενου χρόνου. Και προφανώς θα αποδεσμεύσουν πόρους για εκεί που το χρειαζόμαστε περισσότερο, για την κοινωνική μας πολιτική, για την υγεία, για την παιδεία, για την πολιτική προστασία. Είναι, λοιπόν, ζήτημα και οικονομικό, αλλά είναι βαθιά ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και εμπιστοσύνης, τελικά, την οποία έχουμε ο ένας στον άλλον.

Νίκος Οικονόμου (Μακεδονία): Κύριε Πρόεδρε, χθες, μιλώντας για την επόμενη μέρα από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, προαναγγείλατε την έναρξη ενός δημόσιου διαλόγου για την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των περιουσιών, των σπιτιών και των παραγωγικών μονάδων από φυσικές καταστροφές. Κάνατε μάλιστα λόγο για μια μορφή συλλογικής προστασίας στην οποία όλοι έχουμε χρέος να συμμετέχουμε. Τι σκέψεις υπάρχουν πάνω σε αυτό; Σημαίνει αυτό ότι δεν θα γίνονται, ας το πούμε, αποζημιώσεις από τη μεριά του κράτους σε περιπτώσεις καταστροφών;

Θα μου επιτρέψετε και μια ερώτηση για τη Θεσσαλονίκη, όπου είστε πια και βουλευτής. Πρώτον, πώς αισθάνεστε στην πόλη και ως βουλευτής και απέναντι στην πόλη; Και δεύτερον, υπάρχει το Πρωθυπουργικό Γραφείο εδώ, το οποίο σύμφωνα με το ρεπορτάζ σχεδιάζετε να το αναβαθμίσετε με την ευθύνη του Μιχάλη Μπεκίρη. Είναι έτσι; Και ποιος θα είναι ο νέος στόχος  μιας παράλληλης κυβερνητικής, ας πούμε, δομής που θα λειτουργεί δίπλα στο Υφυπουργείο Μακεδονίας Θράκης;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ο προϋπολογισμός είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπορεί να καλύπτει όλες τις ζημιές οι οποίες θα προκύψουν από φυσικές καταστροφές σε μια εποχή κλιματικής κρίσης.

Το κάναμε με πολύ μεγάλη προσπάθεια τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά θέλω να σας αναφέρω ότι για τις αγροτικές αποζημιώσεις οι οποίες δόθηκαν από το 2019 έως το 2022 προσθέσαμε στον προϋπολογισμό του ΕΛΓΑ συνολικά 500 εκατομμύρια ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Διότι πολύ απλά τα ασφάλιστρα τα οποία πλήρωναν οι αγρότες δεν ήταν αρκετά.

Άρα, θα πρέπει να μας απασχολήσει συνολικά εάν έχουμε αυτή τη δυνατότητα ως κράτος, να μπορούμε να αποζημιώνουμε όλες τις φυσικές καταστροφές και ποια είναι η ευθύνη, τελικά, του φυσικού προσώπου ή της επιχείρησης απέναντι στην ανάγκη να ασφαλίσει ο ίδιος την περιουσία του απέναντι σε κάτι το οποίο γνωρίζει ότι είναι πιθανόν να συμβεί κάποια στιγμή.

Έχουμε υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτων, για άλλους λόγους ενδεχομένως, που έχουν να κάνουν με την αστική ευθύνη. Όμως η ασφάλιση στα αυτοκίνητα είναι υποχρεωτική.

Πιστεύω ότι τελικά, για να το πω πολύ ευθέως, ναι, θα καταλήξουμε και σε ένα σχήμα όπου η ασφάλιση της περιουσίας θα καταστεί υποχρεωτική στη χώρα. Μπορεί να περάσουμε από στάδια, θα δούμε και τον τρόπο με τον οποίο το κράτος μπορεί να βοηθήσει, αλλά όσα περισσότερα σπίτια ασφαλίζονται τόσο χαμηλότερα είναι τα ασφάλιστρα, όπως καταλαβαίνετε. Θα χρειαστεί να συνομιλήσουμε ανοιχτά με την ασφαλιστική αγορά.

Και για κάποιες κατηγορίες, επιχειρήσεις ας πούμε, μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, δεν μπορώ να καταλάβω πώς οι επιχειρήσεις αυτές παραμένουν ανασφάλιστες και δεν φροντίζουν οι ίδιοι οι επιχειρηματίες να προστατεύσουν την περιουσία τους.

Γιατί ελάτε, για να επανέλθω στην προηγούμενη συζήτηση την οποία κάναμε, πώς αισθάνεται ο επιχειρηματίας ο οποίος είχε ασφαλίσει την εταιρεία του όταν βλέπει ότι το κράτος θα έρθει και θα αποζημιώσει και αυτόν ο οποίος δεν έχει ασφαλίσει την εταιρεία του. Δεν θα μπει στον πειρασμό την επόμενη μέρα να μην την ασφαλίσει ή να κάνει ένα πιο αδύναμο ασφάλιστρο; Αυτές, ακριβώς, είναι οι συμπεριφορές τις οποίες δεν πρέπει να επιβραβεύουμε.

Νομίζω, λοιπόν, ότι έχει έρθει η ώρα να ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση. Ήδη σχεδιάζουμε μία μεγάλη αναμόρφωση στον ΕΛΓΑ για να μπορούμε να δούμε με ποιο διαφορετικό τρόπο θα μπορέσουμε να προσαρμόσουμε την αγροτική ασφάλιση στις απαιτήσεις των καιρών. Ο κανονισμός του ΕΛΓΑ έρχεται από τη δεκαετία του ’50, άλλες εποχές. Πρέπει να αποζημιώνουμε, ενδεχομένως, περισσότερες καταστροφές αλλά πρέπει να σκεφτούμε και τον τρόπο με τον οποίο οι αγρότες και οι παραγωγοί μας καταβάλλουν τα ασφάλιστρα στον ΕΛΓΑ.

Είναι μία μεγάλη συζήτηση, δύσκολη συζήτηση, αλλά σε μία χώρα η οποία αντιμετωπίζει φωτιές, αντιμετωπίζει πλημμύρες, και ναι, αντιμετωπίζει και σεισμούς, είμαστε μια σεισμογενής χώρα, η συζήτηση αυτή είναι αναπόφευκτη.

Τώρα, για το Γραφείο στη Θεσσαλονίκη, είμαι πια βουλευτής Θεσσαλονίκης, οπότε θεωρώ λογικό να υπάρξει μία συγχώνευση, θα έλεγα, του Γραφείου μου στη Θεσσαλονίκη με το Γραφείο μου στη Βουλή, έτσι ώστε να μπορώ και εγώ ως βουλευτής Θεσσαλονίκης, όχι μόνο ως Πρωθυπουργός, να έχω μία στενότερη παρακολούθηση των ζητημάτων που αφορούν την πόλη.

Με ρωτήσατε πώς βλέπω την πόλη. Πιο αισιόδοξη, πιστεύω, αλλά και με μια σχετική καχυποψία, θα είμαι πολύ ειλικρινής, απέναντι σε έργα και σε ανακοινώσεις της κυβέρνησης. Το 2027 η Θεσσαλονίκη θα είναι πολύ διαφορετική από ό,τι είναι σήμερα. Ήδη η Θεσσαλονίκη είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν πριν από τέσσερα χρόνια. Βλέπω μία πόλη πολύ δυναμική, με μεγάλη επενδυτική δραστηριότητα, με πολύ τουρισμό, με έμφαση στην παραγωγή. Με ένα καινούργιο αεροδρόμιο. Με τα πανεπιστήμια της πιο απελευθερωμένα πια, να μπορούν να προσελκύουν και φοιτητές από το εξωτερικό μέσα από καινούργια αγγλόφωνα προγράμματα.

Και όταν με το καλό λειτουργήσει το Μετρό και το δουν οι Θεσσαλονικείς και φύγει αυτό το νέφος της καχυποψίας -το οποίο καταλαβαίνω γιατί ακόμα υπάρχει- εκεί θα αντιληφθούν πόσο σημαντικό έργο είναι αυτό, έργο το οποίο πραγματικά θα αλλάξει την όψη της πόλης. Αλλά προφανώς ξέρετε πολύ καλά ότι δεν είναι το μόνο. Δεν θα επαναλάβω τώρα όλα τα έργα τα οποία δρομολογούμε στην Θεσσαλονίκη. Είναι πάρα πολλά.

Το Flyover θα αρχίσει να κατασκευάζεται τον Νοέμβριο. Ναι, ακούω τη συζήτηση ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει μια προσωρινή αναταραχή στην πόλη μέχρι να λειτουργήσει το Μετρό. Είναι, όμως, απαραίτητο να μην χάσουμε άλλο χρόνο. Και διαβεβαιώνω τους Θεσσαλονικείς ότι, σε συνεννόηση με τοπικούς φορείς, θα κάνουμε το καλύτερο το οποίο μπορούμε, διαθέτοντας και περισσότερες δυνάμεις στην Τροχαία, για να κάνουμε τη ζωή της πόλης πιο εύκολη ωσότου να λειτουργήσει το Μετρό, το οποίο νομίζω ότι θα δώσει μια καταλυτική απάντηση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης.

Άγγελος Μόσχοβας (iefimerida.gr): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Αυτή την ώρα που συζητάμε, σήμερα, διεξάγονται οι εσωκομματικές εκλογές στον ΣΥΡΙΖΑ για την ανάδειξη του διαδόχου του Αλέξη Τσίπρα, μάλιστα με μεγάλη συμμετοχή από ό,τι μαθαίνω και με πολλά νέα μέλη.

Εσείς δυνητικά ποιον θα θέλατε ως αντίπαλο σας; Την Έφη Αχτσιόγλου, τον Νίκο Παππά, τον Ευκλείδη Ταακαλώτο, τον Στέφανο Τζουμάκα ή τον Στέφανο Κασσελάκη, ο οποίος δηλώνει ότι μπορεί να σας κερδίσει, ότι μιλά καλύτερα αγγλικά από σας, ξέρει καλύτερα οικονομικά από σας.

Και μια ερώτηση για τον επί έτη αντίπαλο σας, τον Αλέξη Τσίπρα. Θεωρείτε ότι έχει ολοκληρώσει τον πολιτικό του κύκλο ή εκτιμάτε ότι θα μπορούσε να κάνει και ένα comeback στο μέλλον; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Τώρα μου κάνετε μια ερώτηση που ξέρετε ότι δεν μπορώ να την απαντήσω και θέλετε λίγο να με προβοκάρετε. Θα μπορούσα κι εγώ να δανειστώ φράση του Μάο: «μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση».

Αλλά το ζήτημα αυτό αφορά το κόμμα της αντιπολίτευσης. Προφανώς και δεν μπορώ να κάνω καμία τοποθέτηση, ειδικά την ημέρα που διεξάγεται μια δημοκρατική διαδικασία, με άμεση εκλογή του νέου ή της νέας αρχηγού από τη βάση του κόμματος.

Εγώ προσβλέπω σε μια αξιωματική αντιπολίτευση η οποία θα έχει μάθει από τα λάθη της και η οποία θα δώσει έμφαση στην ουσία και όχι στην επικοινωνία, στον ποιοτικό λόγο και όχι στην τοξικότητα.

Αλλά, από εκεί και πέρα, το θέμα αυτό δεν αφορά εμένα. Ούτε μπορώ να κάνω καμία κρίση για τον κ. Τσίπρα. Αυτά νομίζω ότι θα τα απαντήσει μόνο η ίδια η ζωή.

Αλεξάνδρα Καϋμένου (Παραπολιτικά): Καλό μεσημέρι, κ. Πρόεδρε. Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν σκοπεύετε να αλλάξετε το σύστημα εκλογής των Ευρωβουλευτών και να επαναφέρετε τη λίστα ή θα παραμείνει η σταυροδοσία. Και ένα δεύτερο σκέλος: αν παράλληλα επεξεργάζεστε κάποιο σχέδιο αλλαγής του εκλογικού νόμου, ενόψει των Ευρωεκλογών αλλά και των επόμενων εθνικών εκλογών, ανεβάζοντας, για παράδειγμα, μεταξύ άλλων, το ποσοστό εισόδου ενός κόμματος στη Βουλή ή την Ευρωβουλή από το 3% στο 5%.  Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ως προς τις εθνικές εκλογές, δεν είναι στις προθέσεις μου να κάνω καμία αλλαγή στον εκλογικό νόμο. Η χώρα ταλαιπωρήθηκε από το πείραμα της απλής αναλογικής και νομίζω ότι ο τελικός απολογισμός, δεν είμαι σίγουρος ότι ήταν θετικός. Χρειαστήκαμε δύο εκλογές ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε ολοκληρώσει την εκλογική διαδικασία, με διαφορετική σύνθεση της Βουλής, εάν η ενισχυμένη αναλογική ίσχυε και στην πρώτη κάλπη, του Μαΐου.

Δεν θεωρώ ότι η απάντηση απέναντι στα ακραία ή πιο περιθωριακά κόμματα ή κομματίδια τα οποία εισήλθαν στη Βουλή είναι η αύξηση του ποσοστού εισόδου τους στο κοινοβούλιο. Πιστεύω ότι η ίδια η ζωή θα απαντήσει κατά πόσον τα κόμματα αυτά θα έχουν διάρκεια. Έχω σοβαρές αμφιβολίες αν θα γίνει αυτό και τελικά οι πολίτες θα κρίνουν κατά πόσο αυτή η επιλογή, που μπορεί να ήταν μια επιλογή αντίδρασης, τελικά ήταν η ορθή και πρέπει να την επαναλάβουν και στις επόμενες εκλογές.

Τώρα, για τις Ευρωεκλογές, αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι οι εκλογές θα γίνουν με σταυρό, χωρίς να προσδιορίσω περισσότερες λεπτομέρειες.

Νίκη Ζορμπά (capital.gr): Καλό μεσημέρι, κ. Πρόεδρε. Θέλω να επιμείνω, να επιστρέψω λίγο στη συζήτηση για την οικονομία και συγκεκριμένα για τους μισθούς. Έχετε πει ότι στο τέλος της τετραετίας ο μέσος μισθός θα είναι 1.500 ευρώ. Αναρωτιέμαι πώς μπορεί να ευοδωθεί αυτό, από τη στιγμή που έχουν αρχίσει ήδη να μαζεύονται σύννεφα στην ευρωπαϊκή οικονομία, κατ’ επέκταση στην ελληνική οικονομία, και με δεδομένο ότι υπάρχει και ένας προβληματισμός.

Αντέχουν οι επιχειρήσεις την αύξηση του μισθολογικού κόστους; Αντέχει η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας στην αύξηση αυτή; Μήπως πυροδοτηθεί εκ νέου ο πληθωρισμός;

Και, καταληκτικά, θέλω να σας ρωτήσω για κάτι που είναι πιο σύντομο. Χθες ανακοινώσατε τη νέα αύξηση κατώτατου μισθού τον Απρίλιο. Μήπως έχετε κάτι πιο συγκεκριμένο να μας πείτε επ’ αυτού, πόση θα είναι αυτή η αύξηση; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Στο δεύτερο ερώτημά σας η απάντησή μου είναι μονολεκτική: όχι, δεν έχω να σας πω κάτι περισσότερο. Εξάλλου, έχουμε ακόμα έξι μήνες μέχρι τον Απρίλιο και γνωρίζετε καλά, είστε έμπειρη στο ρεπορτάζ, τη διαδικασία με την οποία τελικά προσδιορίζεται και αποφασίζεται η αύξηση του κατώτατου μισθού.

Έθεσα προεκλογικά δύο στόχους: ο μέσος μισθός στη χώρα μας στον ιδιωτικό τομέα να είναι 1.500 ευρώ και ο κατώτατος 950 ευρώ. Ο κατώτατος μισθός, ακόμα, και ενδεχομένως για αρκετό καιρό, θα καθορίζεται μέσα από μία κυβερνητική απόφαση. Ο μέσος μισθός όμως, είναι ζήτημα της αγοράς να καθορίσει τελικά το επίπεδο στο οποίο βρίσκεται.

Αυτό το οποίο είναι πολύ ενθαρρυντικό είναι ότι βλέπουμε ότι οι μισθοί στην Ελλάδα αυξάνονται. Αυξήθηκαν και τον τελευταίο χρόνο. Γιατί αυξάνονται; Διότι η ανεργία μειώνεται, διότι υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση από τις επιχειρήσεις για καταρτισμένους εργαζόμενους και οι επιχειρήσεις, αναζητώντας προσωπικό, είναι διατεθειμένες να πληρώσουν περισσότερο. Φαίνεται εξάλλου, από την κερδοφορία τους, ότι έχουν τη δυνατότητα αυτό να το κάνουν.

Οι επιχειρήσεις βοηθήθηκαν πολύ από την προηγούμενη κυβέρνηση, με μία οργανωμένη μείωση της φορολογίας. Θεωρώ ότι έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν λελογισμένες αυξήσεις μισθών που θα μας επιτρέψουν να φέρουμε τον μέσο μισθό στη χώρα μας πιο κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αυτός είναι ο στόχος μου. Ξεκινήσαμε από το 62% το 2019, είμαστε στο 68%, πρέπει να τρέξουμε πολύ πιο γρήγορα.

Από εκεί και πέρα, προφανώς όλοι παρατηρούμε τα σύννεφα στην παγκόσμια οικονομία. Οφείλω να επισημάνω, όμως, ότι η ελληνική οικονομία έχει δείξει πολύ μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Με έναν ρυθμό ανάπτυξης ο οποίος φαίνεται ότι θα ξεπεράσει το 2%, όταν η ευρωζώνη με το ζόρι θα έχει ανάπτυξη φέτος. Με επενδύσεις οι οποίες εξακολουθούν να ενισχύονται συνέχεια. Με κλάδους οι οποίοι -όπως είπα και πριν, ο τουρισμός- είναι πρωταγωνιστές στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας μας. Και με σημαντικά χρηματοδοτικά κονδύλια τα οποία θα «πέσουν» στην ελληνική οικονομία ουσιαστικά και μαζικά στο υπόλοιπο του 2023 αλλά κυρίως το 2024 και το 2025.

Άρα, είμαι πολύ αισιόδοξος για τις προοπτικές της οικονομίας.

Και πολλές φορές λέω στους επιχειρηματίες οι οποίοι παραπονιούνται ότι δεν βρίσκουν εργαζόμενους, μπορούν να πληρώσουν περισσότερο και είναι βέβαιο ότι θα βρουν. Αυτό γίνεται στην πράξη, μην έχουμε καμία αμφιβολία. Και η ίδια η επιχείρηση γνωρίζει καλά ποιο είναι το κόστος εργασίας το οποίο μπορεί να υποστηρίξει.

Οι παρεμβάσεις που έχουμε κάνει και που θα κάνουμε στην αγορά εργασίας είναι παρεμβάσεις λελογισμένες, που προστατεύουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά δίνουν και στις επιχειρήσεις την απαραίτητη ευελιξία για να μπορούν ακριβώς να αξιοποιήσουν καλύτερα το εργατικό τους δυναμικό. Πιστεύω πραγματικά ότι ο στόχος αυτός στο τέλος της τετραετίας θα μπορεί να έχει επιτευχθεί.

Παναγής Γαλιατσάτος (Real News): Επιτρέψτε μου να σας ξαναπάω λίγο στα ελληνοτουρκικά. Μετά τη συνάντησή σας με τον Πρόεδρο Erdoğan στο Βίλνιους είχατε παραχωρήσει μια συνέντευξη στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ και εκεί μας είχατε πει, σε σχέση με την προοπτική μιας συμφωνίας για την επίλυση της διαφοράς με την Τουρκία, ότι «οποιαδήποτε συμφωνία αυτού του τύπου», το διαβάζω επί λέξει, «μπορεί ενδεχομένως, ναι, να συνεπάγεται και κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις οι οποίες μπορούν να αποτελούν την αφετηρία μιας διαπραγμάτευσης».

Το τι εννοείτε με τη φράση αυτή δεν μας το έχετε διευκρινίσει ποτέ έκτοτε, δεν είχατε και την ευκαιρία άλλωστε. Καταλαβαίνω ότι δεν μιλάμε για ζητήματα κυριαρχίας, αλλά θέλετε να γίνετε σήμερα λίγο πιο αναλυτικός και να μας πείτε για ποιες θέσεις μιλάμε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιος ο οποίος να μην αντιλαμβάνεται ότι σε μια διαπραγμάτευση δεν μπορεί να πετύχει ποτέ κανείς το 100% των διεκδικήσεών του. Νομίζω λέω το αυτονόητο.

Άρα, αυτές οι αμοιβαίες, ίσως ο όρος «υποχωρήσεις» δεν είναι δόκιμος, αυτές οι αμοιβαίες κινήσεις που πρέπει να γίνουν και από τις δύο πλευρές είναι αυτονόητες για να διερευνήσουμε αν μπορούμε να πετύχουμε μια συμφωνία στο βασικό ζητούμενο το οποίο έχουμε να συζητήσουμε με την Τουρκία, που δεν είναι άλλο από την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Από εκεί και πέρα, θα επαναλάβω αυτό το οποίο είπα και πριν: δεν υπάρχει καμία περίπτωση η Ελλάδα να συζητήσει ποτέ ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την εθνική κυριαρχία. Ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με το καθεστώς των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου -εξάλλου, θέλω να θυμίσω ότι φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία απέδειξε ότι είναι εξαιρετικά ανθεκτική- αλλά και ζητήματα τα οποία απορρέουν από τα αυτονόητα δικαιώματα τα οποία προκύπτουν από την άσκηση της κυριαρχίας στα νησιά αυτά.

Άρα, δεν έχω να σας πω κάτι πολύ πιο λεπτομερές για τα ζητήματα αυτά, κ. Γαλιατσάτο, αλλά θα ήθελα και πάλι να επαναλάβω ότι η συζήτηση αυτή δεν είναι μια απλή συζήτηση. Σαράντα χρόνια συζητάμε με την Τουρκία για το ζήτημα αυτό.

Δεν είμαι αφελής και γνωρίζω πολύ καλά ότι οι πολιτικές των χωρών δεν αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη. Οφείλω, όμως, να διερευνήσω αυτό το παράθυρο ευκαιρίας, αν μας δίνει τη δυνατότητα πραγματικά να πετύχουμε κάτι το οποίο ενδεχομένως οι προκάτοχοί μου να μην μπόρεσαν να το πετύχουν. Αλλά και να μην μπορέσουμε να το πετύχουμε, διότι πολύ απλά θα καταλήξουμε ότι δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, αυτό δεν μας υποχρεώνει να είμαστε μονίμως «στα κόκκινα» και στην ένταση την οποία βιώσαμε τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Το ζήτημα αυτό δεν έχει λυθεί 40 χρόνια, όμως έχουμε περάσει εποχές με την Τουρκία -όπου το ζήτημα αυτό ήταν άλυτο, προφανώς, γιατί αλλιώς θα είχε λυθεί- όπου δεν ήμασταν σε κατάσταση πολύ υψηλής έντασης.

Πάντα θα αποτελεί μία συνάντηση δική μου με τον Πρόεδρο Erdoğan αντικείμενο μεγάλου ενδιαφέροντος, αλλά η κανονικοποίηση των διαύλων επικοινωνίας είναι καλοδεχούμενη για δύο χώρες οι οποίες είναι «καταδικασμένες» από τη γεωγραφία να είναι γείτονες.

Σοφία Φασουλάκη (ΟΡΕΝ): Καλό μεσημέρι, κ. Πρόεδρε. Στη χθεσινή σας αναφορά για την Περιφέρεια της Θεσσαλίας, στα δικά μου αυτιά ακούστηκε μάλλον χλιαρή, παρά το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία στηρίζει, δεν έχει αποσύρει τη στήριξή της στην υποψηφιότητα του κ. Αγοραστού. Πριν από λίγο, μάλιστα, είπατε ότι είναι καλοδεχούμενη και η έρευνα της Δικαιοσύνης.

Σε τρεις εβδομάδες έχουμε αυτοδιοικητικές εκλογές. Ήθελα να σας ρωτήσω αν σας προβληματίζει το ενδεχόμενο η Νέα Δημοκρατία να μην πάει καλά σε συγκεκριμένες Περιφέρειες, εξαιτίας των φυσικών καταστροφών και του τρόπου αντιμετώπισης τους.

Και, αν μου επιτρέπετε, ένα δεύτερο ερώτημα: αν η κυβέρνηση σκέφτεται ή έχει ανοίξει τέτοια συζήτηση, ίσως και μετά από ειδικούς, για μετεγκατάσταση κάποιων χωριών που συνεχώς «πνίγονται», πιο ορεινά. Σας ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, χρόνια πολλά, κα Φασουλάκη. Χρόνια πολλά και στην κόρη μου, η οποία νομίζω ότι με τη διαφορά της ώρας στην Αμερική αμφιβάλλω αν θα βλέπει αυτή τη συνέντευξη ζωντανά τώρα, και σε όλες τις εορτάζουσες φυσικά.

Η Νέα Δημοκρατία από την πρώτη στιγμή έδωσε πολιτική διάσταση στις περιφερειακές εκλογές, γιατί θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό να μπορούμε να συνεννοούμαστε με τους Περιφερειάρχες, οι οποίοι έχουν ένα πολύ σημαντικό αναπτυξιακό έργο να υλοποιήσουν και πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό η περιφερειακή πολιτική να είναι συντονισμένη με την κεντρική πολιτική.

Θα σας έλεγα ότι μέχρις ότου να έρθουμε εμείς στα πράγματα, το 2019, υπήρχε μια μεγάλη απόσταση μεταξύ του τι έκαναν οι Περιφέρειες και του τι έκανε το κεντρικό κράτος. Για πρώτη φορά εμείς, μέσα από τα αναπτυξιακά σχέδια τα οποία είχαμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε, καθίσαμε και συγκροτημένα βάλαμε στο χαρτί τις πρωτοβουλίες των Δήμων, των Περιφερειών και του κεντρικού κράτους, έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε συγκροτημένα σχέδια για τις 13 Περιφέρειες της χώρας.

Αυτό, νομίζω, ήταν μια επιτυχία, ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Για να γνωρίζουμε και εμείς με ποιον τρόπο θα κατευθύνουμε και εμείς τους πόρους που έχουμε στη διάθεση μας και να μην κάνουμε κινήσεις ερήμην των τοπικών κοινωνιών. Ό,τι ισχύει για κάθε Περιφέρεια ισχύει, προφανώς, και για την Περιφέρεια της Θεσσαλίας. Τον απολογισμό θα τον κάνουμε το βράδυ των περιφερειακών εκλογών.

Θυμίζω ότι η Νέα Δημοκρατία έχει δώσει στήριξη σε 13 υποψήφιους Περιφερειάρχες και σε τρεις Δημάρχους, στις τρεις μεγάλες πόλεις. Και εκεί σταματάει η εμπλοκή μας στις αυτοδιοικητικές εκλογές.

Τώρα, για το ζήτημα της μετεγκατάστασης. Αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο έχει απασχολήσει την πατρίδα μας και στο παρελθόν, όχι στην Θεσσαλία. Είχαμε, ας πούμε, ζητήματα μετεγκαταστάσεων σε οικισμούς στη Δυτική Μακεδονία λόγω της επέκτασης των λιγνιτικών πεδίων.

Δεν θεωρώ ότι μια τέτοια λύση μπορεί να υποδειχθεί ερήμην των τοπικών κοινωνιών. Άρα, για να μπορέσει να ξεκινήσει αυτή η συζήτηση χρειαζόμαστε, πρώτον, όπως σας είπα, μια βαριά επιστημονική τεκμηρίωση ότι υπάρχουν χωριά τα οποία δεν μπορούν να προστατευθούν πια από ακραία πλημμυρικά φαινόμενα, ό,τι έργα και να κάνουμε. Και αν αυτό τελικά είναι όντως έτσι, τότε ναι, πρέπει να συζητήσουμε με τους κατοίκους των χωριών αυτών -δεν εκτιμώ ότι ο αριθμός είναι μεγάλος- κατά πόσο θα πρέπει πια να πάμε σε μια οργανωμένη μετεγκατάσταση σε περιοχές οι οποίες είναι πιο ασφαλείς γι’ αυτούς.

Αλλά δεν πρόκειται, σε καμία περίπτωση, το κεντρικό κράτος να κάνει κάτι χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των πολιτών. Είναι άνθρωποι που ζουν εκεί δεκαετίες και προφανώς δεν είναι απλή υπόθεση να πεις στον άλλο να αφήσει -ασχέτως κόστους, και αν υποθέταμε ότι μπορούμε να καλύψουμε εμείς το κόστος-, δεν είναι μια απλή συζήτηση να πεις στον άλλον ότι θα φύγει από το σπίτι του, από το χωριό του, εκεί που έχει μεγαλώσει, εκεί που έχουν ζήσει οι γονείς του, ο παππούς και η γιαγιά του, να πάει κάπου αλλού.

Αλλά το πρώτο το οποίο πρέπει να κάνουμε είναι να έχουμε επιστημονικά δεδομένα κατά το πόσο αυτό είναι κάτι το οποίο είναι πραγματικά απαραίτητο.

Γιάννης Μπασκάκης (Εφημερίδα των Συντακτών – ATTICA TV): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε, και από μένα. Μιλήσατε για παρεμβάσεις, νέες παρεμβάσεις που προγραμματίζετε να κάνετε στην Πολιτική Προστασία.

Επιτρέψτε μου να σας πάω πιο πίσω. Να σας πάω στο 2018, μετά την τραγωδία στο Μάτι, όπου εκεί είχατε εγγυηθεί ότι έχετε ένα συγκροτημένο σχέδιο για την πολιτική προστασία. Είχατε πει τότε ότι θα τοποθετήσετε τους πιο κατάλληλους ανθρώπους στις κρίσιμες αυτές θέσεις. Είχατε πει ότι ο υπεύθυνος της Πολιτικής Προστασίας θα είναι πάνω και από τον Πρωθυπουργό.

Κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής σας θητείας είδαμε, όμως, αλλεπάλληλες αλλαγές στα πρόσωπα και στη δομή της Πολιτικής Προστασίας. Είδαμε απομακρύνσεις Υπουργών και Υφυπουργών. Είδαμε η Γενική Γραμματεία να αυτονομείται σε ξεχωριστό Υπουργείο. Είδαμε τελικά να επιλέγετε για τη θέση αυτή τον Κύπριο πρώην Ευρωπαίο Επίτροπο, τον κ. Στυλιανίδη, σε μια λογική ειδικού επί των θεμάτων αυτών, ο οποίος βέβαια στη δεύτερη θητεία σας έμεινε εκτός κυβέρνησης και επανήλθε τελικά σε μια διαφορετική θέση από τη θέση της Πολιτικής Προστασίας.

Μιλήσατε νωρίτερα για λάθη στη διαχείριση του φετινού καλοκαιριού. Σας ρωτώ: λάθη στον σχεδιασμό σας για την Πολιτική Προστασία από το 2018 μέχρι σήμερα αναγνωρίζετε; Και ποια είναι αυτά;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς, το 2018 δεν ήμασταν κυβέρνηση. Αναφέρεστε στο 2018 ακριβώς γιατί έχει καταγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως έτος ταυτισμένο με την τραγωδία του Ματιού. Αυτές οι δηλώσεις στις οποίες αναφερθήκατε είναι δηλώσεις οι οποίες έγιναν αφότου παραπάνω από 100 συμπολίτες μας έχασαν τη ζωή τους.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι στα θέματα πολιτικής προστασίας έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στη χώρα, κ. Μπασκάκη, και επειδή πολλές φορές μας έχει ασκηθεί κριτική ότι δίνουμε έμφαση μόνο στις εκκενώσεις, στο «112», στην προστασία της ανθρώπινης ζωής, αρκεί να δείτε τι συμβαίνει σε άλλες χώρες -κάποιες πολύ πιο οργανωμένες και σίγουρα πολύ πιο εύρωστες από την πατρίδα μας- για να καταδείξετε πόσο μεγάλη σημασία έχει αυτή η επιλογή.

Στο Μάουι, στη Χαβάη, δεν ξέρουμε πόσοι άνθρωποι, εκατοντάδες -μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ, διότι εξαϋλώθηκε μέχρι και το DNA τους από την καταστροφική πυρκαγιά- έχασαν τη ζωή τους σε τραγικές συνθήκες επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Πολιτεία της Χαβάης δεν κατάφερε να τους απομακρύνει. Δεν είχε ούτε την τεχνολογία, ούτε τα μέσα, ούτε τις διαδικασίες να το κάνει. Εμείς αυτό το κατακτήσαμε και είναι μεγάλη κατάκτηση για τη χώρα. Νομίζω ότι θα συμφωνήσετε και εσείς ότι δεν ήταν καθόλου αυτονόητο να μπορούμε να το πετύχουμε αυτό.

Δεν αναφέρομαι στην απίστευτη τραγωδία της Λιβύης, η οποία χτυπήθηκε από την ίδια θύελλα. Δεν είναι η Ελλάδα συγκρίσιμη με τη Λιβύη, προς Θεού. Αλλά στη Γερμανία -σήμερα δεν έχουν «112», πιλοτικά αρχίζουν και το δοκιμάζουν, το ίδιο συμβαίνει και στο Ηνωμένο Βασίλειο- στη Γερμανία 170 άνθρωποι πνίγηκαν από μία βροχόπτωση που ήταν το 1/10 αυτού που χτύπησε την πατρίδα μας.

Άρα, να μη τα θεωρούμε όλα δεδομένα, ούτε να θεωρούμε ότι όλα αυτά έγιναν αυτονόητα και εύκολα. Γιατί μια εκκένωση δεν είναι μόνο το «112». Είναι μια ολόκληρη διαδικασία. Είναι η συνεργασία Πυροσβεστικής, Αστυνομίας, τοπικών φορέων, Λιμενικού. Αυτό μπορέσαμε και το πετύχαμε, το κατακτήσαμε.

Θέλουμε προφανώς πολλά περισσότερα, γι’ αυτό και ενισχύουμε το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας. Και, ναι, από τη στιγμή που είναι Υπουργείο, επιζητούμε να έχουμε πολιτικό προϊστάμενο στο Υπουργείο και η επιλογή του πολιτικού προϊσταμένου προφανώς είναι επιλογή του Πρωθυπουργού -και ο Πρωθυπουργός κρίνεται για τις δικές του επιλογές.

Αλλά μιας και με ρωτήσατε για τον κ. Στυλιανίδη, να αποσαφηνίσω κάτι: ο κ. Στυλιανίδης για προσωπικούς λόγους, όταν συγκροτήθηκε η κυβέρνηση, δεν ήθελε να συμμετέχει στην κυβέρνηση. Αυτό ας το σεβαστούμε.

Το γεγονός ότι επέλεξε να συμμετέχει τώρα στην κυβέρνηση είναι κάτι το οποίο συζητήσαμε οι δυο μας, απλά για να ξεκαθαρίσω και αυτή τη σκιά, η οποία μπορεί να υπάρχει σχετικά με το γεγονός ότι επέλεξα πάλι για Υπουργό έναν άνθρωπο τον οποίον δεν τοποθέτησα στην κυβέρνηση όταν τη συγκρότησα, τον περασμένο Ιούνιο.

Στέλλα Αντωνακοπούλου (ΕΡΤ NEWS): Καλό σας μεσημέρι, κ. Πρόεδρε. Υπήρξε προεκλογική σας δέσμευση ότι η Υγεία και η αναβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας θα είναι κεντρική προτεραιότητα της κυβέρνησης στη δεύτερή σας θητεία. Χθες, στην ομιλία σας, ανακοινώσατε μέτρα ενίσχυσης για τη δημόσια υγεία, μεταξύ των οποίων 10.000 νέες προσλήψεις υγειονομικών.

Θα ήθελα, λοιπόν, να σας ρωτήσω πότε τοποθετείτε χρονικά την έναρξη των προσλήψεων αυτών. Επίσης, ενώ στοχεύετε στην αναβάθμιση του ΕΣΥ, την ίδια ώρα παρατηρείται αποδυνάμωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας λόγω αθρόων παραιτήσεων του ιατρικού προσωπικού. Τι μέτρα θα πάρετε για να ανακόψετε τη συνέχιση του φαινομένου; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το χρονοδιάγραμμα των προσλήψεων έχει ήδη παρουσιαστεί αναλυτικά από το Υπουργείο Υγείας: 1.000 πρώτοι γιατροί και 4.000 νοσηλευτές -πιστεύω ότι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί πολύ σύντομα- θα είναι στις θέσεις τους, τους επόμενους μήνες.

Έχετε δίκιο να επισημαίνετε ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα ζήτημα αποχώρησης προσωπικού από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Είδα βέβαια τα στατιστικά στοιχεία και πρέπει να σας πω ότι δεν φαίνεται να είναι κάτι ιδιαίτερα χειρότερο σε σχέση με αυτό το οποίο συνέβαινε και άλλες χρονιές.

Θέλουμε σίγουρα να μπορούμε να πληρώνουμε τους γιατρούς μας και τους νοσηλευτές μας καλύτερα και θέλω να θυμίσω ότι οι πρώτες αυξήσεις οι οποίες δόθηκαν σε δημόσιους υπαλλήλους αφορούσαν το προσωπικό του Εθνικού Συστήματος Υγείας, με μία οριζόντια αύξηση της τάξης του 10% που άρχισε να ισχύει από τις αρχές του 2023. Προσθέστε σε αυτό και τα έκτακτα βοηθήματα τα οποία δόθηκαν για την υπεράνθρωπη προσπάθεια την οποία έκαναν οι γιατροί μας, οι νοσηλευτές μας, το προσωπικό των νοσοκομείων μας, κατά τη διάρκεια του Covid.

Να επαναλάβω ότι η αναβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ναι, είναι κεντρική προτεραιότητα για την κυβέρνησή μας. Αυτό δεν έχει προφανώς να κάνει μόνο με προσλήψεις ή μόνο με μισθούς -που είναι ένα σημαντικό κομμάτι της παρέμβασης που πρέπει να κάνουμε-, έχει να κάνει και με υποδομές, έχει να κάνει και με οργάνωση, έχει να κάνει και με την αξιοποίηση της τεχνολογίας και των διαθέσιμων πόρων που μπορούμε να κατευθύνουμε προς την Υγεία.

Αναφέρθηκα και χθες, στην ομιλία μου, στην επίσκεψη την οποία έκανα χθες στο Νοσοκομείο «Παπανικολάου», όπου, όπως θυμάστε, μια ολόκληρη πτέρυγα της Πνευμονολογικής Κλινικής είχε καεί λόγω αμέλειας. Μέσα σε λίγους μήνες φτιάχτηκε ξανά μια καινούργια πτέρυγα, ένας καινούργιος όροφος πολύ καλύτερος από ό,τι ήταν πριν, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

Τέτοιες δράσεις θα δούμε όχι δεκάδες, εκατοντάδες να ξεδιπλώνονται στις δομές υγείας μας, είτε μιλάμε για κέντρα υγείας, είτε μιλάμε για νοσοκομεία, τμήματα επειγόντων περιστατικών, καινούργιες υποδομές. Παραδείγματος χάρη, στο «Παπανικολάου» θα αποκτήσουμε ένα καινούργιο κτίριο για γονιδιακή και κυτταρική θεραπεία, δηλαδή για το μέλλον της ιατρικής, έτσι όπως θα ασκείται σε κάποια χρόνια από τώρα.

Το παιδιατρικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται είτε στο τέλος του 2023, ελπίζω να είμαι εδώ, αρχές του 2024 το αργότερο θα γίνει η θεμελίωσή του. Θα είναι έτοιμο σε 2,5 χρόνια από τώρα. Το ίδιο ισχύει και για το αντικαρκινικό νοσοκομείο το οποίο θα ακολουθήσει αμέσως μετά, στο στρατόπεδο «Καρατάσιου».

Άρα, αυτές είναι μόνο λίγες από τις παρεμβάσεις που γίνονται ήδη, που δρομολογούνται ήδη στην Υγεία. Επιμένω ιδιαίτερα στον σχεδιασμό μας για το ΕΚΑΒ, ο οποίος είναι εξαιρετικά εμπεριστατωμένος και αναλυτικός. Δεν περιορίζεται μόνο στις παραπάνω προσλήψεις οι οποίες πρέπει να γίνουν, έχουν να κάνουν και με την οργάνωση και με τις υποδομές και με τη δυνατότητα να διαχειριζόμαστε ένα περίπλοκο σύστημα με όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό και τεχνοκρατικό τρόπο.

Δημήτρης Κρικέλας (ACTION24): Κύριε Πρόεδρε, θέλω να αλλάξουμε λίγο πεδίο. Με όλα αυτά τα οποία ειπώθηκαν από το βήμα της Βουλής, μέσα στην Ολομέλεια της Βουλής, από τον Πρόεδρο των Σπαρτιατών σχετικά με τη σχέση με τον Ηλία Κασιδιάρη, θέλω να σας ρωτήσω τι μέτρα μπορείτε να πάρετε.

Επιπλέον, ένα ακόμη σκέλος, γιατί δεν προχωρήσατε σε μια ρύθμιση αντίστοιχη των εθνικών εκλογών, έτσι ώστε να μπλοκαριστεί η κάθοδος του καταδικασμένου Χρυσαυγίτη στις αυτοδιοικητικές εκλογές.

Και ένα τρίτο σκέλος, αν επιτρέπετε, γιατί δεν συμφωνήσατε με την πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ για το ίδιο ζήτημα. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα παραπέμψω, κ. Κρικέλα, σε μια απάντηση που έδωσα σε προηγούμενο ερώτημα. Αυτές οι κομματικές δράσεις πιστεύω ότι απαξιώνονται στη συνείδηση των πολιτών με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα ενδεχομένως από ό,τι και οι ίδιοι εμπλεκόμενοι να το φαντάζονταν.

Η Νέα Δημοκρατία είχε ψηφίσει μια σχετική ρύθμιση προεκλογικά.  Υπερασπίστηκε αυτή τη ρύθμιση όποτε χρειάστηκε. Δεν κρίνουμε ότι απαιτείται μία αντίστοιχη ρύθμιση για το ζήτημα των αυτοδιοικητικών εκλογών, για τον απλούστατο λόγο ότι εδώ δεν κρίνει ο Άρειος Πάγος κατά πόσον μπορεί κάποιος να είναι υποψήφιος στις δημοτικές εκλογές. Υπάρχει, όμως, ήδη πρόβλεψη ότι αν είναι πρωτόδικα καταδικασμένος αυτόματα τίθεται σε αργία.

Άρα, εκ του αποτελέσματος, θα οδηγηθούμε τελικά στο να μην μπορεί κάποιος ο οποίος είναι πρωτόδικα καταδικασμένος να ασκήσει τα καθήκοντά του, έστω και αν εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος.

Από εκεί και πέρα, είμαι ανοιχτός να συζητήσω στη Βουλή ζητήματα που έχουν κάνουν με τη χρηματοδότηση κομμάτων τα οποία αποδεδειγμένα σχετίζονται με πρόσωπα τα οποία έχουν καταδικαστεί έστω και πρωτόδικα για τα εγκλήματα τα οποία όλοι μας γνωρίζουμε.

Και να αναφέρω τέλος ότι, εξ όσων γνωρίζω, υπάρχουν και υποθέσεις στο Ανώτατο Δικαστήριο, στο Εκλογοδικείο, που αφορούν τις εκλογές του Ιουνίου του 2023, κατά το πόσο εκ των υστέρων πια ο Άρειος Πάγος ουσιαστικά παραπλανήθηκε, επειδή ο πραγματικός αρχηγός του κόμματος των Σπαρτιατών δεν ήταν αυτός ο οποίος εμφανίστηκε στη Βουλή ως αρχηγός του κόμματος.

Αλλά αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο δεν αφορά την κυβέρνηση, αφορά το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Νικόλας Ταμπακόπουλος (liberal.gr): Κύριε Πρόεδρε, καλό μεσημέρι. Έχετε πει επανειλημμένα ότι ένας από τους στόχους σας για τη χώρα είναι η ευημερία και η ανάπτυξη που δεν αφήνει κανέναν πίσω.

Ωστόσο, η Ελλάδα βρίσκεται σε μία από τις χειρότερες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις μετρήσεις για το μέρος του πληθυσμού που βρίσκεται αντιμέτωπο με τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Η ανισότητα είναι μεγάλη, ενώ στα στοιχεία της Eurostat τοποθετούν το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη χώρα μας στο 68% του κοινοτικού μέσου όρου. Πιστεύετε ότι στην κοινωνική πολιτική πετυχαίνετε τους στόχους σας για σύγκλιση με την Ευρώπη;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η αντιμετώπιση των ανισοτήτων, κ. Ταμπακόπουλε, είναι κεντρική πολιτική επιλογή αυτής της κυβέρνησης. Το 68% ήταν 62%, άρα τουλάχιστον κινούμαστε στη σωστή κατεύθυνση. Αναγνωρίζοντας απόλυτα, όμως, ότι υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα τον οποίο πρέπει να διανύσουμε.

Και δεν διστάσαμε, καθ’ όλη τη διάρκεια των περασμένων ετών, να χρησιμοποιήσουμε δημοσιονομικά εργαλεία για στοχευμένα μέτρα τα οποία προορίζονταν πρωτίστως για τους πιο αδύναμους συμπολίτες μας.

Εξάλλου, γι’ αυτό και αρνήθηκα την εφαρμογή οριζόντιων μέτρων, όπως πολύ συχνά εισηγήθηκε η αντιπολίτευση. Ακριβώς επειδή δεν μας επέτρεπαν να είμαστε τόσο στοχευμένοι ώστε να αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα της φτώχειας την πατρίδα μας.

Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα ήταν μια πολιτική επιλογή η οποία ξεκίνησε πιλοτικά από μια προηγούμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Εμείς το διευρύναμε, το ενισχύσαμε και θέλουμε να εξακολουθούμε να το ενισχύουμε. Το ίδιο ισχύει για όλες τις εκφάνσεις του κοινωνικού κράτους και για την επιδοματική μας πολιτική, η οποία είναι γενναιόδωρη, πρέπει να γίνει ακόμα πιο στοχευμένη και ακόμα πιο αποτελεσματική.

Όμως, ξέρετε, για την αντιμετώπιση της φτώχειας πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να στοχεύσουμε στο ζήτημα της εργασίας και στην αντιμετώπιση της δομικής ανεργίας.

Ο άνθρωπος ο οποίος έχει μια αξιοπρεπή δουλειά με έναν αξιοπρεπή μισθό βγαίνει κατά κανόνα από την παγίδα της φτώχειας.

Σήμερα δεν είμαστε ακόμα, προφανώς, στην ανεργία εκεί που θέλουμε να είμαστε. Όμως η ανεργία αποκλιμακώνεται πολύ γρήγορα. Γι’ αυτό, εξάλλου,  πήρα την απόφαση να ξεπαγώσω τις τριετίες, γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι θα πέσει η ανεργία κάτω από το 10% πολύ σύντομα και μπορούμε να κάνουμε αυτή την κίνηση ένα, ενάμιση χρόνο νωρίτερα από ό,τι θα την κάναμε, όταν δούμε πια τα πραγματικά δεδομένα αποκλιμάκωσης της ανεργίας.

Κατά συνέπεια, μια ανάπτυξη με περισσότερη ισότητα ή με λιγότερες ανισότητες είναι στον πυρήνα και της δικής μου φιλελεύθερης πολιτικής -θα έλεγα- κοσμοθεωρίας.

Δεν θεωρώ ότι μπορούμε και πρέπει να επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος. Ούτε μπορώ να δεχτώ επί της αρχής μια λογική ενός καπιταλισμού χωρίς όρια, ο οποίος συγκεντρώνει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πλούτου στα χέρια ελάχιστων, όπως δυστυχώς, συμβαίνει σε άλλες χώρες σήμερα. Ευτυχώς δεν συμβαίνει σε αυτή την έκταση στην πατρίδα μας.

Αμαλία Κάντζου (newsbomb.gr): Καλό σας μεσημέρι κ. Πρόεδρε. Κάποια δημοσιεύματα το τελευταίο διάστημα σας φέρνουν να έχετε στο μυαλό σας να αναλάβετε θέση στην Ευρώπη, είτε ως Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είτε στην θέση της Ursula von der Leyen στην Κομισιόν. Ακόμα και ως Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ.

Θέλω να μου πείτε αν υπάρχει αυτό στο μυαλό σας, αν είναι μέσα στις επιδιώξεις σας το επόμενο διάστημα. Και σε ποια από τις τρεις θέσεις, με βάση τα δημοσιεύματα και τις πληροφορίες, θα θέλατε να πάτε; Ευχαριστώ πολύ.

 Κυριάκος Μητσοτάκης: Με αιφνιδιάζετε, κα Κάντζου. Θυμάμαι ένα τραγούδι που λέει «δεν πάω πουθενά, εδώ θα μείνω». Σας καλύπτει αυτή η απάντηση μου;

Κοιτάξτε, έχω εκλεγεί -ας αφήσουμε λίγο τα αστεία στην άκρη- με ένα υψηλό ποσοστό Πρωθυπουργός της χώρας. Θα τιμήσω την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού για την επόμενη τετραετία.

Δεν μπορώ να φανταστώ πιο σημαντική δουλειά από αυτήν την οποία κάνω για την πατρίδα μου. Προτιμώ απείρως περισσότερο να εκπροσωπώ την Ελλάδα στην Ευρώπη από το να εκπροσωπώ την Ευρώπη στην Ελλάδα.

Άρα, δεν ασχολούμαι με όσους ανακάλυψαν ξαφνικά -τους ευχαριστώ- την όποια διεθνή μου εμβέλεια ή σε αυτούς οι οποίοι ενδεχομένως να φαντάζονται ότι μπορούν να με ξεφορτωθούν στέλνοντάς με σε κάποια ευρωπαϊκή θέση. Δεν έχω καμία πρόθεση να πάω πουθενά.

Βαγγέλης Πλάκας (TV100): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Χθες, την ώρα που μιλούσατε στο Βελλίδειο στο πλαίσιο της Έκθεσης, λίγα μέτρα πιο μακριά, στο Λευκό Πύργο, υπήρχε άλλη μία συγκέντρωση ατόμων που αντιδρούν στις νέες ταυτότητες. Είμαι σίγουρος πως είχατε δει και το προηγούμενο διάστημα τι ουρές σε αστυνομικά τμήματα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, στον δεύτερο μεγαλύτερο Δήμο της Θεσσαλονίκης, στον Εύοσμο, στα δυτικά, που έσπευδαν να βγάλουν ταυτότητες παλιές για να μην πάρουν τις καινούργιες.

Θέλω να σας ρωτήσω, πρώτον, αν σκοπεύετε να συνεχίσετε μια προσπάθεια να μεταπείσετε, να εξηγήσετε τι ακριβώς συμβαίνει στους ανθρώπους που ανησυχούν.

Δεύτερον, αν προβληματίζεστε από τις κινητοποιήσεις, γιατί βλέπω πως κάποιοι συνδυασμοί το βάζουν και στην ατζέντα εν όψει των δημοτικών εκλογών.

Και τρίτον, αν πιστεύετε πως πίσω από αυτές τις κινητοποιήσεις υπάρχουν κόμματα ή πολιτικοί σχηματισμοί. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το μεν τρίτο, νομίζω ότι την απάντηση τη δίνουν τα ίδια τα κόμματα, κάποια κόμματα τα οποία έχουν τοποθετηθεί ανοιχτά κατά των νέων ταυτοτήτων.

Κοιτάξτε, είμαι πάντα ανοιχτός και πολύ υπομονετικός στο να εξηγώ τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες τις οποίες αναλαμβάνουμε. Όμως, είναι λίγο δύσκολο να συνομιλώ με το παράλογο.

Είναι απολύτως προφανές ότι μία ταυτότητα την οποία έχουμε από 1962 δεν μπορεί να επιβιώσει στο σύγχρονο ευρωπαϊκό πλαίσιο, ούτε να είναι ένα αξιόπιστο ταξιδιωτικό έγγραφο, όπως μας ζητάει η Ευρώπη να έχουμε.

Κατά συνέπεια, νομίζω ότι οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να αισθάνονται πιο ασφαλείς και προστατευμένοι όταν έχουν μία σύγχρονη ταυτότητα η οποία δεν θα μπορεί να πλαστογραφείται εύκολα.

Από εκεί και πέρα, νομίζω ότι έχουν δοθεί όλες οι απαραίτητες εξηγήσεις. Η έκδοση μιας ταυτότητας είναι μια διοικητική πράξη. Δεν χρειάζεται κάποια εκτενή διαβούλευση με την κοινωνία.

Θα προχωρήσει. Δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω σε αυτή μας την επιλογή. Δεν αισθάνομαι ότι υπάρχει κάποια μαζικότητα σε αυτό το κίνημα κατά της έκδοσης των νέων ταυτοτήτων.

Είμαστε δημοκρατία, ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει την άποψή του. Σε όσους, όμως, σπεύδουν να εκδώσουν αυτή τη στιγμή νέες ταυτότητες πιστεύοντας ότι αυτές θα ισχύσουν για μία δεκαετία, επιβαρύνοντας με αυτόν τον τρόπο και τα Αστυνομικά μας Τμήματα, τους λέω κατηγορηματικά ότι οι παλιές ταυτότητες θα σταματήσουν να ισχύουν το καλοκαίρι του 2026. Άρα μάλλον τζάμπα κόπο κάνουν, αν πιστεύουν ότι μπορούν να τις κρατήσουν στη συνέχεια και να είναι έγκυρες.

Αν θέλουν είμαι απολύτως έτοιμος να συζητήσω την ιδέα να την κρατήσει κανείς για λόγους συναισθηματικούς, να κόψουμε ενδεχομένως τη γωνία και να μπορεί κάποιος να την έχει γιατί του θυμίζει μία άλλη εποχή. Γι’ αυτό δεν θα είχα καμία αντίρρηση.

Αλλά οι ταυτότητες οι καινούριες θα τεθούν σε κυκλοφορία και θα είναι ουσιαστικά μονόδρομος να τις έχει κάποιος από το καλοκαίρι του 2026.

Κατερίνα Σερέτη (newsit.gr): Καλησπέρα σας κ. Πρόεδρε. Θέλω να σας κάνω δύο ερωτήσεις, η μία έχει να κάνει με την πανεπιστημιακή αστυνομία και το θέμα της συνέπειας λόγων και έργων. Αυτή η απόφαση ελήφθη στην πρώτη σας κυβερνητική θητεία, για την πανεπιστημιακή αστυνομία, δεν ευδοκίμησε, ζήσαμε μια κατάσταση με παλινωδίες δύο ετών. Καταργήθηκε τελικά; Τι θα γίνει με το προσωπικό; Θα μεταφερθεί σε άλλες υπηρεσίες; Θα αναλάβει άλλο ρόλο; Μπορείτε να μας απαντήσετε σε αυτό;

Το δεύτερο ερώτημα είναι για τον φόρο ημερήσιας διαμονής, στον οποίον αναφερθήκατε χθες για τα ξενοδοχεία. Τι εύρος θα έχει αυτός ο φόρος; Γιατί μέχρι πρόσφατα λέγατε ότι επί της πρωθυπουργίας σας δεν αυξήθηκε κανένας φόρος. Θα επηρεάσει και τον τουρισμό, πιστεύετε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η πανεπιστημιακή αστυνομία δεν καταργείται, αντιθέτως ενισχύεται στη λογική της καλύτερης και πιο οργανικής ένταξης στην ίδια τη ζωή των πανεπιστημίων.

Για να γίνει όμως αυτό, κα Σερέτη, χρειάζεται και μία πιο συστηματική συνεργασία με τους Πρυτάνεις, οι οποίοι έχουν υποχρέωση να καταρτίσουν σχέδια ασφάλειας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων τα οποία διοικούν και να συνεργαστούν με την πανεπιστημιακή αστυνομία, προκειμένου τα πανεπιστήμιά τους να είναι ασφαλή. Το αυτονόητο, δηλαδή.

Θέλω να θυμίσω επίσης ότι η πανεπιστημιακή αστυνομία δεν είναι υποκατάστατο για την κανονική αστυνομία. Όποτε χρειάζεται η αστυνομία, και με τις ειδικές δυνάμεις που διαθέτει εάν αυτό κριθεί απαραίτητο επιχειρησιακά, έχει κάνει παρεμβάσεις κι έχει απελευθερώσει χώρους οι οποίοι βρίσκονταν υπό κατάληψη, για να μπορέσουμε με αυτόν τον τρόπο να επανέλθουμε σε μία κανονικότητα, την οποία πιστεύω ότι επιζητεί η συντριπτική πλειοψηφία και των φοιτητών και των καθηγητών και των εργαζόμενων στα πανεπιστήμια.

Σε αυτήν την πολιτική θα επιμείνουμε. Τονίζω, όμως, χρειαζόμαστε μια πιο ενεργή συμμετοχή και των ίδιων των Πρυτάνεων, που στο κάτω-κάτω έχουν την ευθύνη για να καταρτίσουν τα σχέδια ασφάλειας που αφορούν τα πανεπιστήμιά τους.

Όμως πιστεύω ότι συνολικά -παρότι ακούω την κριτική την οποία λέτε και όντως ως κυβέρνηση μερικές φορές δεν έχουμε στείλει τα πιο συνεκτικά και συγκροτημένα μηνύματα γύρω από το ζήτημα της πανεπιστημιακής αστυνομίας- η κατάσταση στα πανεπιστήμιά μας είναι πολύ καλύτερη σήμερα από ό,τι ήταν πριν από τέσσερα χρόνια. Κινούμαστε στη σωστή κατεύθυνση και σε αυτήν πρέπει να επιμείνουμε.

Ως προς τον φόρο διαμονής, από τη στιγμή που αυξάνουμε εκτάκτως το αποθεματικό μας για τις φυσικές καταστροφές είναι δεδομένο ότι πρέπει να βρούμε και τους πόρους για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε αυτή την επιλογή μας.

Θεωρώ λογική την επιλογή να αυξήσουμε το τέλος διαμονής, κυρίως στα ξενοδοχεία πολυτελείας, ένα τέλος το οποίο πρωτίστως βαραίνει τους επισκέπτες μας οι οποίοι έρχονται στην πατρίδα. Δεν θεωρώ ότι δημιουργεί κανένα ζήτημα ανταγωνισμού σε ξενοδοχεία τα οποία μπορεί να χρεώνουν 500 και 1.000 ευρώ το βράδυ να πληρώσει κάποιος και πέντε ευρώ παραπάνω το βράδυ για ένα αποθεματικό το οποίο θα μας επιτρέψει να κρατήσουμε την Ελλάδα τόσο όμορφη και τόσο ασφαλή όσο είναι σήμερα.

Άρα, θεωρώ ότι δεν δημιουργεί κανένα ζήτημα στην ανταγωνιστικότητα του τουριστικού μας προϊόντος αυτό το έκτακτο τέλος, το οποίο θα εξειδικευτεί από το αρμόδιο Υπουργείο και θα αρχίσει να εφαρμόζεται το 2024.

Νικόλ Λειβαδάρη (Ναυτεμπορική): Κύριε Πρόεδρε, επισημάνατε τις θετικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία: επενδυτική βαθμίδα, υψηλός ρυθμός ανάπτυξης πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όμως, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις,  οι οποίες  αποτελούν και τον κορμό της ελληνικής επιχειρηματικότητας, δεν μετέχουν ισότιμα σε αυτή την αναπτυξιακή δυναμική.

Αντιμετωπίζουν πολύ υψηλά κόστη, ενεργειακό κόστος, υψηλός πληθωρισμός, πολύ σφικτές συνθήκες χρηματοδότησης με ιστορικά υψηλά επιτόκια και διαμαρτύρονται ότι δεν έχουν και πρόσβαση στα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.

Υπάρχει σχέδιο από την κυβέρνηση για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ποιο είναι; Επίσης, με δεδομένο το φιλόδοξο στίγμα που δώσατε για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, σχεδιάζετε νέο φορολογικό πλαίσιο για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες και με αυξημένους συντελεστές; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το μεν δεύτερο θα παραπέμψω στο Υπουργείο Οικονομικών. Θα πω ότι όλα είναι στο τραπέζι.

Για το ζήτημα τώρα της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, πράγματι είναι ένα ζήτημα το γεγονός ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα στη χώρα μας είναι σχετικά περιορισμένος. Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.

Δύο σκέψεις σε αυτή την κατεύθυνση: θέλουμε παραπάνω ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα και θέλουμε να δίνουμε τη δυνατότητα -προφανώς πάντα με τις σχετικές εγκρίσεις της Τράπεζας της Ελλάδος- και σε μη τραπεζικά ιδρύματα να μπορούν να χορηγούν δάνεια, είτε σε επιχειρήσεις είτε ενδεχομένως και σε φυσικά πρόσωπα, πάντα υπό ένα σφιχτό εποπτικό πλαίσιο.

Επίσης, η Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει κάνει μία πάρα πολύ σημαντική προσπάθεια έτσι ώστε να δώσει πρόσθετη χρηματοδότηση σε 60.000 επιχειρήσεις οι οποίες μέχρι σήμερα δεν απασχολούσαν τις τράπεζες, για τον απλούστατο λόγο ότι το κόστος επεξεργασίας των αιτήσεων που έκαναν ήταν πολύ μεγάλο σε σχέση με το όφελος το οποίο οι τράπεζες προσδοκούσαν ότι θα είχαν εάν χρηματοδοτούσαν αυτές τις επιχειρήσεις.

Το «Know Your Customer» είναι μία πολύ σημαντική πρωτοβουλία της Αναπτυξιακής Τράπεζας και πια, θα έλεγα, δίνει τη δυνατότητα και στις συστημικές τράπεζες να μπορούν πολύ πιο εύκολα να επεξεργαστούν αυτές τις αιτήσεις.

Και βέβαια, να θυμίσω ότι το επόμενο διάστημα θα είναι διάστημα σημαντικών, θα έλεγα, αποφάσεων και εξαγγελιών σχετικά με τα νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ τα οποία αυτή τη στιγμή ετοιμάζονται και τα οποία θα αποτελέσουν μια πρόσθετη πηγή χρηματοδότησης για πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στα ζητήματα τα οποία προφανώς μάς ενδιαφέρουν πολύ να προωθήσουμε: ψηφιακό μετασχηματισμό, πράσινο μετασχηματισμό, κατάρτιση και δεξιότητες εργαζομένων.

Και βέβαια, να επαναλάβω αυτό το οποίο έχουμε πει πολλές φορές: έχουμε κίνητρα αυτή τη στιγμή, σημαντικά κίνητρα για συγχωνεύσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όχι μόνο μικρομεσαίων, συγχωνεύσεις επιχειρήσεων ασχέτως μεγέθους. Διότι ακριβώς αναγνωρίζουμε ότι οι συγχωνεύσεις και το μέγεθος των επιχειρήσεων είναι ένας παράγοντας, όχι ο μόνος, αλλά μία σημαντική παράμετρος που βοηθά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

Και, ναι, μερικές φορές είναι καλύτερο να έχει κανείς ένα μικρότερο μερίδιο σε μία μεγαλύτερη εταιρεία, που έχει περισσότερες δυνατότητες να διακριθεί και να μεγαλώσει, από το να έχει ένα μεγαλύτερο μετοχικό μερίδιο σε μία μικρότερη εταιρεία της οποίας η ανάπτυξη είναι προβληματική.

Άγγελος Αγγελίδης (Ελεύθερος Τύπος): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Σήμερα συμπληρώνονται 129 ημέρες από τη φυλάκιση του εκλεγμένου Δημάρχου της Χειμάρρας, του Φρέντι Μπελέρη. Εκτός από την Ελλάδα, την αποφυλάκιση ζήτησε και το Ευρωκοινοβούλιο, ενώ θέση έλαβε και το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.

«Ελλάς, Ελλάς, σκέπασε και εμάς», είναι το σύνθημα που ακούσατε τα Χριστούγεννα του 2022 στη Βόρεια Ήπειρο και στο οποίο ανταποκριθήκατε θετικά.

Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις της Αθήνας στα τερτίπια και τα παιχνίδια των Τιράνων απέναντι στην Ελληνική Μειονότητα, με δεδομένο κιόλας ότι η Αλβανία είναι και μία υποψήφια προς ένταξη χώρα για σχεδόν εννέα χρόνια. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω τοποθετηθεί επανειλημμένως για το ζήτημα αυτό, το οποίο, δυστυχώς, σκιάζει τις διμερείς σχέσεις με την Αλβανία και σε μεγάλο βαθμό ανατρέπει και τη σημαντική πρόοδο την οποία είχαμε πετύχει την προηγούμενη τετραετία.

Όμως, πρέπει να σας πω ότι με προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός, όχι μόνο της φυλάκισης του εκλεγμένου Δημάρχου Χειμάρρας, αλλά κυρίως ότι και σήμερα ακόμα η Αλβανία αρνείται να κάνει το αυτονόητο, που είναι να του δώσει την δυνατότητα, έστω και μέσα από την φυλακή, να ορκιστεί Δήμαρχος.

Είναι ένα μήνυμα το οποίο έχω μεταφέρει με κάθε τρόπο στην ηγεσία της Αλβανίας. Αυτό το οποίο σας αναφέρω αποτελεί μια διοικητική απόφαση. Δεν υπεισέρχομαι στην κρίση της αλβανικής Δικαιοσύνης. Θα ήταν πολύ δύσκολο, εξάλλου, και απρεπές εκ μέρους μου να το κάνω.

Αλλά η στέρηση της δυνατότητας στον Φρέντι Μπελέρη να ορκιστεί Δήμαρχος, έστω με το καθεστώς του προφυλακισμένου, αποτελεί κατά την άποψη μας μια σαφέστατη παραβίαση των κανόνων του κράτους δικαίου. Δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στις διμερείς μας σχέσεις και νομίζω ότι θα έχει και ευρύτερες επιπτώσεις, αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική, στην προσπάθεια της Αλβανίας να προσεγγίσει την ευρωπαϊκή οικογένεια.

Έχω πολύ βαθιά εντυπωμένες τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες από την επίσκεψη μου στην Χειμάρρα στο τέλος του περασμένου έτους. Πιστεύω ότι η Ελληνική Μειονότητα, η Ελληνική Εθνική Μειονότητα, αναγνωρισμένη εθνική μειονότητα, πρέπει να αισθάνεται ότι στο πρόσωπο της Ελλάδος έχει έναν σύμμαχο για τα αυτονόητα. Και αυτονόητα είναι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων της, είτε μιλάμε για περιουσιακά δικαιώματα είτε μιλάμε για δικαιώματα ισότιμης συμμετοχής στην πολιτική δραστηριότητα της Αλβανίας.

Εύχομαι και ελπίζω να δοθεί γρήγορα μια λύση στο ζήτημα αυτό. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα σταματώ να εγείρω το ζήτημα αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και απευθείας στον Πρωθυπουργό Rama την επόμενη φορά που θα τον συναντήσω.

Σωτήρης Πίκουλας (Political – Παρασκήνιο): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Κύριε Πρόεδρε, χθες μιλήσατε εμφατικά για «μεγάλες αλλαγές, τώρα» και βαθιές τομές στην διάρθρωση του κράτους, της εξουσίας, της Δικαιοσύνης. Μιλήσατε και για «μεταρρυθμιστές της φακής».

Θεωρώ, όμως, ότι για να αποκτήσουν πραγματικό νόημα και εφαρμογή αυτές οι αλλαγές, θα πρέπει να προηγηθεί αυτών, ή τουλάχιστον να τις συνοδεύσει, μια βαθιά, μια σαρωτική Συνταγματική Αναθεώρηση. Επειδή βρισκόμαστε σε προτείνουσα Βουλή, φαντάζομαι ότι θα έχετε επεξεργαστεί μια συνολική ατζέντα που θα θέσετε σε δημόσιο διάλογο και στα κόμματα το 2024.

Κατόπιν τούτου, θα θέλαμε να μας επικοινωνήσετε τις σκέψεις σας για το εύρος, το περιεχόμενο, γιατί όχι και για συγκεκριμένα άρθρα που θέλετε να θέσετε προς αναθεώρηση.

Και κάτι συμπληρωματικό. Επειδή έχετε δηλώσει ότι θα επιδιώξετε ευρύτερες συναινέσεις για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, σκοπεύετε τον νέο αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ να τον συναντήσετε, να επιδιώξετε συνάντηση μαζί του, όπως κάνατε με τον κ. Ανδρουλάκη, ή το θεωρείτε χαμένο χρόνο;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Να τον ή να την συναντήσω. Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημά σας είναι ότι προφανώς είμαι πάντα διαθέσιμος και θα θεωρούσα απολύτως λογικό να συναντήσω τον ή την νέα αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ, από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί η διαδικασία εκλογής. Το ίδιο, εξάλλου, ίσχυε και για τον κ. Ανδρουλάκη, αλλά ακόμα περιμένω στο ακουστικό.

Από εκεί και πέρα, Συνταγματική Αναθεώρηση. Προφανώς και όταν θα έρθει η ώρα θα ανοίξουμε τα χαρτιά μας για τον τρόπο με τον οποίον αντιλαμβανόμαστε τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο Σύνταγμα.

Δεν θα ήθελα όμως, σε καμία περίπτωση, να θεωρήσουμε ότι το Σύνταγμα και η αλλαγή του Συντάγματος είναι προϋπόθεση για τις μεγάλες αλλαγές τις οποίες σχεδιάζουμε στη διάρθρωση του κράτους. Γιατί δεν ισχύει αυτό. Αν ίσχυε, τότε θα έπρεπε να μεταθέσω τις μεγάλες αλλαγές του κράτους για την τρίτη τετραετία, αφότου έχει ολοκληρωθεί η Συνταγματική Αναθεώρηση και εφόσον μπορέσουμε να πετύχουμε τις απαραίτητες αυξημένες πλειοψηφίες τις οποίες το ίδιο το Σύνταγμα μας επιβάλλει να αναζητήσουμε.

Αλλά τίποτα από όλα αυτά τα οποία έχω εξαγγείλει για τις μεγάλες αλλαγές που πρέπει να κάνουμε στη Δικαιοσύνη, για τον τρόπο με τον οποίο θα επιλέγουμε τα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης, παραδείγματος χάρη τους διοικητές των νοσοκομείων, για τη λογοδοσία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσα από τη διαφάνεια σε βασικούς δείκτες που έχουν να κάνουν με την αποδοτικότητά τους, τίποτα από όλα αυτά δεν χρειάζεται Συνταγματική Αναθεώρηση. Άρα, ας διαχωρίσουμε αυτά τα δύο. Οι αλλαγές στο κράτος προχωρούν και θα προχωρήσουν με ταχύτατο ρυθμό.

Δεν θέλω να τοποθετηθώ σήμερα για ένα θέμα το οποίο θα ανοίξει το 2025. Θα έχουμε αρκετή ώρα να μπορέσουμε να επεξεργαστούμε τις προτάσεις μας και να τις θέσουμε σε δημόσιο διάλογο.

Να επαναλάβω, μόνο, ότι το ένα άρθρο για το οποίο έχω δεσμευτεί ότι θα επιδιώξω την αναθεώρησή του είναι το άρθρο 16. Χωρίς όμως ταυτόχρονα και αυτό να εκλαμβάνεται ως οποιοδήποτε άλλοθι για να μην προχωρήσουμε και αυτήν την τετραετία τις μεγάλες αλλαγές ενίσχυσης του δημοσίου πανεπιστημίου, τις οποίες έχουμε δρομολογήσει από την προηγούμενη τετραετία και τις οποίες θέλουμε να επιταχύνουμε.

Βίκυ Σαμαρά (news247.gr): Κύριε Πρόεδρε, δηλώσατε χθες μεταρρυθμιστής. Θα προχωρήσετε τελικά με το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών ή τα δικαιώματα των πολιτών εξαρτώνται από τις πολιτικές συγκυρίες και ισορροπίες; Και μπορείτε να μας προσδιορίσετε πότε θα έρθει στη Βουλή μία σχετική ρύθμιση;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κυρία Σαμαρά, έχουν γίνει πολλά την προηγούμενη τετραετία στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.

Θυμάστε ότι είχε εκπονηθεί μία εθνική στρατηγική με Πρόεδρο της Επιτροπής η οποία την εισηγήθηκε τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τον κ. Σισιλιάνο, κι έχουμε κάνει σημαντικά βήματα την προηγούμενη τετραετία.

Δεν έμειναν στα λόγια ή στα χαρτιά αυτές οι προτάσεις, κωδικοποιήθηκαν, συμπεριλήφθηκαν σε ετήσια σχέδια δράσης των Υπουργείων. Έχουμε υλοποιήσει σχεδόν 20 δράσεις που απορρέουν από αυτήν ακριβώς την Εθνική Στρατηγική.

Θέλω, λοιπόν, να είμαι απολύτως σαφής: η ισότητα στο γάμο είναι στα σχέδια της κυβέρνησης γι’ αυτήν την τετραετία. Ο χρόνος τον οποίον θα επιλέξουμε να φέρουμε τη σχετική ρύθμιση προς ψήφιση στο κοινοβούλιο προφανώς είναι μία δική μου απόφαση, όμως ισχύει στο ακέραιο αυτό το οποίο έχω πει, και προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά. Είναι ένα ζήτημα το οποίο μέσα σε αυτήν την τετραετία αυτή η κυβέρνηση θα το έχει επιλύσει.

Τάσος Τασούλας (voria.gr): Κύριε Πρωθυπουργέ, έχετε πει ότι ήταν εθνικός στόχος η κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Την κατακτήσαμε, πήραμε και την αναβάθμιση την Παρασκευή από τον οίκο Moody’s, τι σημαίνει όμως αυτό στη ζωή του πολίτη. Τι θα αλλάξει όταν την ίδια στιγμή βλέπει τις τιμές να ανεβαίνουν και να αυξάνεται ο πληθωρισμός;

Και ένα δεύτερο σκέλος: πότε επιτέλους θα δούμε τους πολίτες να μπαίνουν στο Μετρό της Θεσσαλονίκης; Γιατί το πηγαίνουμε από εξάμηνο σε εξάμηνο. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Όντως, θα ήθελα να μπορέσουμε να εγκαινιάσουμε το Μετρό της Θεσσαλονίκης όπως είχα πει το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, φαίνεται ότι θα πάμε το δεύτερο εξάμηνο για λόγους που θα εξηγήσω αμέσως.

Έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι απαιτείται περισσότερος χρόνος δοκιμαστικής λειτουργίας του Μετρό από τη στιγμή που θα υπογραφεί η σύμβαση με τον ανάδοχο, ο οποίος θα αναλάβει τη λειτουργία του Μετρό. Προφανώς κι εγώ θα ήθελα να είχαμε κάνει τα εγκαίνια νωρίτερα. Είχα την ευκαιρία να διατρέξω όλη τη διαδρομή, να δω τη δουλειά που γίνεται στους σταθμούς. Θα ζητήσουμε λίγο ακόμα υπομονή από τους Θεσσαλονικείς.  Πιστεύω, όμως, ότι το έργο θα τους αποζημιώσει και με το παραπάνω όταν με το καλό λειτουργήσει.

Επενδυτική βαθμίδα.  Είναι σημαντική η επενδυτική βαθμίδα διότι είναι αυτή η οποία ανοίγει για τη χώρα νέες πηγές χρηματοδότησης τις οποίες δεν είχαμε στο παρελθόν, επειδή ακριβώς πάρα πολλές πηγές κεφαλαίων δεν επένδυαν ποτέ σε μια χώρα η οποία δεν είχε επενδυτική βαθμίδα.

Αλλά νομίζω ότι είναι και σημαντική για λόγους σημειολογίας και πιστοποίησης της προόδου που έχει πετύχει η ελληνική οικονομία σε πολλά επίπεδα για την προσέλκυση επενδύσεων, για την αναβάθμιση της χώρας σε οικονομικό αλλά και σε γεωπολιτικό επίπεδο και φυσικά για τη μείωση του κόστους δανεισμού για τα νοικοκυριά, για τις επιχειρήσεις, για την Ελληνική Δημοκρατία, κάτι εξαιρετικά σημαντικό σε ένα περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων.

Θέλω να θυμίσω ότι τα επιτόκια δεν καθορίζονται από τη χώρα μας, καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία έχει επιλέξει μια επιθετική στρατηγική αύξησης των επιτοκίων προκειμένου να συγκρατήσουμε τον πληθωρισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το επιτόκιο αναφοράς έχει τη σημασία του αλλά μεγάλη σημασία για εμάς έχει και το spread, πόσο πάνω από το επιτόκιο αυτό δανειζόμαστε. Σήμερα η Ελλάδα έχει πετύχει κάτι το οποίο θα φαινόταν αδιανόητο πριν από κάποια χρόνια, να δανείζεται πιο φθηνά από ό,τι η Ιταλία. Και να προσεγγίζει πια το κόστος δανεισμού χωρών όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Και όσο θα μειώνεται το κόστος δανεισμού, τόσο μεγαλύτερο όφελος, προφανώς, θα έχουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Αυτή είναι η μεγάλη σημασία της επενδυτικής βαθμίδας.

Από την άλλη, όμως, αναγνωρίζω απόλυτα ότι το ζήτημα το οποίο «καίει» τους πολίτες -θα επανέλθω στο ερώτημα το οποίο μου κάνατε- είναι η ακρίβεια, είναι ο πληθωρισμός.

Δεν θα επαναλάβω γι’ αυτό τις δράσεις για τις οποίες μίλησα πριν. Δεν κρυβόμαστε πίσω από την επενδυτική βαθμίδα λέγοντας «ουφ, πετύχαμε ένα σημαντικό στόχο, τώρα εντάξει, ας μπουν τα πράγματα στον αυτόματο πιλότο».

Δεν είναι έτσι. Το κύριο μας μέλημα για τους επόμενους μήνες θα είναι να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας να περιορίσουμε τις επιπτώσεις ενός μεγάλου διεθνούς προβλήματος, που είναι η παγκόσμια «έκρηξη» στις τιμές προϊόντων αλλά και υπηρεσιών.

Κώστας Σαββόπουλος (Αυγή): Καλό μεσημέρι κ. Πρόεδρε. Έχουν υπόσταση οι πληροφορίες ότι η κυβέρνηση, μερικές ημέρες πριν από την καταστροφή στη Θεσσαλία, κατέθεσε αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αφαίρεση, για απένταξη από το Ταμείο Ανάκαμψης έργων αντιπλημμυρικής προστασίας;

Και αν ισχύουν οι πληροφορίες, αν τις επιβεβαιώνετε, για ποιους λόγους αφαιρούνται αυτά τα έργα; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το Ταμείο Ανάκαμψης έχει πολύ συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι τις αρχές του 2026. Και αν δεν είμαστε βέβαιοι ότι ένα έργο μπορεί να ολοκληρωθεί εντός αυτού του χρονοδιαγράμματος, είναι πολύ καλύτερο να επιτύχουμε χρηματοδότηση από άλλους πόρους.

Το ότι ένα έργο εντάσσεται ή απεντάσσεται στο Ταμείο Ανάκαμψης δεν είναι ότι το έργο αυτό απορρίπτεται επί της αρχής και ότι δεν θα γίνει. Αυτό έχει να κάνει με τις συγκεκριμένες διαδικασίες του Ταμείου Ανάκαμψης και με τη βεβαιότητά μας ότι κάποια από αυτά τα έργα, όλα τα έργα τα οποία θα ενταχθούν, μπορούν πραγματικά να έχουν υλοποιηθεί εντός των χρονοδιαγραμμάτων του Ταμείου.

Γι’ αυτό και στην αναθεώρηση την οποία καταθέσαμε, θα υπάρξει νέα αναθεώρηση της αναθεώρησης η οποία θα στρέψει περισσότερα κονδύλια στην αποκατάσταση ζημιών που έγιναν στη Θεσσαλία και οι οποίες, μετά βεβαιότητας, θα πρέπει να έχουν αποκατασταθεί εντός των πολύ σφιχτών χρονοδιαγραμμάτων των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Διότι, δυστυχώς, γνωρίζετε ότι η ιστορία των αντιπλημμυρικών έργων, ειδικά των μεγάλων, στην πατρίδα μας, είναι μία ιστορία πονεμένη. Παίρνουν πάρα πολύ χρόνο για να ωριμάσουν, έχουμε συχνά πάρα πολλές προσφυγές. Πολλές από αυτές είναι από περιβαλλοντικές οργανώσεις, γιατί ένα μεγάλο έργο έχει και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Δεν το κρίνω αξιολογικά, δεν λέω ότι είναι καλό ή κακό ότι γίνονται αυτές οι προσφυγές, αυτή είναι όμως η αλήθεια των αντιπλημμυρικών έργων στην πατρίδα μας.

Γι’ αυτό και επιμένω ότι στη συζήτηση που θα κάνουμε για τα έργα της Θεσσαλίας θα δώσουμε εξίσου μεγάλη προσοχή στα μικρά έργα τα οποία μπορούν να γίνουν ενδεχομένως στο βουνό, έργα ορεινής υδρονομίας, τα οποία είναι πολύ πιο φθηνά, πολύ πιο γρήγορα στην αδειοδότηση και ενδεχομένως εξίσου αποτελεσματικά, αν όχι πιο αποτελεσματικά από τα μεγάλα φράγματα ή τα μεγάλα αντιπλημμυρικά, τα οποία και ακριβά είναι και εξαιρετικά δύσκολα στην αδειοδότηση, ειδικά την περιβαλλοντική.

Λίνα Κλείτου (BLUE SKY): Κύριε Πρόεδρε, στη χθεσινή σας ομιλία αναφερθήκατε στα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνησή σας για την επίλυση του οξύτατου στεγαστικού προβλήματος, πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζει μόνο η χώρα μας αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Πέραν των όσων έχετε εξαγγείλει και δρομολογήσει και υλοποιείτε μέχρι σήμερα, ανακοινώσατε μέτρα και για το Airbnb, που επιτείνει το πρόβλημα εκτοξεύοντας τις τιμές των ενοικίων και δυσκολεύοντας νέους ανθρώπους και οικογένειες να στεγαστούν.

Αρκούν τα όσα έχετε εξαγγείλει μέχρι σήμερα; Γιατί αυτό που λαμβάνουμε από την κοινωνία είναι ότι το πρόβλημα συνεχίζει να είναι οξύ. Έχετε περιθώρια, υπάρχουν περιθώρια, δεδομένων και των εξελίξεων με τις καταστροφές, στην ελληνική οικονομία, να πάρετε περαιτέρω μέτρα για να ενισχύσετε σε αυτή την κατεύθυνση τους πολίτες;

Και αν υπάρχουν αυτά τα περιθώρια, πότε πιστεύετε ότι μπορείτε να τα δρομολογήσετε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κυρία Κλείτου, ως προς τα μέτρα με δημοσιονομικό αποτύπωμα δεν υπάρχουν περιθώρια για περισσότερα μέτρα πέραν αυτών που έχουμε εξαγγείλει, τα οποία, όμως, είναι σημαντικά. Και ο διπλασιασμός του προγράμματος «Σπίτι Μου» και οι συνολικές παρεμβάσεις οι οποίες έχουν να κάνουν με τις επισκευές, τις ανακαινίσεις κλειστών διαμερισμάτων τα οποία μπορούν, υπό την προϋπόθεση ότι θα δώσουμε ένα σωστό πλαίσιο κινήτρων, να μπουν στην αγορά και να βοηθήσουν στην προσφορά ακινήτων.

Γιατί έχουμε ένα πρόβλημα: δεν έχουμε, προφανώς, αρκετά σπίτια. Έχουμε μεγαλύτερη ζήτηση και γι’ αυτό ανεβαίνουν οι τιμές.

Όπως πιστεύω πολύ και στη λογική των πρώτων πιλοτικών έργων κοινωνικής αντιπαροχής, όπου ουσιαστικά το κράτος θα διαθέσει ακίνητη περιουσία την οποία έχει παίρνοντας ως αντάλλαγμα φθηνά διαμερίσματα, φθηνά σπίτια, από την ανάπτυξη την οποία, όμως, θα κάνει ένας ιδιωτικός φορέας.

Θέλω να τονίσω, επίσης, τη μεγάλη σημασία που αποδίδω στη φοιτητική στέγη, στα έργα τα οποία θα γίνουν με ΣΔΙΤ, και στην επιλογή μου να αναβαθμίσουμε και τις υφιστάμενες φοιτητικές στέγες οι οποίες. Δυστυχώς, για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, δεν είναι στην κατάσταση στην οποία θα έπρεπε να βρίσκονται και καλύπτουν κυρίως τις ανάγκες φτωχών νέων παιδιών που αναγκάζονται να μετακινηθούν προκειμένου να σπουδάσουν.

Ως προς το Airbnb, είναι ένα πρώτο πακέτο ανακοινώσεων το οποίο εξισώνει τους κανόνες του ανταγωνισμού και πιστεύω ότι θα μας βοηθήσει να μπορέσουμε να πετύχουμε μια μεγαλύτερη ισορροπία, έτσι ώστε να μην έχουμε αυτού του βαθμού την πίεση την οποία έχουμε σε συγκεκριμένες περιοχές.

Και αν κρίνουμε ότι πρέπει να πάμε και παραπέρα -αυτό θα το κάνουμε σε συνεννόηση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση- και να σκληρύνουμε και άλλο το πλαίσιο, είμαι διατεθειμένος να το συζητήσω. Χωρίς όμως να «σκοτώσουμε»  μια σημαντική αγορά για την χώρα από την οποία, ας μην γελιόμαστε, υπάρχει μεγάλο οικονομικό όφελος, κυρίως για τους ιδιοκτήτες ακινήτων.

Δεν θέλουμε, όμως, ο θεσμός του Airbnb, ο οποίος είναι ένας θεσμός βραχυχρόνιας μίσθωσης, να καταστρατηγείται, να γίνεται de facto πιο μαζική επιχειρηματική δραστηριότητα, χωρίς αυτοί οι οποίοι επιχειρούν στον κλάδο αυτό να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τις οποίες θα είχαν εάν φερόντουσαν ως κανονικοί επιχειρηματίες. Αυτό επιχειρούμε να κάνουμε μέσα από τις ρυθμίσεις τις οποίες θα ψηφίσουμε πολύ σύντομα.

Πένυ Αβραμίδη (Απογευματινή): Κύριε Πρόεδρε, χθες στην ομιλία σας μιλήσατε για μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη, τονίζοντας ότι θα πολεμήσετε την ατιμωρησία. Σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν οι παρεμβάσεις σας στον Ποινικό Κώδικα; Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, ένας δράστης φονικού τροχαίου στην Κρήτη έτρεχε με 140 χιλιόμετρα, καταδικάστηκε και έμεινε εκτός φυλακής. Θα το δούμε αυτό να αλλάζει; Να περιμένουμε αλλαγές στις διατάξεις για τα πλημμελήματα;

Και κάτι ακόμη: είναι κατάλληλη απάντηση η αυστηροποίηση των ποινών οπότε ένα έγκλημα απασχολεί έντονα την κοινή γνώμη;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν πρέπει να αντιδρούμε σπασμωδικά. Γι’ αυτό η απάντηση στο τελευταίο σας ερώτημα είναι ότι σίγουρα είναι πολύ καλύτερα να προλαμβάνουμε από το να ερχόμαστε εκ των υστέρων να κάνουμε αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα.

Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στον Υπουργό Δικαιοσύνη και στις προτάσεις τις οποίες θα φέρει προς ψήφιση, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε παθογένειες σαν και αυτήν την οποία περιγράψατε.

Ναι, είναι δύσκολο να εξηγηθεί γιατί κάποιος άνθρωπος -επειδή έχω άποψη, όπως και όλοι μας πιστεύω, για το συγκεκριμένο περιστατικό- μπορεί να τρέχει με 140 χιλιόμετρα, να σκοτώνει δύο ανθρώπους και να καταλήγει να μην μπαίνει ούτε μία μέρα στη φυλακή γιατί ακριβώς ο Ποινικός Κώδικας δεν δίνει τη δυνατότητα στο δικαστήριο να κάνει κάτι διαφορετικό.

Αυτές οι παρεμβάσεις θα νομοθετηθούν πολύ σύντομα και πιστεύω ότι θα είναι μια σημαντική τομή με το χθες στον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί η Δικαιοσύνη.

Νατάσα Τραγουστή (IONIAN TV): Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να πάμε στον ευαίσθητο αλλά κυρίαρχο πρωτογενή τομέα. Ο πληθωρισμός, η αύξηση των καυσίμων, των λιπασμάτων -τα γνωρίζετε όλα αυτά-, των ζωοτροφών, πιέζουν ασφυκτικά την παραγωγή. Και ειδικά στην περιοχή μας, ΙΟΝΙΑΝ TV για Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησο και Ιόνια Νησιά, είναι μεγάλο το πρόβλημα εκεί για την παραγωγή και τους παραγωγούς. Μην ξεχνάμε και την αύξηση του ρεύματος. Οι παραγωγοί νιώθουν αβοήθητοι. Τι θα κάνετε για να το αντιμετωπίσετε; Γιατί τώρα τρέμουν και τις πλημμύρες.

Είχαμε πλημμύρες και στην Ηλεία, είχαμε στην Αχαΐα, στον «Ιανό», Ζάκυνθος, Ιθάκη, Κεφαλονιά. Είχε υπερχειλίσει ο Αλφειός, έφτασαν τα νερά του μέχρι την Αρχαία Ολυμπία και έγινε θέμα. Η φωτογραφία ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο. Πιστεύετε ότι προκαταβολικά μπορεί να δημιουργηθεί κάποιος οργανισμός σαν αυτόν που ανακοινώσατε τώρα για τη διαχείριση των υδάτων της Θεσσαλίας; Προκαταβολικά λέμε, κάτι για άλλες περιοχές που είναι παραγωγικές; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η βούλησή μου θα ήταν να έχουμε έναν τέτοιον Οργανισμό σε κάθε Περιφέρεια που έχει σημαντικό αρδευτικό αντικείμενο. Δεν έχουν όλες κατ’ ανάγκη οι Περιφέρειες. Η Αττική αντιμετωπίζει άλλης κλίμακας προβλήματα.

Νομίζω ότι για τα ζητήματα των πλημμυρών έχω μιλήσει εκτενώς. Να πω δύο σκέψεις γι’ αυτό το οποίο είπατε. Για τον πρωτογενή τομέα ξέρω τις δυσκολίες, αλλά από την άλλη τα στοιχεία δείχνουν ότι έχουμε καλές επιδόσεις. Έχουμε πολύ καλές εξαγωγές, έχουμε πολλούς νέους παραγωγούς οι οποίοι όχι απλά επιβιώνουν επιχειρηματικά, αλλά διακρίνονται.

Και, φυσικά, η άλλη όψη της ακρίβειας στο καλάθι του νοικοκυριού είναι η καλή τιμή για τον παραγωγό. Όταν το γάλα, ας το πούμε, έχει πάει από τα 80 λεπτά στο 1,50 ή στο 1,60, αυτό επιβαρύνει από τη μία πλευρά τον καταναλωτή, από την άλλη είναι ένα όφελος για τον παραγωγό, ο οποίος δεν θα μπορούσε να επιβιώσει αν η τιμή ήταν χαμηλότερη, επειδή ακριβώς οι υπόλοιποι συντελεστές, όπως είπατε, έχουν αυξηθεί.

Τουλάχιστον δεν δίνουμε τα λεφτά σε εισαγόμενα προϊόντα, αλλά στηρίζουμε με αυτόν τον τρόπο τη δική μας εγχώρια παραγωγή. Έχω μιλήσει αναλυτικά για τα φιλόδοξα σχέδια τα οποία έχουμε συνολικά για τον πρωτογενή τομέα, με παρεμβάσεις σε πολλά επίπεδα. Δεν νομίζω ότι είναι η ώρα και η στιγμή τώρα να επεκταθώ αναλυτικά.

Αλλά οι αγρότες γνώριζαν, γνωρίζουν και θα γνωρίζουν ότι όποτε υπάρχει ανάγκη η στήριξη της πολιτείας είναι εκεί, στα πλαίσια πάντα, προφανώς, των δημοσιονομικών δυνατοτήτων τις οποίες έχουμε.

Αλλά και η αλλαγή, η προσαρμογή θα έλεγα, του πρωτογενούς τομέα στην κλιματική κρίση είναι μία μεγάλη πρόκληση η οποία θα μελετηθεί από αυτή την κυβέρνηση. Μπορεί να δημιουργήσει απειλές, αλλά μπορεί να δημιουργήσει ταυτόχρονα ευκαιρίες για νέες καλλιέργειες, για αλλαγή καλλιεργειών, ενδεχομένως για βελτιωμένα εισοδήματα.

Αλλά και οι παραγωγοί μας χρειάζονται κατεύθυνση. Δεν θέλω να αισθάνονται αβοήθητοι, να παλεύουν με δυνάμεις που να τους ξεπερνούν και με συνθήκες οι οποίες αλλάζουν διαρκώς, χωρίς να μπορούμε να προβλέψουμε προς τα πού πάμε.

Πρέπει, λοιπόν, να κάνουμε -και θα την κάνουμε, είναι δέσμευσή μου- μία οργανωμένη μελέτη του τρόπου με τον οποίον η κλιματική κρίση επηρεάζει τον πρωτογενή μας τομέα, σε όλα τα επίπεδα. Από την αλιεία μας, τι σημαίνει ας πούμε η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών για την αλιεία μας, ποιες είναι οι πραγματικές επιπτώσεις, μέχρι τον πρωτογενή τομέα, την κτηνοτροφία μας, τι φυτεύουμε, πού το φυτεύουμε, πότε το φυτεύουμε, έτσι ώστε να γνωρίζουμε, το 2030, εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις των ειδικών για τη σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας, αυτό τι σημαίνει τελικά για τον πρωτογενή μας τομέα.

Και φυσικά, επιμένω για τη διαχείριση του νερού το οποίο είναι υπερπολύτιμο αγαθό. Ευτυχώς στη Δυτική Ελλάδα έχετε μπόλικο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να το σπαταλούμε, να μην το φροντίζουμε και να μην το προσέχουμε.

Μαρία Σπυριδάκη (Πρώτο Θέμα Κρήτης): Καλησπέρα σας, κ. Πρόεδρε. Θα σας αλλάξω λίγο θεματική, να πάμε λίγο στον τουρισμό.

Παρακολουθούμε σε διεθνή μέσα την προσπάθεια κρατών να περιορίσουν το φαινόμενο του υπερτουρισμού. Για παράδειγμα Ιταλία και Ισπανία κυρίως, στις μεσογειακές χώρες.

Στην Ελλάδα, προσφάτως το Υπουργείο Πολιτισμού πήρε μια απόφαση για τον περιορισμό επισκεπτών στην Ακρόπολη. Στην Κρήτη, εμείς, αυξήσαμε τη δυναμικότητα του υπό κατασκευήν διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλι, αναμένοντας περίπου 15 εκατομμύρια τουρίστες ανά έτος. Δεν αλλάξαμε, ωστόσο, τον υπόλοιπο σχεδιασμό έργων, δηλαδή δρόμους, φράγματα, μεταφορές, ούτε και τις μελέτες, δυστυχώς. Ταυτόχρονα, η έλλειψη νερού  αποτελεί καθημερινό πρόβλημα για τους Κρητικούς.

Η ερώτησή μου είναι η εξής: πώς μπορεί η κυβέρνηση να διαχειριστεί αυτή την αύξηση που έχει προβλέψει η ίδια πως θα έρθει στον τουρισμό; Πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση τις ελλείψεις φυσικών πόρων και υποδομών; Και τέλος, το κυριότερο, κ. Πρόεδρε, πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στον τουρισμό;

Εάν δεν σας απασχολώ πολύ το χρόνο, και ένα σχόλιο για τον ΒΟΑΚ, παρακαλώ πολύ. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Βάλατε όλα τα θέματα της Κρήτης στο τραπέζι. Καταρχάς να ξεκινήσω με το ζήτημα του υπερτουρισμού, το οποίο πράγματι μας απασχολεί.

Το πρώτο δείγμα το είδατε ήδη. Ένας οργανωμένος τρόπος προσέλευσης στην Ακρόπολη, και για την προστασία του μνημείου αλλά και για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Γιατί δεν νομίζω ότι κανείς θέλει να πηγαίνει και να επισκέπτεται το μνημείο σε συνθήκες που είτε θα περιμένει σε μια πολύ μεγάλη ουρά, είτε με τόσο κόσμο ώστε τελικά να μην απολαμβάνει αυτή τη μοναδική εμπειρία.

Είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι κάτι το οποίο θα επεκταθεί και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους, ενδεχομένως συμπεριλαμβανομένων και των εμβληματικών αρχαιολογικών χώρων της Κρήτης.

Για εμάς το μυστικό ως προς τον τουρισμό είναι αφενός να μην μετράμε την απόδοση του τουρισμού μόνο με τις αφίξεις, τα πρόσωπα, αλλά με το πόσο ξοδεύουν οι άνθρωποι που έρχονται, άρα να κατευθύνουμε το τουριστικό μας προϊόν περισσότερο σε τουρισμό υψηλότερου διαθέσιμου εισοδήματος.

Και, το δεύτερο, να διευρύνουμε την τουριστική περίοδο έτσι ώστε επισκέπτες να μην έρχονται μόνο κατακαλόκαιρο, αλλά να απολαμβάνουν τις ομορφιές της πατρίδας μας, ειδικά της Κρήτης, και σε άλλες εποχές το χρόνο.

Και στα δύο έχουμε κάνει βήματα. Το διαθέσιμο εισόδημα που καταναλώνεται στην Ελλάδα αυξάνεται σταδιακά, οι επενδύσεις οι οποίες γίνονται είναι κατά κανόνα επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας σε εκείνον κλάδο του τουρισμού που μπορεί να φέρει περισσότερα χρήματα στην Ελλάδα, και σταδιακά η τουριστική περίοδος επεκτείνεται.

Εκεί, με έναν παράξενο τρόπο, η κλιματική κρίση μπορεί να είναι και σύμμαχος. Διότι θα έχουμε πάντα αρκετό κόσμο που θα έρθει τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, αλλά θέλουμε περισσότερο κόσμο τον Μάρτιο, τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο.

Και είναι βέβαιο ότι και οι τάσεις στον διεθνή τουρισμό κατατείνουν στο ότι πολλοί τουρίστες θέλουν πια, αν έχουν τη δυνατότητα, να ταξιδεύουν εκτός των μηνών εκείνων που ταξίδευαν ενδεχομένως στο παρελθόν. Αυτό, λοιπόν, είναι μια μεγάλη ευκαιρία για εμάς.

Τώρα, οι υποδομές δεν έχουν να κάνουν μόνο με τον τουρισμό. Μη μιλήσω αναλυτικά για τις υποδομές της Κρήτης, θα πω μόνο ότι για το νερό της Κρήτης έχουμε κάποια παραδείγματα οργανισμών, που είχαν δημιουργηθεί πριν από δεκαετίες, που είχαν ακριβώς αυτόν το σκοπό.

Ο Οργανισμός Ανάπτυξης της Δυτικής Κρήτης -ΟΑΔΥΚ, τώρα έγινε ΟΑΚ- ήταν ένας οργανισμός ο οποίος φτιάχτηκε πριν από πολλές δεκαετίες ακριβώς για να μπορεί να διαχειριστεί κεντρικά, καλύτερα, το νερό, το άφθονο νερό το οποίο υπήρχε στη Δυτική Κρήτη, και να το φέρει φθηνά στους τελικούς καταναλωτές.

Είναι βέβαιο ότι κάτι αντίστοιχο, λοιπόν, θα χρειαστεί να κάνουμε και στην Κρήτη, με μία συνολική μελέτη σε επίπεδο ολόκληρου του νησιού, για τη διαχείριση των υδάτων. Δεν έχει η Κρήτη το πρόβλημα της Θεσσαλίας στην ίδια έκταση, όμως μια συνολική προσέγγιση σε συνεργασία με την Περιφέρεια κρίνω ότι είναι απολύτως απαραίτητη, πέρα και πάνω από τα βασικά έργα υποδομής τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί και τα οποία δρομολογούνται.

Για τον ΒΟΑΚ αναμένουμε τις προσφορές για το μείζον κομμάτι της σύμβασης παραχώρησης και πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα είμαστε σε θέση να έχουμε ανάδοχο.

Αλέξανδρος Διαμάντης (manifesto.gr): Καλησπέρα σας, κ. Πρόεδρε. Πριν από περίπου ένα μήνα, 100 και πλέον Κροάτες χούλιγκαν διέσχισαν ανενόχλητοι τη μισή Ελλάδα και κατέληξαν στη Νέα Φιλαδέλφεια όπου σημειώθηκαν αποτρόπαια επεισόδια με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του Μιχάλη Κατσουρή.

Η ΕΛ.ΑΣ., κ. Πρόεδρε, είχε τότε τις απαραίτητες πληροφορίες, ωστόσο δεν υπήρξε καμία αντίδραση όπως έχει ήδη γίνει γνωστό. Βέβαια, έγιναν κάποιες ορισμένες κινήσεις, προχώρησαν κάποιες καρατομήσεις αστυνομικών, αλλά μέχρι εκεί.

Μήπως, όμως, θεωρείτε ότι πρέπει να γίνει μια γενικότερη αναδιάρθρωση των δομών της Ελληνικής Αστυνομίας; Είστε γενικότερα ευχαριστημένος με τη λειτουργικότητα της Αστυνομίας, με δεδομένη και την παρατηρούμενη αύξηση της εγκληματικότητας που βλέπουμε το τελευταίο διάστημα;

Και, αν γίνεται, μια ακόμα πολύ μικρή ερώτηση σε διαφορετικό πλαίσιο. Πώς οι πολίτες θα αντιμετωπίσουν τον χειμώνα με την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και βέβαια με την τιμή του πετρελαίου να βρίσκεται αυτή την στιγμή στο 1,5 ευρώ;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα ξεκινήσω από το δεύτερο ερώτημα σας. Το επίδομα θέρμανσης θα δοθεί ξανά, και ελπίζουμε και πιο γρήγορα, στην ίδια έκταση που δόθηκε πέρσι. Θα υπάρχει και ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών ως προς τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος.

Ευτυχώς, δεν είμαστε στη θέση που ήμασταν πέρυσι, να πρέπει να διαχειριζόμαστε ακραίες τιμές φυσικού αερίου και να παρεμβαίνουμε στην αγορά με πιο επιθετικό τρόπο για να στηρίξουμε πρωτίστως τα νοικοκυριά, αλλά και τις επιχειρήσεις.

Για το πρώτο σκέλος του ερωτήματος σας θα σας απαντήσω με δυο λέξεις: μπορούμε καλύτερα, ως προς τα ζητήματα της αστυνόμευσης. Και θα κάνετε λίγη υπομονή. Αναγνωρίζω απόλυτα ότι ο κόσμος θέλει να αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια.

Χθες εξήγγειλα ότι 2.500 αστυνομικοί θα αποδεσμευτούν από τη φύλαξη προσώπων -αυτό συμπεριλαμβάνει και αστυνομικούς που είναι στη δική μου, στην προσωπική φρουρά- για να πάνε εκεί που τους έχουμε πραγματικά ανάγκη: στον δρόμο και στα Αστυνομικά Τμήματα.

Άρα, έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε ακόμα στην Αστυνομία. Σίγουρα έχει κάνει πολλά καλά πράγματα η Αστυνομία και νομίζω ότι αν δει συνολικά κανείς τους δείκτες εγκληματικότητας θα διαπιστώσει ότι έχει υπάρξει πρόοδος τα τελευταία χρόνια.

Αλλά σίγουρα η διαχείριση των Κροατών χούλιγκαν δεν ήταν η καλύτερη στιγμή της Ελληνικής Αστυνομίας. Και γι’ αυτό κάποιοι υπεύθυνοι έχουν ήδη λογοδοτήσει.

Μαρία Χρύσα Σταμπουλίδου (ΘΡΑΚΗ ΝΕΤ): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα σας. Προέρχομαι από τον ακριτικό Έβρο, που πολλές φορές έχετε επισημάνει ότι βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής της κυβέρνησης. Ο νομός επλήγη από τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές. Σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προχωρήσετε έτσι ώστε να αποζημιωθούν οι πολίτες οι περιουσίες των οποίων επλήγησαν, αλλά και να αποκατασταθεί το περιβάλλον; Και αναφορικά, επίσης, με τη διασφάλιση της περιοχής από μελλοντικές καταστροφές.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Βρέθηκα για μία ακόμα φορά στον Έβρο την προηγούμενη εβδομάδα και συνομίλησα και με πολίτες αλλά και με τους φορείς του τόπου.

Πολύ ευαισθητοποιημένος αλλά και πολύ στεναχωρημένος, δεν σας κρύβω, για τη μεγάλη περιβαλλοντική ζημιά που έγινε στον Έβρο, για την απώλεια των περιουσιών αλλά κυρίως για το τραύμα το οποίο υπέστη το δάσος της Δαδιάς. Όπως σας είπα, μια αχτίδα αισιοδοξίας είναι ότι τελικά η ζημιά δεν ήταν τόσο καταστροφική όσο στην αρχή προβλέπαμε.

Και με τη βοήθεια του δάσους που επιβίωσε νομίζω ότι ο μαυρόγυπας δεν θα κινδυνεύσει, θα έχει αρκετά δέντρα για να κάνει τις φωλιές του και με λίγη βοήθεια από εμάς η Δαδιά θα εξακολουθεί να αποτελεί έναν μοναδικό βιότοπο για αυτό το προστατευόμενο είδος.

Αλλά είναι βέβαιο ότι θα στρέψουμε την προσοχή μας στον Έβρο και σε καμιά περίπτωση αυτό το οποίο έγινε στη Θεσσαλία δεν θέλω να κάνει τους Εβρίτες να αισθάνονται ότι είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας επειδή έγινε μια πολύ μεγαλύτερη συμφορά στη Θεσσαλία από αυτό που έγινε στον Έβρο.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Η κρατική αρωγή, έτσι όπως έχει ανακοινωθεί, θα εφαρμοστεί με πολύ μεγάλη ταχύτητα και στον Έβρο για τα σπίτια τα οποία επλήγησαν και για τις περιουσίες οι οποίες χάθηκαν.

Ειδικά στον πρωτογενή τομέα, ο ΕΛΓΑ έχει ήδη ξεκινήσει μια πολύ αναλυτική καταγραφή έτσι ώστε οι αγρότες, οι μελισσοκόμοι, οι κτηνοτρόφοι να μπορούν να αποζημιωθούν και να πατήσουν ξανά στα πόδια τους.

Ταυτόχρονα, ήδη εκπονούνται με πολύ μεγάλη ταχύτητα από τα συναρμόδια Δασαρχεία οι μελέτες αποκατάστασης και προστασίας των εδαφών, σε συνδυασμό με τα αντιπλημμυρικά έργα τα οποία πρέπει να γίνουν, για να συγκρατήσουμε τα εδάφη και να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα έχουμε άλλες αρνητικές συνέπειες από τις βροχές του χειμώνα.

Μάλιστα έχουμε ήδη βρει τους πρώτους αναδόχους γι’ αυτές τις μελέτες. Είχα βρεθεί στην Παλαγία και όχι μόνο εγκαινίασα το σχολείο αλλά και δεσμεύτηκε η ΔΕΠΑ ότι θα είναι ο πρώτος ανάδοχος της μελέτης που θα γίνει έτσι ώστε η παρέμβαση γύρω από το χωριό να είναι γρήγορη. Διότι ξέρω πόσο δύσκολο είναι εκεί που είχες πράσινο γύρω σου ξαφνικά να βλέπεις μόνο καμένα. Είναι κάτι το οποίο επηρεάζει την ψυχολογία όλων των κατοίκων, έστω κι αν αισθάνονται ανακούφιση ότι μπορεί να έσωσαν τα σπίτια τους. Προφανώς αυτό από μόνο του δεν αρκεί.

Έχω δεσμευτεί ότι μέχρι το τέλος του έτους, υπό τον κ. Τριαντόπουλο, θα παρουσιάσουμε κάποιες πολύ πιο συγκροτημένες σκέψεις για την αναπτυξιακή δυναμική του Έβρου, σε συνέχεια πραγμάτων τα οποία έχουμε ήδη εξαγγείλει.

Για να βλέπουμε και την άλλη πλευρά του νομίσματος, η Αλεξανδρούπολη είναι μια πόλη πάρα πολύ δυναμική σήμερα. Καθίσταται ενεργειακό και γεωπολιτικό κέντρο των ευρύτερων Βαλκανίων. Το FSRU είναι σχεδόν έτοιμο και πιστεύω ότι θα αγκυροβολήσει έξω από την πόλη τέλη του 2023, αρχές του 2024. Και πολλές άλλες σημαντικές επενδύσεις δρομολογούνται στην περιοχή.

Δύο σκέψεις ακόμα, σημαντικές: «Evros pass» για να στηρίξουμε τον τουρισμό της περιοχής, με ιδιαίτερη έμφαση στη Δαδιά όμως, πιο προνομιακό «Dadia pass» μέσα στο «Evros pass», έτσι ώστε να μπορούν οι πολίτες που θέλουν, να επισκέπτονται αυτή την πολύ όμορφη περιοχή. Μεγάλο κομμάτι του δάσους είναι ατόφιο. Δεν θα πάνε να δουν μόνο καμένα, αυτό είναι βέβαιο.

Και νομίζω ότι μια πάλι διαφορετική προσέγγιση για το ρόλο του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου στον Έβρο είναι κάτι το οποίο είμαι έτοιμος να συζητήσω και με την ηγεσία του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, αλλά και με τον Υπουργό Παιδείας, για ένα πιο έντονο αποτύπωμα του τρίτου μεγαλύτερου πανεπιστημίου, στον Έβρο. Αναφέρομαι στις τέσσερις πόλεις του Έβρου, πλην της Αλεξανδρούπολης, όπου ήδη υπάρχει δυνατή παρουσία, στην Ορεστιάδα, στο Διδυμότειχο, αλλά και στο Σουφλί.

Βίκτωρας Μοντζέλλι (newsbeast.gr): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Θα ήθελα να σταθούμε λίγο περισσότερο στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Το κράτος «ηττάται» διαχρονικά από τη φοροδιαφυγή, όχι επειδή δεν υπάρχουν μέτρα, αλλά επειδή δεν εφαρμόζονται. Πώς μπορεί να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των δικών σας μέτρων που ανακοινώσατε χθες; Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, κ. Μοντζέλλι, γνωρίζετε πια ότι η είσπραξη των φόρων είναι αντικείμενο μίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, η οποία έχει κάνει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια και μπορεί να τρέξει ακόμα περισσότερο και να εφαρμόσει τη στοχοθεσία και τη φορολογική πολιτική την οποία καθορίζει η κεντρική κυβέρνηση.

Επιμένω πάρα πολύ, όπως είπα και πριν, στη χρήση της τεχνολογίας και στη δυνατότητα που μας δίνουν τα μεγάλα δεδομένα να μπορούμε να κάνουμε συγκεκριμένους, πιο στοχευμένους και πιο αποτελεσματικούς ελέγχους.

Ταυτόχρονα, ο «δεκάλογος» τον οποίον θα ψηφίσουμε άμεσα και τον οποίον έχουμε συζητήσει αναλυτικά και με την Ανεξάρτητη Αρχή, πιστεύω ότι μας δίνει ένα πλαίσιο να σφίξουμε τα λουριά και να μπορέσουμε να παρέμβουμε εκεί όπου ξέρουμε ότι υπάρχει συγκεκριμένη φοροδιαφυγή και να δείξουμε μετρήσιμα αποτελέσματα.

Ξέρω, και δεν θα κουραστώ να το λέω, ότι πολλοί προκάτοχοί μου έχουν πει τα ίδια και υπάρχει μια γενική καχυποψία. Σας διαβεβαιώνω για την αποφασιστικότητά μου να κινηθούμε σε αυτή την κατεύθυνση. Επαναλαμβάνω ότι έχουμε κάνει ήδη βήματα βελτίωσης της φορολογικής συμμόρφωσης τα τελευταία χρόνια, αλλά ξέρουμε πολύ καλά τι πρέπει να κάνουμε.

Και το κάνουμε όχι μόνο για λόγους οικονομικούς, γιατί χρειαζόμαστε παραπάνω έσοδα, το κάνουμε για λόγους δικαιοσύνης, για λόγους ισονομίας, γιατί τελικά μόνο έτσι -όπως είπα πριν- χτίζονται οι σχέσεις εμπιστοσύνης και δεν αισθάνονται κάποιοι ότι είναι νομοταγείς και κάποιοι άλλοι χαίρονται και πίνουν στην υγειά των κορόιδων που πληρώνουν τους φόρους τους όταν οι ίδιοι ξεφεύγουν.