ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ,τ. Πρωθυπουργού,άρθρο:Η «διπλωματία των σεισμών» και η ανθρωποκεντρική εξωτερική πολιτική

Δημοσιεύτηκε 11/02/2023

Ήταν 17 Αυγούστου 1999, όταν ένας σεισμός 7,6 Ρίχτερ έπληξε τη βιομηχανική περιοχή του Ιζμίτ, της Τουρκίας, αφήνοντας στο πέρασμά του πάνω από 15.000 θύματα.

Σήμερα, οι σκληρές εικόνες επαναλαμβάνονται. Σχηματίζουν ένα τοπίο φρίκης και οδύνης.

Χιλιάδες οι παγιδευμένοι στα ερείπια των 2.800 κτιρίων που κατέρρευσαν κοντά στο επίκεντρο του σεισμού, στο Καχραμανμαράς. Πολλές οικογένειες, μεταξύ των οποίων πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Τουρκία, για να γλυτώσουν από τις πολεμικές συγκρούσεις στη Συρία, έχουν μείνει στο δρόμο, σε συνθήκες πολικού κρύου.

Σήμερα, όπως και τότε, τα δραματικά γεγονότα έφεραν τους λαούς των δυο χωρών μας πιο κοντά.

Θυμάμαι σαν τώρα τη στιγμή που πληροφορήθηκα την τραγωδία εκείνη, το 1999. Ως Υπουργός Εξωτερικών, παρά τις μεγάλες και τότε εντάσεις μεταξύ των χωρών μας, έκρινα ότι η Ελλάδα μπορούσε και έπρεπε να συμβάλει με ανθρωπιστική βοήθεια και με κάθε άλλο τρόπο στη διάσωση των εγκλωβισμένων, ώστε να περιοριστεί ο αριθμός των θυμάτων.

Μισή ώρα μετά το σεισμό επικοινώνησα με τον ομόλογό μου Ισμαήλ Τζεμ. Είμασταν η πρώτη χώρα που πρόσφερε τη βοήθειά της. Ο λόγος προφανής. Πέρα από τα δύσκολα προβλήματα που είχαμε με τη γειτονική χώρα, προείχε η ανθρωπιά. Προείχε η σωτηρία κάθε ανθρώπινης ζωής. Ήταν και η πεποίθηση ότι η δύναμη του Ελληνισμού, η ταυτότητα της Ελλάδας παγκοσμίως, έπρεπε να είναι η διαχρονική δύναμη των ανθρωπιστικών αξιών της.

ΘΑΝΑΣΗ ΜΠΟΥΡΑ,Α/δρου Βουλής των Ελλήνων,πρόσκλησις

 

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου:"Οι κίνδυνοι της «ανεμβολίαστης» δημοκρατίας"

 

3 Δεκεμβρίου 2022

 

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο   

 

Οι κίνδυνοι της «ανεμβολίαστης»  δημοκρατίας

 

Την ίδια ώρα που η Πολιτεία προωθεί, υποτίθεται, το πρόγραμμα του εμβολιασμού κατά της Covid-19 και προσπαθεί να πείσει ιδίως τις πιο ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες να προβούν στις αναγκαίες αναμνηστικές δόσεις, η κυβέρνηση εμφανίζεται, σύμφωνα με ομοιόμορφα σχετικά δημοσιεύματα, έτοιμη να αποφασίσει την επιστροφή των «ανεμβολίαστων υγειονομικών» στις θέσεις τους. Σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ «πρόκειται για περίπου 2.200 υγειονομικούς, εκ των οποίων περί τους 170 είναι ιατρικό προσωπικό, από τους σχεδόν 6.500 που είχαν τεθεί σε αναστολή τον Σεπτέμβριο του 2021, εκ των οποίων η πλειονότητα εμβολιάστηκε.» Η επιστροφή τους εμφανίζεται ως υποχρέωση συμμόρφωσης σε σχετική απόφαση του ΣτΕ. Η κυβέρνηση φέρεται να αναγκάζεται να αποδεχτεί την επιστροφή τους εφόσον αυτό αποφάσισε το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο, τη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του οποίου επιτάσσει το Σύνταγμα.

Αυτό όμως δεν ισχύει. Η απόφαση του ΣτΕ παρερμηνεύεται σκοπίμως και χρησιμοποιείται ως πρόσχημα προκειμένου να συντελεστεί μια κραυγαλέα απαξίωση του επιστημονικού ορθολογισμού και να υπονομευθεί το (δυστυχώς πάντα διστακτικό και αμήχανο) εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας, ενώ ήδη έχει αρχίσει να καταγράφεται η έναρξη  νέας  φάση όξυνσης διεθνώς.

Υποτίθεται ότι οι αρμόδιοι αναμένουν την καθαρογραφή και δημοσιοποίηση του πλήρους κειμένου της απόφασης, προκειμένου να συμμορφωθούν όχι μόνο με το διατακτικό, αλλά και με το σκεπτικό της στο οποίο βρίσκεται διατυπωμένη η αιτιολογία της απόφασης με την οποία το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική και παραμέρισε λόγω προσβολής της αρχής της αναλογικότητας την κρίσιμη διάταξη του ν. 4917/2022.

Η απόφαση έχει όμως δημοσιευθεί με τη δικονομική έννοια του όρου και το περιεχόμενο της έχει αναρτηθεί με τη μορφή επίσημης ανακοίνωσης στην ιστοσελίδα του ΣτΕ που μας πληροφορεί ( κάνω συντομεύσεις ) ότι:

 «Με την 2332/2022 απόφαση της επταμελούς συνθέσεως του Γ’ Τμήματος, κρίθηκε  ότι η διάταξη του ν. 4917/2022, με την οποία παρατάθηκε η ισχύς του ν. 4820/2021 περί επαναξιολογήσεως της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού των εργαζομένων στις δομές υγείας μέχρι τις 31-12-2022, είναι αντίθετη προς την συνταγματική αρχή της αναλογικότητας. Όπως  έχει γίνει δεκτό από το Σ.τ.Ε. με σειρά αποφάσεών του, τα μέτρα που λαμβάνονται για την προστασία της δημόσιας υγείας κατά του κορωνοϊού όπως είναι, μεταξύ άλλων, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός κατηγορίας εργαζομένων, μπορεί μεν να συνιστούν ακόμα και σοβαρή επέμβαση στην απόλαυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως είναι η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς, η ελευθερία κινήσεως και η ιδιωτική  ζωή, πλην η επέμβαση αυτή είναι συνταγματικώς ανεκτή εφόσον, μεταξύ άλλων, τα μέτρα αυτά λαμβάνονται για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα και, πάντως, μέχρι την εξεύρεση λύσεως για την ανάσχεση της πανδημίας, η ένταση δε και η διάρκειά τους, λόγω της προσωρινότητάς τους, πρέπει να επανεξετάζονται περιοδικώς από τα αρμόδια κρατικά όργανα ανάλογα με τα υφιστάμενα επιδημιολογικά δεδομένα και την εξέλιξη των έγκυρων επιστημονικών παραδοχών. Στην προκειμένη περίπτωση, κατά τον χρόνο που δημοσιεύθηκε ο ν. 4917/2022 (31-3-2022) και εκδόθηκε η  προσβαλλόμενη πράξη (14-4-2022) είχε παρέλθει χρονικό διάστημα οκτώ και πλέον μηνών από τη λήψη του μέτρου του υποχρεωτικού εμβολιασμού των εργαζομένων σε δομές υγείας, ήτοι  διάστημα που λόγω της φύσεως του μέτρου και των συνεπειών του, υπερβαίνει προδήλως το εύλογο, χωρίς, ωστόσο, να έχει διενεργηθεί επαναξιολόγησή του, βάσει επίκαιρων, κατά τον χρόνο εκείνο, επιστημονικών και επιδημιολογικών στοιχείων. Εν πάση δε περιπτώσει τα προσκομισθέντα στο Δικαστήριο στοιχεία δεν δικαιολογούν την παράταση της υποχρεώσεως προς εμβολιασμό.»

Από την επίσημη περίληψη της απόφασης καθίσταται προφανές, ακόμη και για τους μη νομικούς, ότι η εκτελεστική εξουσία δεν έχει καμία απολύτως συνταγματική υποχρέωση να οργανώσει και μάλιστα αμέσως την επιστροφή των «ανεμβολίαστων υγειονομικών» στα νοσοκομεία και τις άλλες υγειονομικές υπηρεσίες του δημοσίου. Αντιθέτως έχει υποχρέωση να εισάγει τάχιστα στη Βουλή σχέδιο νόμου ή τροπολογία που θα επαναλαμβάνει την κρίσιμη  ρύθμιση του ν. 4917/2022 συνοδευόμενη από πλήρη και εμπεριστατωμένη αιτιολογική έκθεση βασικό στοιχείο της οποίας θα είναι η επίκαιρη επαναξιολόγηση από έγκυρο επιστημονικό όργανο του  μέτρου του υποχρεωτικού εμβολιασμού πρωτίστως του υγειονομικού προσωπικού σύμφωνα με τα υφιστάμενα επικαιροποιημένα επιδημιολογικά δεδομένα και το σημείο στο οποίο βρίσκεται τώρα διεθνώς η εξέλιξη των «έγκυρων επιστημονικών παραδοχών.» Προσωπικά αυτό που αναμένω να δω από το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι ο τρόπος με τον οποίο η επταμελής σύνθεση του Γ´ τμήματος κατέληξε σε απόφαση παραμερισμού διάταξης νόμου ως αντισυνταγματικής χωρίς να παραπέμψει το ζήτημα στην Ολομέλεια του ΣτΕ όπως επιτάσσει η παρ. 5 του άρθρου 100 Συντ.

Ελπίζω η κυβέρνηση να αποδέχεται πράγματι ότι τα επικαιροποιημένα επιδημιολογικά δεδομένα και οι ισχύουσες, τεκμηριωμένες και έγκυρες επιστημονικές παραδοχές  εξακολουθούν να επιβάλλουν τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των κρίσιμων κατηγοριών και κατ´εξοχήν των υγειονομικών. Όταν μια  απόφαση του ΣτΕ ακυρώνει διοικητική  πράξη επειδή παραμερίζεται ως αντισυνταγματικό το νομοθετικό της θεμέλιο λόγω ελλιπούς αιτιολογίας του νόμου και παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας, η μεν διοικητική πράξη είναι πλέον  άκυρη, ο νόμος όμως που παραμερίστηκε ως αντισυνταγματικός μπορεί να διορθωθεί με την προσθήκη εκείνων των στοιχείων ( πχ τεκμηριωμένη μελέτη ή πρόσθετες εγγυήσεις ) η έλλειψη των οποίων οδήγησε το δικαστήριο στη διάγνωση αντισυνταγματικότητας. Η υποχρέωση συμμόρφωσης στη δικαστική απόφαση ικανοποιείται πλήρως με την ορθή επανάληψη της ίδιας κατά περιεχόμενο νομοθετικής ρύθμισης που θα συνοδεύεται όμως από πλήρη αιτιολογία του νόμου, δηλαδή από την επικαιροποιημένη επιδημιολογική και γενικότερα επιστημονική τεκμηρίωση του υποχρεωτικού εμβολιασμού των υγειονομικών και την επαναξιολόγηση του μέτρου από έγκυρο επιστημονικό όργανο . Στη  συνέχεια θα εκδοθούν οι  αναγκαίες διοικητικές πράξεις με θεμέλιο τη νέα νομοθετική ρύθμιση.

Το ΣτΕ, με άλλα λόγια, δεν επιβάλλει με την απόφασή του την άρση του υποχρεωτικού χαρακτήρα του εμβολιασμού για τους υγειονομικούς και την επιστροφή των ανεμβολίαστων υγειονομικών στην υπηρεσία τους ούτε την απαλλαγή των εμβολιασμένων υγειονομικών από την υποχρέωση να λάβουν τις αναμνηστικές δόσεις που οι ισχύουσες τώρα διεθνείς  επιστημονικές παραδοχές επιβάλλουν. Αντιθέτως το ΣτΕ ζητά από τον νομοθέτη, δηλαδή από την κυβέρνηση που έχει τη νομοθετική πρωτοβουλία, να τεκμηριώσει τις ρυθμίσεις που εισάγει ώστε να πληρούνται οι προϋποθέσεις της αρχής της αναλογικότητας.

Θεμελιώδης προϋπόθεση για τη διαφάνεια, την εντιμότητα και τον ορθολογισμό του δημοσίου λόγου και κυρίως της συμπεριφοράς των ασκούντων την εξουσία συμπεριλαμβανομένης και της εξουσίας του δημοκρατικού και κοινοβουλευτικού - αντιπολιτευτικού ελέγχου, είναι να λέμε την αλήθεια και να μη κρυβόμαστε πίσω από την προσχηματική ανάγνωση και χρήση δικαστικών αποφάσεων. Μια «ανεμβολίαστη» δημοκρατία είναι καταδικασμένη να νοσήσει. -

 

https://www.evenizelos.gr/speeches/conferences-events/455-conferencespeech2022/6771-ev-venizelos-i-sxesi-nikolaou-dimitrakopoulou-kai-eleftheriou-venizelou.html 

ΣΠΥΡΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΒΡΕΤΤΟΥ...επισημάνσεις.

 

Σοβαρός.

Λιγόλογος.

Μιλα ΄ΟΤΑΝ ΕΧΕΙ ΚΑΤΙ ΣΟΒΑΡΟ ΝΑ ΠΕΙ.

ΟΤΑΝ μιλά.. μιλά ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΣΑΦΩΣ και τεκμηριωμένα.

ΣΠΥΡΟΣ ΝΤΙΝΟΥ ΒΡΕΤΤΟΣ.

Εξ ών και η ώδε ανάρτηση...ανάρτησής του στο διαδίκτυο.

ΚΡΑΤΑΜΕ ΜΙΚΡΟ ΚΑΛΑΘΙ, ΓΙΑ ΤΟ «ΚΑΛΑΘΙ ΤΟΥ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟΥ» ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Καλάθι 51 προϊόντων (Παρατηρητήριο) λιανικής κατανάλωσης στις υπεραγορές προωθεί η κυβέρνηση, με την ελπίδα αυτό να καταγράψει από εδώ και πέρα μικρότερη αύξηση τιμών εκείνης του πληθωρισμού.

Προφανώς η κυβέρνηση έχει την ευθύνη της αποτελεσματικότητας για ό,τι εφαρμόζει, αλλά θα πρέπει να δώσει πειστικές εξηγήσεις και για εκείνα που δεν εφαρμόζει, ενδεικτικά:

Γιατί δεν μειώνει το Φ.Π.Α στα είδη πρώτης ανάγκης, ώστε να μειώσει οριζόντια τις τιμές και άρα τη βάση εκκίνησης οποιουδήποτε άλλου συμπληρωματικού μέτρου;

Γιατί δεν μειώνει τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα καύσιμα και γιατί δεν εφαρμόζει το πλαφόν στην ενέργεια που προτείνει το ΠΑΣΟΚ από την αρχή της κρίσης, ώστε να αντιμετωπιστεί καλύτερα το βασικό πρόβλημα που επηρεάζει τον πληθωρισμό, το κόστος και την ποιότητα ζωής των νοικοκυριών;

Γιατί αρνείται στην επιτροπή ανταγωνισμού να ελέγξει τους κλάδους της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών, σε αντίθεση με την πρακτική των περισσότερών χωρών του ΟΟΣΑ;

Παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος φτωχοποίησης στην Ελλάδα είναι από τους μεγαλύτερους στην Ευρώπη και η αγοραστική δύναμη από τις μικρότερες, η κυβέρνηση δεν δείχνει να εξαντλεί όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για να υποστηρίξει την αξία του εισοδημάτων των πολιτών.

Εκ των πραγμάτων λοιπόν μόνο μικρό μπορεί είναι το καλάθι που κρατάμε για το μέτρο της κυβέρνησης, το οποίο ας μην ξεχνάμε ότι έρχεται αργά και αφού έχουν διαμορφωθεί πολύ υψηλές τιμές στα βασικά αγαθά κατανάλωσης.

Επίσης, ας έχουμε υπόψιν μας για την τελική αξιολόγηση της δράσης ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας στα οποία θα στηριχθεί το καλάθι είναι και τώρα φθηνότερα από τα υπόλοιπα και ότι για διάφορους εμπορικούς και εφοδιαστικούς λόγους, οι εκπτώσεις σε επιλεγμένα προϊόντα αποτελεί συνηθισμένη πρακτική.

Συνέντευξη Ευάγγελου Βενιζέλου

 Video: https://vimeo.com/763915996

25 Οκτωβρίου 2022

 

Συνέντευξη Ευάγγελου Βενιζέλου στην ΕΡΤ
και στον δημοσιογράφο Γιώργο Κουβαρά


Γ. Κουβαράς: Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, και πολύ τον ευχαριστούμε που είναι εδώ μαζί μας, γιατί έχουμε πολλά ενδιαφέροντα να συζητήσουμε. Κύριε Πρόεδρε, θέλω πρώτα από όλα να σας ρωτήσω πώς εξελίσσονται, κατά την άποψή σας, τα πράγματα στον πόλεμο στην Ουκρανία, εάν οδηγούμαστε σε μεγαλύτερη εμπλοκή της Δύσης και πώς πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα το επόμενο διάστημα.

Ευ. Βενιζέλος: Η εμπλοκή της Δύσης είναι ούτως ή άλλως πολύ μεγάλη. Στην πραγματικότητα διεξάγεται ένας πόλεμος που δεν αφορά μόνον ή κυρίως την Ουκρανία, αλλά αφορά τους παγκόσμιους συσχετισμούς και θα έλεγα ότι είναι και μία σύγκρουση ανάμεσα στη φιλελεύθερη δημοκρατία και διάφορες εκδοχές αυταρχικών και ολοκληρωτικών πολιτευμάτων. Από την άποψη αυτή, η θέση της Ελλάδας είναι πολύ καθαρή, η Ελλάδα δεν είναι επαμφοτερίζουσα ή διστακτική, είναι μία ευρωπαϊκή χώρα, μία δυτική χώρα, μία δημοκρατική χώρα η οποία ανήκει σε ένα στρατόπεδο και νομίζω ότι είναι ένας σοβαρός και υπεύθυνος εταίρος και σύμμαχος.

Γ. Κουβαράς: Μπορεί να υπάρξει λύση διπλωματικού τύπου, με συνομιλίες με τον Πούτιν; Διότι το ζητούν αυτό πολλοί Ευρωπαίοι.

Ευ. Βενιζέλος: Νομίζω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίες ασκούν και την ηγεμονία του δυτικού στρατοπέδου, γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πάρα πολύ αδύναμη και αμήχανη πολιτικά, άρα γενικότερα το ζήτημα της δυτικής ασφάλειας και της ευρωπαϊκής ασφάλειας συνδέεται με τις πρωτοβουλίες των Ηνωμένων Πολιτειών, ποτέ δεν έπαψαν να έχουν κανάλια επικοινωνίας και με τη Ρωσία, όπως και με την Κίνα. Άρα υπάρχουν αυτά τα κανάλια, αλλά ο Πρόεδρος Ζελένσκι, ο οποίος παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο και επικοινωνιακά διεθνώς, οφείλει να εκφράσει το φρόνημα των ενόπλων δυνάμεών του και του λαού του που αντιστάθηκε κατά τρόπο απρόσμενο. Γιατί κανείς δεν περίμενε ότι θα υπάρχει τέτοια αντίσταση του ουκρανικού λαού, του ουκρανικού έθνους, ότι θα έχει συγκροτηθεί μία ταυτότητα ισχυρή ουκρανική ταυτότητα και κανείς δεν περίμενε ότι θα έχουμε και αυτή την έκβαση επί του πεδίου, δηλαδή αυτούς τους στρατιωτικούς συσχετισμούς μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με τη βοήθεια βέβαια της Δύσης, με πολεμικό υλικό, με οικονομική βοήθεια, με υποστήριξη, ας το πούμε έτσι, από πλευράς πληροφοριών και σχεδιασμού, αλλά πάντως οι Ουκρανοί έχουν πετύχει επί του πεδίου. Δεν μπορεί ο κ. Ζελένσκι εύκολα να πει ότι πηγαίνω σε έναν διάλογο για να αποδεχθώ τα τετελεσμένα, δηλαδή για να νομιμοποιήσω και την κατάσταση στην Κριμαία και την κατάσταση στο Ντονέτσκ.

Γ. Κουβαράς: Προφανώς. Επομένως, πάμε για μία παράταση του πολέμου, αυτό είναι φανερό.

Ευ. Βενιζέλος: Ναι, και θα υπάρξει η στιγμή της πολιτικής και διπλωματικής λύσης, αλλά νομίζω ότι αυτή μπορεί να υπάρξει όταν οι συσχετισμοί επί του πεδίου θα είναι πολύ πιο καθαροί.

Γ. Κουβαράς: Εννοείτε δηλαδή όταν θα έχει πετύχει κάποια πράγματα περισσότερα η Ουκρανία, από ό,τι καταλαβαίνω.

Ευ. Βενιζέλος: Όταν θα έχει αποτραπεί η Ρωσία από το να πετύχει τους στρατιωτικούς της στόχους.

Γ. Κουβαράς: Κατανοητό. Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη πλέον στο θέμα της ενέργειας; Διότι, εφόσον ο πόλεμος θα συνεχισθεί, το πρόβλημα θα συνεχισθεί και βλέπουμε ξανά ότι η Γερμανία εμποδίζει μία συμφωνία για πλαφόν.

Ευ. Βενιζέλος: Η ενεργειακή κρίση προηγείται του πολέμου. Βεβαίως οξύνεται λόγω του πολέμου, διότι υπήρχε αυτή η μυωπική εξάρτηση, υπερεξάρτηση της Ευρώπης, αρχής γενομένης από τη Γερμανία, από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και ήδη υπάρχει μία αποκλιμάκωση των τιμών, υποκαθίστανται τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα από καύσιμα άλλης προέλευσης. Αλλά η αλήθεια είναι ότι βλέπουμε τη δυσκολία με την οποία χειρίζεται το θέμα αυτό η Ευρώπη, δοκιμάζεται.

Γ. Κουβαράς: Τι μπορούν να κάνουν τώρα, εδώ που φθάσαμε;

Ευ. Βενιζέλος: Γιατί; Γιατί υπάρχει το εθνικό συμφέρον, προτάσσεται πάντα το εθνικό συμφέρον, υπάρχουν εσωτερικές ανισότητες και κυρίως, για να πούμε την απόλυτη αλήθεια, γιατί η ηγεμονική ευρωπαϊκή δύναμη, που είναι η Γερμανία, έχει περιέλθει σε μία πολύ δύσκολη θέση. Διαπίστωσε ξαφνικά ότι είναι εξαρτημένη από τη Ρωσία ενεργειακά, εξαρτημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και δεκαετίες, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από πλευράς στρατιωτικοπολιτικής, και εξαρτημένη από την Κίνα σε σχέση με το εμπορικό της ισοζύγιο. Βεβαίως και εμείς θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει ένα οικονομικό θαύμα εάν είχαμε φθηνά καύσιμα από τη Ρωσία και εάν δεν είχαμε αμυντικές δαπάνες, γιατί η Γερμανία είχε αυτά τα δύο πολύ μεγάλα πλεονεκτήματα ιστορικά, επί 70 χρόνια.

Γ. Κουβαράς: Άρα, με αυτά τα δεδομένα, βλέπετε λύση και συμφωνία;

Ευ. Βενιζέλος: Άρα είναι δύσκολο να διαμορφωθεί ένα σχήμα το οποίο να είναι καθαρό, θα υπάρχει ένα σχήμα - πλαίσιο στο οποίο ο καθένας θα βρίσκει τη θέση του σε σχέση με την ενεργειακή πολιτική. Υπό την έννοια αυτή και εμείς πρέπει να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά, διότι μπορεί να βρεθούμε στην ανάγκη να καλύψουμε με εθνικές πρωτοβουλίες και με εθνικούς πόρους ένα μεγάλο μέρος των αναγκών που υπάρχουν, ώστε οι καταναλωτές, δηλαδή τα νοικοκυριά, να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση η οποία τους τρώει το εισόδημα και τους φέρνει μπροστά σε μία κρίση πια, όχι αόριστη οικονομική κρίση, κρίση του δικού τους λογαριασμού, της καθημερινότητάς τους.

Γ. Κουβαράς: Της ζωής τους, της καθημερινότητάς τους. Ναι, έτσι είναι. Τώρα, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε σήμερα ξανά στη συνέντευξη που έδωσε στο ΣΚΑΙ να ασκήσουμε το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια νοτίως της Κρήτης. Η κυβέρνηση λέει ότι αυτό είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμά μας και θα δούμε πότε θα κάνουμε χρήση. Θέλω να ρωτήσω τι πιστεύετε εσείς, επειδή είστε ο πρώτος που έχει μιλήσει εδώ και αρκετό καιρό για την επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια.

Ευ. Βενιζέλος: Εγώ ήδη από το 2020 έχω προτείνει να καλέσουμε όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου σε μία συζήτηση, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Βεβαίως εμείς προφανώς συμπεριλαμβάνουμε και την Κυπριακή Δημοκρατία σε αυτό, σε μία συζήτηση για τα χωρικά ύδατα στη Μεσόγειο. Υπάρχει το εξής αντιφατικό, για να εξηγήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Στη Μεσόγειο και όταν λέω Μεσόγειο, εννοώ στη Μεσόγειο πέραν του Αιγαίου Πελάγους, όπως αυτό οριοθετείται, όχι συναισθηματικά ή ιστορικά αλλά στη γεωγραφική τυπολογία του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας ας το πούμε έτσι. Στη Μεσόγειο λοιπόν όλες οι χώρες έχουν 12 ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα, μόνον η Ελλάδα δεν έχει 12 ναυτικά μίλια, και η Τουρκία έχει 12 ναυτικά μίλια στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως και στη Μαύρη Θάλασσα.

Στο Αιγαίο, με την γεωγραφική τυπική έννοια του όρου, και η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν 6 μίλια χωρικά ύδατα. Άρα υπάρχει μία προφανής ανισότητα, ασυμμετρία, μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας ως προς τα χωρικά ύδατα στις δύο περιοχές. Στο Αιγαίο που υπάρχει και εκεί το ζήτημα του δικού μας δικαιώματος που είναι δικαίωμα εθνικής κυριαρχίας και όχι απλό κυριαρχικό δικαίωμα, είναι σκληρή εθνική κυριαρχία, να επεκτείνουμε τα χωρικά ύδατα όποτε θελήσουμε.

Γ. Κουβαράς: Θεωρείτε ότι είναι η ώρα τώρα;

Ευ. Βενιζέλος: Όχι, για το Αιγαίο δεν είναι τώρα η ώρα, νομίζω ότι πρέπει να εστιάσουμε πράγματι στη Μεσόγειο που είναι μία πολύ μεγαλύτερη θάλασσα και οι αποστάσεις είναι πολύ μεγαλύτερες. Εκεί έχουμε ένα καταλυτικό επιχείρημα, ότι η Τουρκία έχει ήδη 12 ναυτικά μίλια προ πολλού στην περιοχή αυτή.

Γ. Κουβαράς: Άρα θεωρείτε ότι τώρα θα έπρεπε να πάμε σε επέκταση νοτίως της Κρήτης;

Ευ. Βενιζέλος: Πάντως σίγουρα πρέπει να κάνουμε μία σειρά από κινήσεις, οι οποίες μας επιτρέπουν να λύσουμε αυτό που και εμείς θεωρούμε ζήτημα προς επίλυση, που είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Η αλήθεια είναι ότι το ζήτημα των χωρικών υδάτων δεν τελεί υπό διαπραγμάτευση αναγκαστική κατά το Διεθνές Δίκαιο, όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ που είναι κυριαρχικά δικαιώματα και όχι εθνική κυριαρχία με τη στενή έννοια του όρου, παρόλα αυτά τα δύο θέματα συνδέονται. Δεν μετράμε την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ από εκεί που τελειώνουν τα χωρικά ύδατα, αλλά από τις γραμμές βάσεις, πρακτικά από την ακτή. Όμως το ότι θα έχεις χωρικά ύδατα 6 ή 12 ναυτικών μιλίων είναι κάτι πολύ σημαντικό.

Βέβαια για να μιλήσουμε πρακτικά, για να μας καταλαβαίνουν και οι ακροατές μας τι εννοούμε, το θέμα δεν είναι η ηπειρωτικές ακτές, το θέμα είναι τα χωρικά ύδατα των νησιών. Ουδείς όμως αμφιβάλει ότι η Κρήτη θα έχει χωρικά ύδατα 12 ναυτικών μιλίων, ότι ένα νησί όπως είναι η Κρήτη για παράδειγμα, αλλά και όλα τα νησιά που έχει η Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο και όλα τα νησιά που έχουν όλες οι χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο και χώρες που είναι νησιά, όπως η Κύπρος, έχουν 12 ναυτικά μίλια.

Γ. Κουβαράς: Κύριε Πρόεδρε, για να προλάβω να σας ρωτήσω το πιο σημαντικό, πού οδηγεί κατά την άποψή σας η κλιμάκωση των τουρκικών απειλών; Βλέπετε δυνατότητες αποκλιμάκωσης και συνεννόησης αυτή τη στιγμή και πότε; Πριν ή μετά τις εκλογές και εδώ και εκεί; Διότι εμείς συζητάμε όλα αυτά τα θέματα τώρα, αν θα επεκτείνουμε, τι θα κάνουμε, αγοράσουμε όπλα, διαφωνούμε για τα όπλα.

Ευ. Βενιζέλος: Προσέξτε, δεν θα κάνουμε κάποια έκπληξη, όλα αυτά είναι αντικείμενο συζήτησης κατά το Διεθνές Δίκαιο και αντικείμενο διπλωματικών χειρισμών και εν πάση περιπτώσει το ζήτημα των χωρικών υδάτων είναι ζήτημα εθνικής κυριαρχίας και ανισότητας, όπως σας είπα, μεταξύ των δύο περιοχών.

Θέλω λίγο να εστιάσουμε, κ. Κουβαρά, στο τι έχει αλλάξει τους τελευταίους μήνες και ποιο είναι το βαθύτερο περιεχόμενο της σκληρής ρητορικής του Ερντογάν και των Υπουργών του. Ο κ. Ερντογάν κινείται πλέον σε ένα άλλο πλαίσιο, απευθύνεται στης Ηνωμένες Πολιτείες πρωτίστως, δεν απευθύνεται πρωτίστως στην Ελλάδα. Αυτό που τον έχει κινητοποιήσει είναι το γεγονός ότι υπάρχει έντονη στρατιωτική παρουσία στην Ελλάδα, των Ηνωμένων Πολιτειών, ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολλές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, πολύ περισσότερες από ό,τι η Σούδα και βεβαίως υπάρχει η Αλεξανδρούπολη. Η Αλεξανδρούπολη, αν ανοίξουμε το χάρτη και τον δούμε μπροστά μας, είναι ένα λιμάνι που επιτρέπει την παράκαμψη των Στενών, άρα υπάρχει μία αμφισβήτηση του θεμελιώδους γεωπολιτικού πλεονεκτήματος της Τουρκίας. Αυτό που λέει ο κ. Ερντογάν είναι προς τους Αμερικάνους, «μην μου αμφισβητείτε το γεωπολιτικό μου πλεονέκτημα, αποδεχτείτε με ως μία χώρα που είναι στο ΝΑΤΟ, που είναι δυτική αλλά πάντως με εξαιρέσεις, που επιτρέπεται να έχει επαφές με τη Ρωσία, με τον κ. Πούτιν, που υποκαθιστά την απουσιάζουσα Δύση στη Συρία, στη Λιβύη, στην Υεμένη, στον Καύκασο.»

Άρα εμείς πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι βεβαίως υπάρχουν οι μονομερείς παράνομοι ισχυρισμοί οι τουρκικοί, αλλά εδώ υπάρχει ένα νέο στοιχείο που αφορά τη σχέση Τουρκίας-Ηνωμένων Πολιτειών και το μεγάλο δίλημμά της για το αν θα είναι μία, εν τέλει, δυτική χώρα. Εάν η Τουρκία πάψει να είναι δυτική και διολισθήσει σε μία ισλαμική κατάσταση, θα διαλυθεί, δεν μπορεί να κρατήσει τη συνοχή της.

Γ. Κουβαράς: Άρα, από ό,τι καταλαβαίνω, θεωρείτε ότι και έτσι όπως έχουν τα πράγματα η Τουρκία δεν θα κάνει επιθετική κίνηση απέναντι στην Ελλάδα, της είναι πολύ δύσκολο.

Ευ. Βενιζέλος: Δεν είπα αυτό, όλα πρέπει να τα λαμβάνουμε υπόψη μας και να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, αλλά πρέπει να σκεφθούμε τι θα σήμαινε ένα θερμό επεισόδιο. Τι θα σήμαινε και τι θα μας έλεγαν οι σύμμαχοι στην περίπτωση αυτή. Άρα πρέπει να ξέρουμε ποιο είναι το επόμενο βήμα. Όσοι εντάσσουν με άνεση και χαλαρά στον καθημερινό τους λόγο το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου πρέπει να απαντούν στον εαυτό τους το τι θα συμβεί την επόμενη στιγμή, στην επόμενη φάση.

Βέβαια δεν έχουμε μόνο την εθνική πολιτική, έχουμε και εκλογές οι οποίες έρχονται, έχουμε μεγάλα θεσμικά θέματα, δημοκρατικά. Είναι σημαντικό ότι σήμερα φέρεται να έχει πει η Εισαγγελέας που είναι εγκατεστημένη στην ΕΥΠ ότι η ίδια, κατά την κρίση της, θα μπορούσε να παρακολουθήσει τις τηλεφωνικές συνομιλίες της Προέδρου της Δημοκρατίας, εάν ή ίδια θεωρήσει, μία Εισαγγελέας, ότι μπορεί να προδίδει τα εθνικά συμφέροντα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Καταλαβαίνετε τι πρόβλημα περικλείεται στη νοοτροπία αυτή και πόσο μεγάλη σημασία έχει ο σεβασμός του Συντάγματος, η αυστηρή τήρησή του και η διαφάνεια στη λειτουργία των θεσμών.

Γ. Κουβαράς: Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πολύ.

Ευ. Βενιζέλος: Εγώ ευχαριστώ.

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου : «Η δοκιμασία της φιλελεύθερης δημοκρατίας»

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο Βήμα της Κυριακής, στις νέες εποχές, στο αφιέρωμα «Η δοκιμασία της φιλελεύθερης δημοκρατίας» (4.9.2022)


Κίνδυνοι, αντιφάσεις, ασυμμετρίες


Η δημοκρατία ή είναι αντιπροσωπευτική ή δεν υπάρχει ιστορικά. Η δημοκρατία ή είναι φιλελεύθερη, δηλαδή συνυφασμένη με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου ή κινδυνεύει να διολισθήσει σε ένα πλειοψηφικό αυταρχισμό. Η δημοκρατία ή μπορεί να είναι μαχητική αξιακά και μαχόμενη θεσμικά ώστε να αυτοπροστατεύεται ή κινδυνεύει ξανά να αυτοκτονήσει, όπως συνέβη ιστορικά στον ευρωπαϊκό μεσοπόλεμο και όχι μόνο.

Η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι κάτι πολύ παραπάνω από σύστημα διακυβέρνησης. Είναι ένα σύστημα πολιτιστικών παραδοχών. Ένα θεσμικό, οικονομικό, κοινωνικό, αισθητικό και εντέλει ιστορικό κεκτημένο. Η ιδεολογική, διανοητική και θεσμική προϋπόθεση της οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει επιβληθεί ως οικουμενικού χαρακτήρα θεσμικό optimum, επειδή ταυτίστηκε μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη Δύση. Για την ακρίβεια, έγινε η «πατρίδα» και η «επικράτεια» της Δύσης, δίπλα στο έθνος και την εθνική ταυτότητα. Η φιλελεύθερη δημοκρατία συνοψίζει συνεπώς μια αντίληψη πολιτική, θεσμική, οικονομική αλλά και γεωπολιτική.

Η ρωσική στρατιωτική εισβολή και ο πόλεμος στην Ουκρανία θέτουν στην πραγματικότητα υπό δοκιμασία τη στρατιωτική αντοχή της φιλελεύθερης δημοκρατίας που είναι σπουδαία, αλλά πολύπλοκη, αντιφατική και εύθραυστη. Είναι εκτεθειμένη σε ποικίλες ασυμμετρίες σε αντίθεση με τον συμπαγή χαρακτήρα των διάφορων αυταρχικών ή και ολοκληρωτικών καθεστώτων που χειρίζονται με πολύ πιο απλό και απτό τρόπο τα θεμελιώδη φαινόμενα της εξουσίας, της κυριαρχίας, του κράτους - Λεβιάθαν. Κάποιοι που έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα να ζουν υπό συνθήκες φιλελεύθερης δημοκρατίας, γοητεύονται από την αίσθηση ισχύος και από την «πατρική» φιγούρα ηγέτη που προσφέρουν τα αυταρχικά και πολύ περισσότερο τα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Η αναγκαστική συνύπαρξη μέσα σε ένα κόσμο πολλών ταχυτήτων και η ρεαλιστική ανάλυση του συσχετισμού των δυνάμεων, μετατρέπεται συχνά σε μηχανισμό εσωτερικής υποβάθμισης της σημασίας που έχει η φιλελεύθερη δημοκρατία. Δηλαδή σε αξιακή και πολιτική υπνοβασία επικίνδυνα ανιστόρητη.

Η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει αναδείξει έναν ανθρωπολογικό τύπο, τον πολίτη της φιλελεύθερης δημοκρατίας, από τον οποίο τελικώς εξαρτάται. Αυτός ο πολίτης είναι απαιτητικός, αλλά και εφησυχασμένος. Ρητορικά ενεργός αλλά πολύ συχνά, στην πράξη, παθητικός. Συχνά πιεσμένος και φοβισμένος. Με μικρότερη αίσθηση της Ιστορίας από αυτή που απαιτείται για την τοποθέτηση της εκάστοτε συγκυρίας στη μεγάλη εικόνα που συνθέτει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Στα καθ´ημάς η φιλελεύθερη δημοκρατία θεωρήθηκε εξαρχής εισαγόμενη με τρόπο μάλιστα πρώιμο αλλά και τεχνητό. Ήταν πράγματι σε σημαντικό βαθμό προϊόν ενός φιλελεύθερου βολονταρισμού, ήδη από την περίοδο των επαναστατικών συνταγμάτων. Παρά την πρώιμη εισαγωγή των κρίσιμων θεσμών της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, από την καθολική ψηφοφορία (των ενηλίκων ανδρών την εποχή εκείνη) μέχρι την αρχή της δεδηλωμένης, το ελληνικό δημοκρατικό κεκτημένο δεν αφορούσε την πλήρη θεσμική και ιστορική σύνθεση που ονομάζεται φιλελεύθερη δημοκρατία. Από τα διακόσια χρόνια ζωής του ελληνικού κράτους μόνο το ένα τέταρτο, τα σχεδόν πενήντα χρόνια της Μεταπολίτευσης είναι χρόνια μιας σταδιακά σοβαρής και απαιτητικής σχέσης της ελληνικής κοινωνίας με τη φιλελεύθερη δημοκρατία.

Από τα πενήντα αυτά χρόνια μόνο τα σχεδόν δέκα της οικονομικής κρίσης ( 2009-2019) κατέστησαν τη φιλελεύθερη δημοκρατία κεντρικό διακύβευμα γιατί η φιλελεύθερη δημοκρατία ταυτίστηκε με την ευρωπαϊκή συμμετοχή της χώρας και με τις οικονομικές προϋποθέσεις που αυτή η συμμετοχή διασφαλίζει. Η δικτατορία είχε καταλύσει την κοινοβουλευτική δημοκρατία χωρίς τότε ακόμη η συζήτηση περί δικαιωμάτων και κράτους δικαίου να έχει αφομοιωθεί από την κοινωνία των πολιτών και το πολιτικό σύστημα με τις αποχρώσεις και τις ευαισθησίες της μακράς μεταπολιτευτικής περιόδου.

Αυτή είναι όμως μια δύσκολη διεργασία προκειμένου να διαμορφωθούν και να εγκαθιδρυθούν σταδιακά τα αυτονόητα της φιλελεύθερης δημοκρατίας που εξελίσσονται όχι πάντα ευθύγραμμα αλλά συχνά με σοβαρές αντιστάσεις και παλινδρομήσεις. Αντιστάσεις όχι μόνο ή κυρίως της κρατικής εξουσίας αλλά και της κοινωνίας. Συχνά το κράτος με το Σύνταγμά του, τη νομολογία των δικαστηρίων του, τις διεθνείς του δεσμεύσεις που φτάνουν μέχρι του σημείου να ασκείται έντονος διεθνής πολιτικός αλλά και δικαστικός έλεγχος για τα κρίσιμα ζητήματα δημοκρατίας, κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι πολύ πιο προωθημένο από την κοινωνία. Η κοινωνία είναι αυτή που άλλοτε πιέζει την κρατική εξουσία για την ενίσχυση των εγγυήσεων της φιλελεύθερης δημοκρατίας και άλλοτε ανθίσταται ή πιέζει προς την αντίστροφη κατεύθυνση.

Όμως αυτή η αντιφατική κοινωνία βρίσκεται στον πυρήνα της φιλελεύθερης δημοκρατίας που εγγυάται τις αντιφάσεις επειδή εγγυάται τη λειτουργία των δημοκρατικών και δικαιοκρατικών θεσμών. Η κοινωνία δεν έχει χάσει κατά βάθος ποτέ τα γενετικά χαρακτηριστικά της. Γεννά ανισότητες, συγκρούσεις, κινδύνους. Το κράτος ως θεσμικά οργανωμένη πολιτική κοινωνία που θέτει υπό έλεγχο τους βασικούς έστω μηχανισμούς παραγωγής συμβολικής και υλικής βίας, έχει πάντα ως θεμελιώδη αποστολή να διασφαλίσει τον κατάλογο των θεσμών, των εγγυήσεων, των διαδικασιών που λειτουργεί ως checklist όχι μόνο του κράτους δικαίου αλλά και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Αθροιστικά της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Ο μεγάλος εγγενής κίνδυνος της φιλελεύθερης δημοκρατίας είναι η κάμψη των ανακλαστικών των πολιτών, η μείωση των απαιτήσεων τους, η συντηρητική και φοβική συστροφή της κοινωνίας που επενδύεται ιδεολογικά με θεωρίες εθνικολαϊκιστικές αλλά και κοινοτιστικές ή και ρεπουμπλικανικές. Πάνω στο υπόστρωμα αυτό εξελίσσεται η διαρκής δοκιμασία αποτελεσματικότητας της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Η φιλελεύθερη δημοκρατία της εποχής των συνεχών κρίσεων είναι μια φιλελεύθερη δημοκρατία που δεν νομιμοποιείται καθ´εαυτήν , ως αυταξία, αλλά καλείται να κατακτήσει τη νομιμοποίησή της πρακτικά στο πεδίο της διαχείρισης των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας, άρα της οικονομικής και ενεργειακής κρίσης, του πληθωρισμού, των ανεπαρκών εισοδημάτων, των διογκούμενων ανισοτήτων, της πανδημίας, των μεταναστευτικών και προσφυγικών ρευμάτων.

Η φιλελεύθερη δημοκρατία με τους πολύτιμους αλλά εύθραυστους θεσμούς της, με τις εσωτερικές της αντιφάσεις, την έκθεσή της στη διαφάνεια που η ίδια εγγυάται, μετατοπίζεται σε ένα επίπεδο στο οποίο αξιολογείται με κριτήριο την αποτελεσματικότητα αλλά με όρους ιστορικά και πρακτικά άνισους σε σχέση με κάθε άλλο σύστημα διακυβέρνησης που δεν έχει τις ευαισθησίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Αυτή η ασυμμετρία είναι, θεωρώ, το βασικό και επείγον πρόβλημα της φιλελεύθερης δημοκρατίας που δοκιμάζεται σκληρά και στις δυο πλευρές του προνομιακού ωκεανού της, του Ατλαντικού, και στην Ευρώπη και στην Β. Αμερική.

https://www.evenizelos.gr/mme/articlesinthepress/452-articles2022/6740-vima-tis-kyriakis-arthro-ev-venizelou-sto-afieroma-i-dokimasia-tis-fileleytheris-dimokratias-kindynoi-antifaseis-asymmetries.html

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου: Υποκλοπή εθνικής σοβαρότητας;

Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημ. ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο [link ]

Υποκλοπή εθνικής σοβαρότητας;

Ας ανασυγκροτήσουμε τη μεγάλη εικόνα. Ο Ν. Ανδρουλάκης καταγγέλλει ότι, όπως διαπίστωσαν οι τεχνικές υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έγινε απόπειρα παρακολούθησης του κινητού τηλεφώνου του με χρήση του παράνομου λογισμικού Predator. Οι ελληνικές αρχές δεν κατηγορούνται για κάτι. Η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας καλεί σε ακρόαση τον διοικητή της ΕΥΠ, ο όποιος συνοδευόμενος από δυο υπουργούς εμφανίζεται και διαβεβαιώνει τη Βουλή ότι ο Ν. Ανδρουλάκης δεν παρακολουθείται. Δυο ημέρες αργότερα ο Πρωθυπουργός παύει τον διοικητή της ΕΥΠ και τον Γενικό Γραμματέα - επικεφαλής του γραφείου του γιατί αποκαλύπτεται, μέσα από έρευνα της ΑΔΑΕ, ότι η ΕΥΠ, με έγκριση της εισαγγελικής λειτουργού που παρεπιδημεί σε αυτή, παρακολουθούσε «επισήμως» έναν ευρωβουλευτή, υποψήφιο αρχηγό του κόμματός του μέχρις ότου αυτός εξελέγη και μερικές ημέρες ακόμη, για λόγους «εθνικής ασφάλειας». Χωρίς σχέση με κάποιο έγκλημα, έτσι για άντληση πληροφοριών.



Το πολιτικό κλίμα οξύνεται με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης. Διακινούνται φήμες ότι η παρακολούθηση ζητήθηκε από υπηρεσίες φίλων χωρών αλλά αυτές διαψεύδονται πανηγυρικά. Καλείται το θύμα της παρακολούθησης να ενημερωθεί από τον νέο διοικητή της ΕΥΠ, αλλά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος θεωρεί πολύ πιθανό να έχουν καταστραφεί τα σχετικά στοιχεία, ενώ ο υπουργός Επικρατείας δηλώνει ότι ουδείς γνωρίζει τον λόγο της παρακολούθησης. Ο Πρωθυπουργός όμως προφανώς γνωρίζει και τον λόγο και το περιεχόμενο της παρακολούθησης που την κρίνει πολιτικά απαράδεκτη και εσφαλμένη, τόσο μάλιστα ώστε να οδηγηθεί στην άμεση αποπομπή του στενότερου συνεργάτη του ο οποίος παρότι μετακλητός υπάλληλος αναλαμβάνει την «αντικειμενική» πολιτική ευθύνη. Γνωρίζει επίσης ο Πρωθυπουργός ότι δικός του νόμος δεν επιτρέπει από το 2021 στην ΑΔΑΕ να ενημερώνει εκ των υστέρων τον στόχο παρακολούθησης εάν αυτή έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας. Γνωρίζει ότι «νομίμως» κανείς δεν μπορεί να ενημερώσει τον Ν. Ανδρουλάκη. Η ΠΝΠ που εκδόθηκε με επείγουσες - υποτίθεται - νομοθετικές αλλαγές δεν επανέφερε τη δυνατότητα νόμιμης ενημέρωσης μέσω της ΑΔΑΕ ούτε θέσπισε ένδικο βοήθημα για τον εκ των υστέρων δικαστικό έλεγχο της νομιμότητας της απόφασης παρακολούθησης.



Η θεωρία της Κυβέρνησης είναι πώς η παρακολούθηση ήταν «τυπικά επαρκής», δηλαδή «νομότυπη» αφού είχε εγκριθεί από εισαγγελικό λειτουργό. Η παρακολούθηση ήταν όμως κατά την Κυβέρνηση αναιτιολόγητη, πολιτικά απαράδεκτη, εσφαλμένη, δεν έπρεπε να γίνει και για τον λόγο αυτό απολύθηκε ο διοικητής της ΕΥΠ και παραιτήθηκε αναλαμβάνοντας την «αντικειμενική» πολιτική ευθύνη σε υποκατάσταση του πρωθυπουργού / εποπτεύοντος της ΕΥΠ υπουργού, ο Γενικός Γραμματέας. Μια πράξη που συνιστά περιορισμό θεμελιώδους δικαιώματος και η οποία είναι αναιτιολόγητη, εσφαλμένη και πολιτικά απαράδεκτη, είναι μια πράξη που παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας, είναι δηλαδή μια πράξη παράνομη.



Αυτό δυσκολεύονται να το κατανοήσουν κύκλοι που λένε δημόσια ότι εφόσον η παρακολούθηση εγκρίθηκε από την εισαγγελέα εφετών την εγκατεστημένη στην ΕΥΠ, αυτή είναι νόμιμη και ας μας πει ο Ν. Ανδρουλάκης τι έκανε και τον παρακολουθούσαν! Ουδείς από αυτούς σκέπτεται ότι ο Πρωθυπουργός απέλυσε δυο στενούς του συνεργάτες και θεώρησε απολύτως εσφαλμένη την παρακολούθηση από την οποία θέλησε να αποστασιοποιηθεί πλήρως, αδιαφορώντας για το γεγονός της εισαγγελικής έγκρισης.



Ενώ δε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός άνοιξε επισήμως τη συζήτηση για τις ειδικές εγγυήσεις άρσης του απορρήτου των πολιτικών προσώπων, τάχθηκε δηλαδή υπέρ της ειδικής μεταχείρισής τους, η Κυβέρνηση στο όνομα του αντικοινοβουλευτικού λαϊκισμού θέλει απόλυτη ισότητα όλων στις παρακολουθήσεις. Αυτό που λένε είναι ότι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουργός, οι υπουργοί και οι αρχηγοί των κομμάτων πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως και κάθε αλλοδαπός πιθανώς σχετιζόμενος με κατασκοπεία! Άρα θα μπορούσε η κυβέρνηση Τσίπρα να παρακολουθεί τον κ. Μητσοτάκη και η Κυβέρνηση Μητσοτάκη τον κ. Τσίπρα στο όνομα της ισότητας ενώπιον των λόγων εθνικής ασφάλειας! Η συζήτηση είναι βέβαια άνευ πραγματικού αντικειμένου γιατί δεν υπάρχει στην Ελλάδα ούτε ένα πολιτικό πρόσωπο που λέει ουσιώδη πράγματα στο κινητό του τηλέφωνο ή με το κινητό τηλέφωνο στον ίδιο χώρο. Όλοι θεωρούν ότι παρακολουθούνται τουλάχιστον εν δυνάμει. Όποιος έχει άλλη αίσθηση, ας το πει.



Οι συνταγματολόγοι γίνονται ενοχλητικοί με τις ευαισθησίες τους που αποδίδονται όλες σε πολιτικές σκοπιμότητες. Τη νομιμότητα λέει η Κυβέρνηση την κρίνουν τα δικαστήρια. Ορθώς. Σε ποιο δικαστήριο προβλέπεται να προσφύγει ο Ν. Ανδρουλάκης; Πώς θα προσέφευγε αν δεν αποκαλυπτόταν εκ των υστέρων και μέσω ΑΔΑΕ η βαριά προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων του; Δεν προβλέπεται κάποιο ειδικό ένδικο βοήθημα ούτε ένδικα μέσα που πρέπει να εξαντληθούν! Ευτυχώς υπάρχει το ΕΔΔΑ στο Στρασβούργο. Ευτυχώς υπάρχουν γενικού χαρακτήρα ένδικα βοηθήματα.


Αντί να συνομολογούν όλοι με θλίψη ότι στην περίπτωση Ανδρουλάκη παραβιάστηκαν κατάφωρα όλες οι εγγυήσεις που απαιτεί η νομολογία του Στρασβούργου προκειμένου να είναι νόμιμη η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών οποιουδήποτε ανθρώπου, δίνεται έμφαση στην πολιτική του ιδιότητα, που την επικαλέστηκε όμως ο Πρωθυπουργός και όχι το θύμα!



Αντί να ενισχυθεί ο ρόλος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας και να θωρακιστεί η εξεταστική επιτροπή που συγκροτήθηκε με την ανοχή απλώς της κυβερνητικής πλειοψηφίας, κάποιοι θέλουν να θεμελιώσουν τη δυνατότητα της ΕΥΠ να παρακολουθεί για λόγους «εθνικής ασφάλειας» τους βουλευτές μεταξύ των οποίων και τα μέλη των επιτροπών που ελέγχουν την ΕΥΠ και οι αρχηγοί των κομμάτων οι οποίοι κατά το άρθρο 5 παρ. 4 ν. 2225/1994 πρέπει να ενημερώνονται μέσω της ΑΔΑΕ για «κάθε περίπτωση» άρσης του απορρήτου. Δυστυχώς η διάταξη υπάρχει αλλά δεν εφαρμόζεται.



Αντέδρασα απέναντι στην κατάσταση αυτή, τη γεμάτη αντιφάσεις και επικίνδυνες θεσμικές διολισθήσεις, όπως επιβάλλει η σκληρή εμπειρία μου από την περίοδο 2015-2019 όταν αγωνιστήκαμε για να μείνει η Ελλάδα ευρωπαϊκή φιλελεύθερη δημοκρατία, η επιστημονική μου ιδιότητα και τα όσα έχω υποστηρίξει ερευνητικά και επιπλέον η ιδιότητά μου ως πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ που βλέπει την πρωτοφανή μεταχείριση που επιφυλάσσεται από την Κυβέρνηση στον τωρινό Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και μέσω αυτού σε μια ιστορική παράταξη που σήκωσε δυσανάλογα μεγάλο βάρος την περίοδο 2010-2019. Αυτό ο κ. Μητσοτάκης προσωπικά ως υπουργός της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου και ως αρχηγός της ΝΔ δεν δικαιούται να το λησμονεί. Όποιοι ενθαρρύνουν ή ανέχονται δημοσιεύματα του είδους «έγινε ΣΥΡΙΖΑ ο Βενιζέλος» δεν έχουν πολιτική και διανοητική σοβαρότητα. Και σίγουρα δεν έχουν ένσημα αγώνων κατά του ΣΥΡΙΖΑ συγκρίσιμα με τα δικά μου. Ας συνέλθουν εγκαίρως.



Ναι, λένε κάποιοι, «αλλά προέχει η σταθερότητα, η αποτροπή της επανόδου του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία» Και συμπληρώνουν, «άλλωστε το ενδιαφέρον για τις υποκλοπές είναι σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μειωμένο, η διαφορά μεταξύ των δυο μεγαλύτερων κομμάτων εξακολουθεί να είναι σαφής, δεν κέρδισε και τίποτα σπουδαίο το ΠΑΣΟΚ από τη θυματοποίηση Ανδρουλάκη».



Δεν υπάρχει πολιτική σταθερότητα χωρίς σταθερότητα των θεσμών. Χωρίς πραγματικό και ανεπίληπτο κράτος δικαίου δεν υπάρχει αξιόπιστη και ασφαλής δημοκρατία και χωρίς δημοκρατία δεν υπάρχει ούτε αναπτυξιακή προοπτική, ούτε εξωτερική πολιτική, ούτε κοινωνική συμπεριληπτικότητα. Και η υπόθεση Novartis είχε χαμηλή θέση στις δημοσκοπήσεις, ενώ ο κίνδυνος της κλιματικής κρίσης υστερεί σε σχέση με την αγωνία για τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.



Το ζήτημα δεν είναι η χαμηλή θέση των υποκλοπών στις δημοσκοπήσεις αλλά το χαμήλωμα του πήχυ των ποιοτικών απαιτήσεων κάποιων που είναι έτοιμοι να αποδεχθούν θεσμικές εκπτώσεις μη τυχόν και ενισχυθεί ο ΣΥΡΙΖΑ! Για να μη ενισχυθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ας κλείσουμε λοιπόν τα μάτια σε παραβατικές ενέργειες και τα αυτιά σε προκλητικές επιχειρηματολογίες.



Το πιο παράδοξο είναι όμως ο τρόπος με τον οποίο τίθεται πλέον ο εκλογικός στόχος της αυτοδυναμίας, δηλαδή της μονοκομματικής κυβέρνησης. Τίθεται ως απολύτως αναγκαίος γιατί η διαχείριση της υπόθεσης των υποκλοπών από την Κυβέρνηση, κατέστησε προφανώς δυσκολότερη την αναζήτηση συναινέσεων και συνεργατικών λύσεων! Δεν τίθεται ως προτεραιότητα η μείωση της πόλωσης που προκάλεσε η υπόθεση των υποκλοπών αλλά η όξυνσή της. Μάλιστα κάποιοι θέλουν πλέον «αυτοδύναμη» μονοκομματική κυβέρνηση που θα μπορεί για λόγους εθνικής ασφάλειας να παρακολουθεί χωρίς ενοχές πολιτικούς αντιπάλους της με τη έγκριση δυο πλέον εισαγγελέων αλλά πάντα ανώνυμα και αναιτιολόγητα !



Ελπίζω η νευρική και κατά βάθος αμήχανη αλαζονεία ως ακραία μορφή λαϊκισμού να μη είναι το ίζημα που θα αφήσει η υπόθεση των υποκλοπών. Ελπίζω να μη έχει υποκλαπεί οριστικά η εθνική σοβαρότητα και η γνήσια ευρωπαϊκή πολιτική προοπτική της χώρας. -



* Πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή ΑΠΘ.

Άρθρο Ευ. Βενιζέλου στο Protagon - απαντηση στο άρθρο του Γ. Γεραπετρίτη

 Άρθρο Ευ. Βενιζέλου στο Protagon - απαντηση στο άρθρο του Γ. Γεραπετρίτη

 

«Μίζερη, αδιέξοδη και μάταιη η κυβερνητική γραμμή»

Αυτή η κατάσταση απαιτεί ειλικρινή, θαρραλέα και ριζική αντιμετώπιση. Πραγματική ανάληψη ευθύνης χωρίς υπεκφυγές και αδιέξοδες διακρίσεις μεταξύ «τυπικά επαρκών» και «πολιτικά μη αποδεκτών»  ενεργειών. Αυτό επαναφέρει την άτυχη διάκριση μεταξύ «νόμιμου» και «ηθικού» που δεν πήγε καθόλου καλά

Πηγή: Protagon.gr

 

Στη δήλωσή του της 8ης Αυγούστου 2022 ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε επί λέξει τα εξής:

«Παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας. Ήταν τυπικά επαρκής, όμως πολιτικά μη αποδεκτή. Δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί, προκαλώντας ρωγμές στην εμπιστοσύνη των πολιτών στις Υπηρεσίες Εθνικής Ασφάλειας. Γιατί αν και αφορούσε προβεβλημένο πολιτικό πρόσωπο, ο χειρισμός της υπήρξε ελλιπής. Ακριβώς γι’ αυτό απομακρύνθηκε αμέσως ο Διοικητής της ΕΥΠ. Ενώ και ο Γενικός Γραμματέας του Γραφείου του Πρωθυπουργού ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη.» 

Η θέση του κ. Μητσοτάκη είναι λοιπόν ότι η ΕΥΠ παρακολουθώντας τις τηλεφωνικές συνομιλίες του κ. Ανδρουλάκη, ενήργησε «νόμιμα», για την ακρίβεια ότι η ενέργειά της ήταν «τυπικά επαρκής». Όμως, κατά τον Πρωθυπουργό, η ΕΥΠ «υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας» που ήταν «πολιτικά μη αποδεκτή». 

 

Διαβάστε τη συνέχεια εδω: 

https://www.protagon.gr/apopseis/mizeri-adieksodi-kai-mataii-i-kyvernitiki-grammi-44342556860

«Μίζερη, αδιέξοδη και μάταιη η κυβερνητική γραμμή» Αυτή η κατάσταση απαιτεί ειλικρινή, θαρραλέα και ριζική αντιμετώπιση. Πραγματική ανάληψη ευθύνης χωρίς υπεκφυγές και αδιέξοδες διακρίσεις μεταξύ «τυπικά επαρκών» και «πολιτικά μη αποδεκτών»  ενεργειών. Αυτό επαναφέρει την άτυχη διάκριση μεταξύ «νόμιμου» και «ηθικού» που δεν πήγε καθόλου καλά Ευάγγελος Βενιζέλος 9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2022, 18:38 

Στη δήλωσή του της 8ης Αυγούστου 2022 ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε επί λέξει τα εξής: «Παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας. Ήταν τυπικά επαρκής, όμως πολιτικά μη αποδεκτή. Δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί, προκαλώντας ρωγμές στην εμπιστοσύνη των πολιτών στις Υπηρεσίες Εθνικής Ασφάλειας. Γιατί αν και αφορούσε προβεβλημένο πολιτικό πρόσωπο, ο χειρισμός της υπήρξε ελλιπής. Ακριβώς γι’ αυτό απομακρύνθηκε αμέσως ο Διοικητής της ΕΥΠ. Ενώ και ο Γενικός Γραμματέας του Γραφείου του Πρωθυπουργού ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη». Η θέση του κ. Μητσοτάκη είναι λοιπόν ότι η ΕΥΠ παρακολουθώντας τις τηλεφωνικές συνομιλίες του κ. Ανδρουλάκη, ενήργησε «νόμιμα», για την ακρίβεια ότι η ενέργειά της ήταν «τυπικά επαρκής». 

Όμως, κατά τον Πρωθυπουργό, η ΕΥΠ «υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας» που ήταν «πολιτικά μη αποδεκτή». Στη δήλωσή μου της ίδιας ημέρας έθεσα πολλά θεμελιώδη πολιτικά και νομικά ζητήματα, ένα από τα οποία ήταν το κανονιστικό περιεχόμενο  του άρθρου 61 παρ. 3 Συντ.  που κατοχυρώνει το βουλευτικό απόρρητο. 

Είπα,  για την ακρίβεια  τα εξής: «Το βουλευτικό απόρρητο του άρθρου 61 παρ. 3 ως ειδικότερη διάταξη θέτει, απευθείας εκ του Συντάγματος, πρόσθετα ειδικότερα όρια στις κάμψεις του τηλεπικοινωνιακού απορρήτου που προβλέπονται  στο άρθρο 19 παρ.1. Τα άρθρα 8 της ΕΣΔΑ και 7 του ΧΘΔ της ΕΕ, ενισχύουν και δεν απομειώνουν τις εγγυήσεις. Δεν μπορεί να παρακολουθείται βουλευτής ή ευρωβουλευτής και κατά μείζονα λόγο αρχηγός κόμματος για λόγους “εθνικής ασφαλείας” ενδογενείς ή πολύ περισσότερο “εισαγόμενους”. Τέτοιες δικαιολογίες είναι εξίσου κακές και βλαπτικές με την πράξη καθεαυτήν.  Η θέση του Πρωθυπουργού ότι η παρακολούθηση ήταν τυπικά νόμιμη αλλά πολιτικά εσφαλμένη είναι μεγάλων διαστάσεων σφάλμα. Μπορούν άραγε να παρακολουθούνται πολιτικά πρόσωπα, βουλευτές και αρχηγοί κομμάτων,  για λόγους  “εθνικής  ασφάλειας” εάν το σταθμίσει ο εκάστοτε πρωθυπουργός και το εγκρίνει ένας εισαγγελέας εφετών; Οχι βέβαια. Περιμένω ο Πρωθυπουργός να επανέλθει με σχετική διευκρίνιση». Αντί όμως να επανέλθει ο κ. Μητσοτάκης για διευκρίνιση παρεμβαίνει ο (συνάδελφος στο Πανεπιστήμιο και εκλεκτός φίλος) υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, υποστηρίζοντας την άποψη ότι το άρθρο 61 παρ. 3 και το εκεί προστατευόμενο βουλευτικό απόρρητο δεν αποκλείει την παρακολούθηση των επικοινωνιών βουλευτή (αρχηγού κόμματος, υπουργού, πρωθυπουργού,  γιατί όχι του Προέδρου της Δημοκρατίας) για λόγους εθνικής ασφαλείας. 

Το επιχείρημά του είναι ότι η εξαίρεση από το καθήκον μαρτυρίας και την υποχρέωση αποκάλυψης των πηγών δεν σημαίνει εξαίρεση του βουλευτή από τη δυνατότητα παρακολούθησής του. Άλλωστε, λέει,  τέτοια εξαίρεση δεν προβλέπεται στο ν. 2225/1994 που θέτει το γενικό νομοθετικό πλαίσιο  για  τις παρακολουθήσεις για λόγους εθνικής ασφαλείας. Μάλιστα υπογράφω και εγώ ως Υπουργός Τύπου τότε μαζί με πολλά μέλη της τελευταίας κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου το νόμο του 1994. Προφανώς ο νόμος δεν επαναλαμβάνει τις συνταγματικά προβλεπόμενες εξαιρέσεις. Δεν εξαιρεί, ας το επαναλάβω, ούτε την ΠτΔ, ούτε τον Πρωθυπουργό και τα μέλη της Κυβέρνησης, ούτε τον Εισαγγελέα του ΑΠ. Κατά τη λογική του κ. Γεραπετρίτη ο κ. Κοντολέων με την έγκριση της εισαγγελέως κυρίας Βλάχου θα μπορούσε να παρακολουθεί «νομίμως» όλο το πολιτικό,  δικαστικό  και επικοινωνιακό σύστημα της χώρας! Remaining Time-0:01 Fullscreen Mute Οφείλω για ιστορικούς λόγους να θυμίσω ότι τον Δεκέμβριο του 1994, λίγο μετά την ψήφιση  του ν. 2225/1994, ήμουν μεταξύ αυτών που εισηγήθηκαν στον Ανδρέα Παπανδρέου την αναστολή της ποινικής δίωξης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ενώπιον του Ειδικού Δικαστηρίου περί ευθύνης υπουργών για τις τηλεφωνικές  υποκλοπές της υπόθεσης Γρυλλάκη / Μαυρίκη. Πράγματι με διαγγέλματά του την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 1995 ο Ανδρέας Παπανδρέου εξήγγειλε την αναστολή της δίωξης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και την έναρξη της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος. Στο επιχείρημα λοιπόν αυτό του Γ. Γεραπετρίτη (που κάλυψε δυστυχώς  εκ μέρους της κυβέρνησης τον αποπεμφθέντα διοικητή της ΕΥΠ ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας) έχει απαντήσει εκ προοιμίου ο ίδιος  ο κ. Μητσοτάκης  στη χθεσινή δήλωση του στην οποία είπε, δημόσια και επίσημα, ότι αν είχε ερωτηθεί θα ήταν αντίθετος προς την παρακολούθηση των τηλεφωνικών επικοινωνιών ενός ευρωβουλευτή / υποψηφίου αρχηγού του κόμματός του. 

Γιατί άραγε, θα ήταν αντίθετος ο Πρωθυπουργός; 

Και για να εκφραστώ νομικά: Θα  ήταν νόμιμη η εντολή του Πρωθυπουργού να μη διενεργηθεί παρακολούθηση παρότι η ΕΥΠ προτείνει κάτι τέτοιο για λόγους εθνικής ασφαλείας; Η δική μου απάντηση είναι ότι η αντίθεση του Πρωθυπουργού θα  ήταν νόμιμη λόγω του ειδικού καθεστώτος του βουλευτή, αλλά αυτό η κυβέρνηση δεν θέλει να το αντιληφθεί. Γιατί πρέπει στη συνέχεια να παραδεχθεί ότι αν ήταν νόμιμη η εντολή του Πρωθυπουργού να μη διενεργηθεί παρακολούθηση, είναι παράνομη η απόφαση του διοικητή της ΕΥΠ να τη διενεργήσει και η έγκριση της με εισαγγελική διάταξη. Ο κ. Μητσοτάκης, δεν αποδέχθηκε ότι εξαιρούνται πλήρως των παρακολουθήσεων για λόγους εθνικής ασφάλειας οι βουλευτές (υπουργοί, πρωθυπουργοί κλπ.), αποδέχθηκε όμως ρητά και κατηγορηματικά ότι, όταν στόχος μιας παρακολούθησης είναι πολιτικό πρόσωπο και μάλιστα ευρωβουλευτής ή βουλευτής, πρέπει να γίνει πολύ σοβαρός και προσεκτικός έλεγχος των δεδομένων και πολύ διστακτική στάθμιση από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό που στην προκειμένη περίπτωση θα κατέληγε στη μη παρακολούθηση. 

Όμως τέτοιος σοβαρός και προσεκτικός έλεγχος πρέπει να γίνεται πάντα προκειμένου να διαπιστώνεται η συνδρομή των ουσιαστικών προϋποθέσεων του νόμου για την επιβολή του δυσμενούς μέτρου της παραβίασης του απορρήτου των επικοινωνιών. Ο έλεγχος αυτός, με κριτήριο την αρχή της αναλογικότητας, συνιστά προϋπόθεση για την επιβολή οποιουδήποτε περιορισμού θεμελιωδών δικαιωμάτων μεταξύ των οποίων και το απόρρητο των επικοινωνιών. Αν  δεν συντρέχουν σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση οι ουσιαστικές προϋποθέσεις και δεν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας, ο περιορισμός του θεμελιώδους δικαιώματος είναι αντισυνταγματικός  γιατί  παραβιάζει το άρθρο 19 παρ. 1 του Συντάγματος  και επιπλέον είναι  αντίθετος προς την ΕΣΔΑ (άρθρο 8) και  τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (άρθρο 7). Στην περίπτωση  του βουλευτή προστίθεται σε αυτά και η συρροή του άρθρου 61 παρ. 3 που, όπως είπα στη χθεσινή δήλωση μου, «ως ειδικότερη διάταξη θέτει, απευθείας εκ του Συντάγματος, πρόσθετα ειδικότερα όρια στις κάμψεις του τηλεπικοινωνιακού απορρήτου που προβλέπονται  στο άρθρο 19 παρ.1.». Φαίνεται ότι ο κ. Μητσοτάκης υπερέβη τις αντιρρήσεις του κ. Γεραπετρίτη και αυτό που λέω, επί  της ουσίας το αποδέχθηκε χθες. Διάφοροι ακτιβιστές θιασώτες του θεσμικού εξισωτισμού που λένε ότι δεν επιτρέπεται ειδική μεταχείριση των πολιτικών προσώπων όταν πρόκειται για ζήτημα εθνικής ασφάλειας ,έχουν άραγε αντιληφθεί ότι ο κ. Μητσοτάκης έθεσε προς συζήτηση τους ειδικούς κανόνες που πρέπει να ισχύουν για πολιτικά πρόσωπα ; Ακόμη συνεπώς  και χωρίς συνεκτίμηση του βουλευτικού απορρήτου η κυβερνητική θέση είναι αθεράπευτα αντιφατική. Η ενέργεια της ΕΥΠ ή ήταν νόμιμη επειδή πληρούσε τις διαδικαστικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις και άρα κακώς απελύθη ο διοικητής της, ή ήταν παράνομη επειδή δεν συνέτρεχαν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις. 

Η  αντίφαση  οφείλεται  στο ότι  ο Πρωθυπουργός αποδίδει προδήλως ιδιαίτερη σημασία στην πολιτική και μάλιστα κοινοβουλευτική ιδιότητα του κ. Ανδρουλάκη λόγω της οποίας εκτιμά  ότι δεν έπρεπε να καταστεί στόχος παρακολούθησης των τηλεφωνικών του επικοινωνιών και λόγω της οποίας με «προνομιακό» τρόπο καλείται για εκ των υστέρων ενημέρωση όχι από την ΑΔΑΕ αλλά από το νέο διοικητή της ΕΥΠ. 

Τι συμβαίνει εν προκειμένω; 

Ποια είναι επιτέλους η θέση της Κυβέρνησης; 

Ο κ. Μητσοτάκης εισάγει αυθαίρετα μια προνομιακή μεταχείριση των πολιτικών προσώπων χωρίς να λαμβάνει υπόψη ούτε το Σύνταγμα, ούτε  τον νόμο,  ούτε τις ανάγκες  της εθνικής ασφάλειας; Τα υποτάσσει όλα στην ανάγκη περιορισμού της πολιτικής ζημιάς που αναγνωρίζει ότι έχει επέλθει από μια δήθεν νόμιμη ( που είδαμε ότι ήταν παράνομη )  αλλά «εσφαλμένη» ενέργεια  της ΕΥΠ υπό την εποπτεία του την οποία αποδέχεται  ότι δεν ασκούσε αποτελεσματικά; Αυτό που διαισθάνεται ο κ. Μητσοτάκης αλλά δυστυχώς δεν αποδέχεται ρητά  είναι η ύπαρξη ενός ιδιαίτερου νομικού καθεστώτος των βουλευτών (και των ευρωβουλευτών που εξομοιώνονται με τους βουλευτές στη χώρα τους). 

Αυτό θεμελιώνεται, ούτως ή άλλως στον δημοκρατικό και κοινοβουλευτικό χαρακτήρα του πολιτεύματος ,αλλά πρωτίστως στη ρητή και ειδική διάταξη του  άρθρου  61 παρ. 3 Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο: «O βουλευτής δεν έχει υποχρέωση μαρτυρίας για πληροφορίες που περιήλθαν σ’ αυτόν ή δόθηκαν από αυτόν κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ούτε για τα πρόσωπα που του εμπιστεύθηκαν τις πληροφορίες ή στα οποία αυτός τις έδωσε». 

Ας δούμε δυο  χαρακτηριστικά παραδείγματα: 

Αν  βουλευτής εφάπτεται με υπάλληλο της ΕΥΠ που τον εφοδιάζει με πληροφορίες και στοιχεία για υποκλοπές, ο βουλευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία και καλύπτεται από το απόρρητο. 

Αν  βουλευτής εφάπτεται με πράκτορα ξένης μυστικής υπηρεσίας που τον εφοδιάζει με στοιχεία για ψεύδη της ελληνικής κυβέρνησης  σε σχέση με την εξωτερική ή την αμυντική πολιτική, ο βουλευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία και καλύπτεται από το απόρρητο.

 Αν η ΕΥΠ θέλει να παρακολουθήσει τις τηλεφωνικές συνομιλίες του βουλευτή αυτού για λόγους εθνικής ασφάλειας (που κατά την άποψη της είναι «προφανείς»), δεν μπορεί να το κάνει γιατί αν το έκανε θα εξουδετέρωνε την ειδική προνομιακή προστασία του βουλευτικού απορρήτου. Θα καταστρατηγούσε το ρητό συνταγματικό δικαίωμα του βουλευτή να μη αποκαλύψει τις πηγές του και τους συνομιλητές του. Ανάλογα ζητήματα τίθενται στη νομολογία του ΕΔΔΑ με το δικηγορικό και το δημοσιογραφικό απόρρητο, παρότι αυτά δεν έχουν την εθνική συνταγματική κατοχύρωση του βουλευτικού απορρήτου. 

Προβάλλεται καλόπιστα  το ερώτημα: Και τι γίνεται με την ανάγκη παρακολούθησης ενός βουλευτή της «Χρυσής Αυγής» που κρίθηκε δικαστικά ότι ως κόμμα στέγαζε εγκληματική οργάνωση ή ενός βουλευτή που μετέχει σε τρομοκρατική οργάνωση. 

Στις περιπτώσεις αυτές το ζητούμενο είναι η άρση του τηλεπικοινωνιακού απορρήτου για τη διακρίβωση ιδιαιτέρως σοβαρού εγκλήματος που γίνεται με βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών και όχι για επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας, άνευ εγκλήματος, δηλαδή για λόγους αντικατασκοπείας που οδηγεί σε άρση απορρήτου με απλή εισαγγελική διάταξη. Ο βουλευτής υπέχει ποινική ευθύνη και υπόκειται στην ποινική προδικασία, όπως προβλέπει το Σύνταγμα που μάλιστα αναθεωρήθηκε σχετικά το 2019 για να περιορίσει τη βουλευτική ασυλία. Το συμπέρασμα μου είναι ότι η κυβερνητική γραμμή σύμφωνα με την οποία η παρακολούθηση των τηλεφωνικών επικοινωνιών του κ. Ανδρουλάκη ήταν «τυπικά επαρκής» και άρα «νόμιμη» αλλά «πολιτικά εσφαλμένη και μη αποδεκτή», είναι  μίζερη, αδιέξοδη και μάταιη. Υπήρξε μείζον ατόπημα. Βαριά προσβολή του Συντάγματος και αυτή οφείλεται στον συγκεντρωτικό τρόπο οργάνωσης και άσκησης  της πρωθυπουργικής εξουσίας. Η εικόνα ενός πρωθυπουργού που ανακαλύπτει εκ των υστέρων  κρίσιμες κινήσεις του διοικητή  της ΕΥΠ με τις οποίες διαφωνεί ριζικά, δεν είναι καλή και ασφαλής για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Αυτή η κατάσταση απαιτεί ειλικρινή, θαρραλέα και ριζική αντιμετώπιση. Πραγματική ανάληψη ευθύνης χωρίς υπεκφυγές και αδιέξοδες διακρίσεις μεταξύ «τυπικά επαρκών»  και «πολιτικά μη αποδεκτών»  ενεργειών. Αυτό επαναφέρει την άτυχη διάκριση μεταξύ «νόμιμου» και «ηθικού» που δεν πήγε καθόλου καλά. * Ο  Ευάγγελος Βενιζέλος είναι καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ. Πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών. Πρώην πρόεδρος  του ΠΑΣΟΚ. Πηγή: Protagon.gr

Δήλωση Ευάγγελου Βενιζέλου

 Δευτέρα 8 Αυγούστου 2022

 

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, μετά τη σχετική επίσημη τοποθέτηση του Πρωθυπουργού  και με βάση τα δεδομένα που έχουν καταστεί έως τώρα δημόσια γνωστά,  έκανε την ακόλουθη δήλωση για το ζήτημα της παρακολούθησης τηλεφωνικών συνομιλιών με επιβεβαιωμένο στόχο  τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ / ΚΙΝΑΛ  κ. Ν. Ανδρουλάκη:

 

Παρακολουθούμε ένα ολόκληρο μοντέλο συγκεντρωτικής  άσκησης της εξουσίας να φτάνει με πολύ θόρυβο στα όριά του. Το μείγμα αίσθησης παντοδυναμίας και ακρισίας απέβη ανεξέλεγκτο. Το μοντέλο πρέπει συνεπώς να αλλάξει αμέσως. Αυτό είναι επιβεβλημένο για την παρούσα και κάθε μελλοντική Κυβέρνηση. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να βυθίζει τη χώρα σε θλιβερές όψεις του παρελθόντος, απώτερου και εγγύτερου. Στα ζητήματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου δεν χωρούν συγκρίσεις, υπάρχει απόλυτη αξίωση και απόλυτη υποχρέωση σεβασμού. Περίμενα να αναφερθεί στο θεμελιώδες αυτό ζήτημα ο Πρωθυπουργός αλλά δυστυχώς δεν το έκανε σήμερα.
 

Δίπλα στις τεράστιες ευθύνες αλυσίδας πολιτικών οργάνων που θα δούμε που φτάνουν, υπάρχουν εξίσου τεράστιες ευθύνες της δικαιοσύνης με τη μορφή και πάλι εισαγγελικών λειτουργών ειδικών και αποκλειστικών καθηκόντων, όπως η «εισαγγελέας της ΕΥΠ». Είχε προηγηθεί η ακραία προκλητική εμπειρία της «εισαγγελέως διαφθοράς». Η κατάργηση των ειδικών / προνομιακών εισαγγελικών αυτών θέσεων που πλήττουν ούτως ή άλλως την αρχή του νόμιμου δικαστή, είναι επιβεβλημένη.

Οι υποκλοπές τηλεφωνικών επικοινωνιών κατά παράβαση του άρθρου 19 παρ.1 Συντ, είτε με συμβατικές είτε με εξελιγμένες τεχνικές μεθόδους είτε με τη σατανική σύμπτωση και των δυο, συνιστούν πρωτίστως αξιόποινη πράξη. Δεν υπάρχει δε ούτε στοιχειώδης νομιμοφάνεια όταν παραβιάζεται το απόρρητο των επικοινωνιών ευρωβουλευτή, που διαθέτει σε εθνικό επίπεδο τη νομική προστασία του βουλευτή, με επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας. Το βουλευτικό απόρρητο του άρθρου 61 παρ. 3 ως ειδικότερη διάταξη θέτει, απευθείας εκ του Συντάγματος, πρόσθετα ειδικότερα όρια στις κάμψεις του τηλεπικοινωνιακού απορρήτου που προβλέπονται  στο άρθρο 19 παρ.1. Τα άρθρα 8 της ΕΣΔΑ και 7 του ΧΘΔ της ΕΕ, ενισχύουν και δεν απομειώνουν τις εγγυήσεις. Δεν μπορεί να παρακολουθείται βουλευτής ή ευρωβουλευτής και κατά μείζονα λόγο αρχηγός κόμματος για λόγους «εθνικής ασφαλείας» ενδογενείς ή πολύ περισσότερο «εισαγόμενους». Τέτοιες δικαιολογίες είναι εξίσου κακές και βλαπτικές με την πράξη καθεαυτήν.  Η θέση του Πρωθυπουργού ότι η παρακολούθηση ήταν τυπικά νόμιμη αλλά πολιτικά εσφαλμένη είναι μεγάλων διαστάσεων σφάλμα. Μπορούν άραγε να παρακολουθούνται πολιτικά πρόσωπα, βουλευτές και αρχηγοί κομμάτων,  για λόγους  «εθνικής  ασφάλειας» εάν το σταθμίσει ο εκάστοτε πρωθυπουργός και το εγκρίνει ένας εισαγγελέας εφετών; Όχι βέβαια. Περιμένω ο Πρωθυπουργός να επανέλθει με σχετική διευκρίνηση.

Συνεπώς ως προς το συγκεκριμένο και ομολογημένο συμβάν οφείλουν να κινηθούν αμέσως τα αρμόδια όργανα της ποινικής δικαιοσύνης που δεν έχουν να περιμένουν καμία κοινοβουλευτική διαδικασία ως προς την ποινική ευθύνη προσώπων που δεν εμπίπτουν στο άρθρο 86 Συντ.
 

Προφανώς πρέπει αμέσως να κινηθεί και να ασκηθεί ουσιαστικά  και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος με πρώτο βήμα τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής ή με τη μετατροπή της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας σε εξεταστική επιτροπή.  Όχι μόνο για τη συγκεκριμένη υπόθεση αλλά και  για όλο το ζήτημα της λειτουργίας της ΕΥΠ και συναφών υπηρεσιών, με έμφαση στο απόρρητο των επικοινωνιών. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος των υπηρεσιών αυτών είναι διεθνώς σοβαρή  θεσμική  εγγύηση.  Είναι προφανές ότι η πρόβλεψη του Κανονισμού της Βουλής για τον ρόλο της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας σε σχέση με την ΕΥΠ δεν λειτουργεί αποτελεσματικά και αποτρεπτικά. Απαιτείται άμεση συμπλήρωση και του νόμου και του Κανονισμού της Βουλής. Οι χώρες χρειάζονται τις καλύτερες δυνατές και τις πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες πληροφοριών, όχι όμως με έκπτωση των εγγυήσεων της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. 

Η πολιτική ευθύνη κρίνεται εντέλει εκλογικά. Το ζητούμενο για τους πολίτες πιστεύω και ελπίζω ότι είναι μια Κυβέρνηση ικανή να ανταποκριθεί στις μεγάλες προκλήσεις της συγκυρίας, προκλήσεις διεθνοπολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, πρώτη από τις οποίες είναι όμως η ποιότητα και η ανθεκτικότητα της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

 

https://evenizelos.gr/mme/statementsgr/454-statements2022/6729-dilosi-evaggelou-venizelou-gia-to-zitima-tis-parakoloythisis-tilefonikon-synomilion.html 

Συνέντευξη Ευ. Βενιζέλου

Συνέντευξη Ευ. Βενιζέλου στην Εφημερίδα Πελοπόννησος και στον δημοσιογράφο Κωνσταντίνο Μάγνη (31 Ιουλίου 2022)

Οταν η αλήθεια κέρδισε τον πόλεμο – Βενιζέλος στην «ΠτΔ»: «Οι εκδοχές λαϊκισμού και οι ψευτο-λεβέντικες υποσχέσεις»


Κ. Μ.: Ακούγεται σαν χιούμορ, αλλά η ερώτηση έχει σοβαρές προθέσεις. Ποιος κόντεψε περισσότερο να μας αποβάλει από το ευρώ; Το χρέος αυτό καθεαυτό, ο Σόιμπλε ή ο Βαρουφάκης;

Ευ. Β.: Η σοβαρότητα απορρέει από το ίδιο το αντικείμενο. Η Ελλάδα διέτρεξε πραγματικό και βαρύ κίνδυνο εξόδου από το ευρώ, αλλά και από την ίδια την ΕΕ, κυρίως το πρώτο επτάμηνο του 2015 και προκειμένου αυτό να αποφευχθεί εξευτελίστηκε ο θεσμός του δημοψηφίσματος και η εκφρασμένη βούληση του 62% του ελληνικού λαού που παρασύρθηκε από την απόπειρα θεσμικής εκτροπής του Ιουλίου 2015. Η χώρα αναγκάσθηκε να υποστεί τρία επιπλέον χρόνια υπαγωγής σε μνημόνιο.

Το τρίτο μνημόνιο ήταν αποτέλεσμα του λαϊκισμού και της ανευθυνότητας της περιόδου αυτής. Η έξοδος από το ευρώ θα ήταν όμως και έξοδος από τη θεσμική ομαλότητα. Θα έθετε υπό σκληρή δοκιμασία τις εγγυήσεις της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Αυτό δεν βαραίνει προσωπικά τον κ. Βαρουφάκη, αλλά όλη την ηγετική ομάδα της περιόδου εκείνης.

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του «Εκδοχές πολέμου 2009-2022»

 Video: https://youtu.be/apDHUso9jO0?t=480 

Photo: https://www.flickr.com/photos/venizelos/albums/72177720300857494

 

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του «Εκδοχές πολέμου 2009-2022», εκδόσεις Πατάκη, Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, 26.7.2022

 

 Κυρίες και κύριοι, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

 

σας ευχαριστώ προσωπικά την κάθε μία και τον κάθε ένα από εσάς που μου κάνατε την πολύ μεγάλη τιμή αυτή τη ζεστή βραδιά να έρθετε εδώ, στον ειδυλλιακό νομίζω αυτό χώρο και να με τιμήσετε με την παρουσία σας. Ο χώρος μου είναι ιδιαίτερα οικείος από τη θητεία μου στο Υπουργείο Πολιτισμού και θέλω να ευχαριστήσω θερμά τη Διεύθυνση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου γιατί μας βοήθησε να οργανώσουμε τη σημερινή εκδήλωση, τη Διευθύντρια, την κα. Παρή Καλαμαρά και τον αρμόδιο αρχαιολόγο, τον κ. Περίανδρο Επιτροπάκη.

Θέλω να ευχαριστήσω ιδίως εκείνες κι εκείνους με τους οποίους πορευθήκαμε μαζί τα δύσκολα χρόνια. Νομίζω ότι ο Γιώργος Ζανιάς τους εκπροσωπεί όλους αυτούς στο επίπεδο του στελεχικού δυναμικού που είχε κινητοποιηθεί.

Θέλω να μου επιτρέψετε να μνημονεύσω για λόγους όχι μόνο θεσμικούς, αλλά αυθεντικά προσωπικούς, τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά με τον οποίο πορευθήκαμε μαζί και έχουμε συγκροτήσει μαζί μία έννοια που είναι οι Σαμαρο - Βενιζέλοι, η οποία νομίζω ότι αποτελεί και ένα ιστορικό στοίχημα για το πώς τελικά θα καταγραφεί, θέλω να ελπίζω θετικά. Θα μιλήσω για τον Αντώνη, ο Αντώνης είναι εδώ, μέχρι τελευταία στιγμή περιμέναμε το Λουκά Παπαδήμο, κάτι του έτυχε, αλλά και ο Γιώργος Παπανδρέου με ευχαρίστησε για την πρόσκληση, για λόγους οικογενειακών υποχρεώσεων δεν είναι σήμερα μαζί μας.

Το βιβλίο αναφέρεται σε όλη αυτή την περίοδο και στα τρία κυβερνητικά σχήματα, στην κυβέρνηση Παπανδρέου, στην κυβέρνηση Παπαδήμου και στην κυβέρνηση Σαμαρά που, κατά παραχώρηση του Αντώνη, ονομάζεται Σαμαρά-Βενιζέλου. Θα σας πω τι σημασία έχει η ενιαία προσέγγιση αυτής της περιόδου, πάντως σπεύδω να πω ότι στο βιβλίο αυτό υπερασπίζομαι και τις τρεις κυβερνήσεις και το έργο τους και αυτό έχει, νομίζω, μία κάποια σημασία.

Θέλω να θυμηθώ τον Κάρολο Παπούλια που έχει φύγει από τη ζωή αυτή, που ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τη δύσκολη περίοδο και θέλω να το σημειώσουμε στη μνήμη μας.

Ευχαριστώ φυσικά τον Γιώργο Κουβαρά για τη συνεργασία, την αγάπη, τις ερωτήσεις, συστηματικές, επίμονες, διεισδυτικές, πάντα ευγενής, με έναν επαγγελματισμό υψηλού επιπέδου, είχε την αίσθηση –και το πέτυχε, νομίζω, αυτό– ότι πρέπει  να λειτουργήσει στη συζήτηση μας ως εκπρόσωπος της κοινής γνώμης και να μεταφέρει γνήσιες, νομιμοποιημένες απορίες.

Ευχαριστώ, φυσικά, την Άννα Πατάκη και όλο τον εκδοτικό οίκο Πατάκη για την επιμελημένη, έγκυρη δουλειά.

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο αφιέρωμα «Ανατομία μιας επετείου: Η ελληνική δημοκρατία 48 χρόνια μετά»

Κυριακή 24 Ιουλίου 2022

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο αφιέρωμα «Ανατομία μιας επετείου: Η ελληνική δημοκρατία 48 χρόνια μετά» στο Βήμα της Κυριακής

Το θεμελιώδες δίλημμα: Δημοκρατία και λαϊκισμός

Η δημοκρατία υπό όλες τις ιστορικές και θεσμικές εκδοχές της είναι εκτεθειμένη στον κίνδυνο του λαϊκισμού, αν με τον όρο αυτό χαρακτηρίσουμε όλες τις πολιτικές συμπεριφορές που συνδέονται με την έναντι παντός τιμήματος διεύρυνση της εκλογικής επιρροής και κυρίως την αποφυγή διατύπωσης αντιδημοφιλών θέσεων και λήψης αντιδημοφιλών αποφάσεων.

Αυτό ίσχυε στην αρχαία, ισχύει και στη σύγχρονη δημοκρατία: την αντιπροσωπευτική φιλελεύθερη δημοκρατία. Ισχύει προφανώς και στα μη δημοκρατικά, αυταρχικά ή και ολοκληρωτικά πολιτεύματα στον βαθμό που αυτά ενδιαφέρονται για την πολιτική τους νομιμοποίηση. Ο λαϊκισμός είναι όμως η μικρότερη παθογένεια αυτών των συστημάτων διακυβέρνησης. Σημασία έχει συνεπώς ο λαϊκισμός ως εγγενές στοιχείο της δημοκρατίας.

Η δημαγωγία, η απλούστευση, η παραποίηση των πραγματικών δεδομένων, οι εύκολες και υπερβολικές υποσχέσεις και πολύ περισσότερο αποφάσεις που υπερβαίνουν τα δημοσιονομικά όρια, η κολακεία προς το κοινωνικό και πολιτικό ακροατήριο, η διέγερση εθνικιστικών ανακλαστικών και πολύ περισσότερο η υποταγή της εξωτερικής πολιτικής σε αυτά, είναι μερικά από τα φαινόμενα που εντάσσονται στο φάσμα του λαϊκισμού και επηρεάζουν καταλυτικά τη λειτουργία και την ανθεκτικότητα της δημοκρατίας.

Πρόκειται για φαινόμενο οριζόντιο που χρησιμοποιεί κάθε διαθέσιμο αξιακό και ιδεολογικό όχημα και διαπερνά την τυπολογία των κομμάτων και όλες τις επιμέρους μορφές δημοκρατικής διακυβέρνησης. Στην πραγματικότητα το ζητούμενο δεν είναι η απουσία λαϊκιστικών εκφάνσεων αλλά η οριοθέτησή τους και η ύπαρξη αντιλαϊκιστικών θυλάκων που ανθίστανται αναλαμβάνοντας ασύμμετρο πολιτικό κόστος ιδίως σε περιόδους κρίσης, δηλαδή σε περιόδους πύκνωσης του ιστορικού χρόνου όταν κάθε πολιτική στάση και επιλογή αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα. Όταν συνεπώς διαμορφώνεται μια συνθήκη κατά την οποία όλο το πολιτικό φάσμα είναι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, λαϊκιστικό και δεν υπάρχει κανένα πολιτικό υποκείμενο διατεθειμένο να αναλάβει πολιτικό κόστος λαμβάνοντας αντιδημοφιλείς θέσεις και αποφάσεις χάριν του γενικού συμφέροντος, έχουμε μπροστά μας ανάγλυφο το θεμελιώδες δίλημμα της δημοκρατίας που ταλαντεύεται διαρκώς μεταξύ συγκυρίας και Ιστορίας.

Ο λαϊκισμός τρέφεται από το δεδομένο ότι θεσμικά η δημοκρατία, λόγω της περιοδικότητας των εκλογών, λειτουργεί με κριτήρια συγκυριακά, παρότι κρίνεται εντέλει και εκ των υστέρων με κριτήρια ιστορικά. Αυτή είναι η γενετική αντίφαση της δημοκρατίας.

Η πρώτη μήτρα του λαϊκισμού είναι συνεπώς η εξυπηρέτηση του βασικού πολιτικού στόχου που είναι η κατάκτηση και η όσο γίνεται πιο παρατεταμένη άσκηση της εξουσίας. Η δεύτερη μήτρα είναι ο συγκυριακός χαρακτήρας των δημοκρατικών διαδικασιών. Η τρίτη μήτρα είναι η ευκολία με την οποία στον πολιτικό λόγο κυριαρχεί η επίκληση της ανεξέλεγκτης πεποίθησης έναντι της ιστορικής, εθνικής και θεσμικής ευθύνης. Ο «κομματικός πατριωτισμός» εκφράζει πολύ συχνά την ηθική της πεποίθησης και τη λογική της συγκυρίας έναντι του κατά κυριολεξία πατριωτισμού που εκφράζει την ηθική της ευθύνης και τη λογική της Ιστορίας

Η εσωτερική σύγκρουση της δημοκρατίας είναι πλέον έκδηλη σε πολλές δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες (ανεξάρτητα από το ειδικότερο σύστημα διακυβέρνησης που μπορεί να είναι κοινοβουλευτικό, προεδρικό ή ημιπροεδρικό ). Οι δημοκρατίες φοβούνται τα εκλογικά τους σώματα και ως εκ τούτου την πιθανή έκβαση των εκλογών ή των δημοψηφισμάτων. Την περίοδο αυτή βλέπουμε τη δυσκολία της Γαλλίας να διαχειριστεί το αποτέλεσμα των τελευταίων βουλευτικών εκλογών. Βλέπουμε την ιταλική αγωνία να παραμείνει η κυβέρνηση Μ. Ντράγκι καθώς οι εκλογές θα οδηγήσουν, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, σε άλλης αντίληψης κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η μεγάλη όμως αγωνία για την ίδια την αντοχή της Δύσης ως στρατηγικής οντότητας αφορά μια πιθανότητα ανατροπής στις επόμενες αμερικανικές προεδρικές εκλογές.

Τα σχεδόν πενήντα χρόνια της μεταπολιτευτικής περιόδου η Ελληνική Δημοκρατία συμβίωσε με τον λαϊκισμό υπό διάφορες εκδοχές. Η καμπύλη του μεταπολιτευτικού λαΐκισμού είναι η συνοπτική ερμηνεία των διαρθρωτικών αδυναμιών του κράτους, της οικονομίας, του πολιτικού συστήματος αλλά και της κοινωνίας των πολιτών. Η συμβίωση δημοκρατίας και λαΐκισμού δοκιμάστηκε πραγματικά μόνο τα δέκα από τα σαράντα οκτώ αυτά χρόνια, την περίοδο της οικονομικής κρίσης 2009-2019. Τότε αναδείχθηκε ως θεμελιώδες εθνικό ζητούμενο η ανάγκη για δημοσιονομική, άρα και για δημοκρατική επίγνωση. Είναι εντυπωσιακή η ταχύτητα με την οποία όλοι, πολιτικό σύστημα και κοινωνία των πολιτών που δεν έχουν βέβαια ίδιο βαθμό ευθύνης, θέλησαν αμέσως μετά να επανέλθουν στην «κανονικότητα». Ελπίζω και εύχομαι η Ιστορία να μη καταγράψει ξανά έλλειμμα επίγνωσης.-



* Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη το νέο βιβλίο του Ευάγγελου Βενιζέλου, «Εκδοχές πολέμου 2009-2022. Μια συζήτηση με τον Γιώργο Κουβαρά για το παρασκήνιο της οικονομικής κρίσης και όσα ακολούθησαν». Η πρώτη παρουσίαση του θα γίνει την Τρίτη 26/7, στις 19.30, στον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ:"Κατά τη γνώμη μου η Τουρκία με τη συμπεριφορά της άνοιξε μέτωπα που δεν κλείνουν..

Από Tο Ποντίκι Web
09.07.2022 06:00




Για τα σενάρια των πρόωρων εκλογών, τους στόχους του ΠΑΣΟΚ, τις μετεκλογικές συνεργασίες και την τουρκική προκλητικότητα μιλάει στο topontiki.gr ο Ανδρέας Λοβέρδος.

Ο βουλευτής και Τομεάρχης Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ σχολιάζει για τις πρόωρες εκλογές: «Όλη αυτή τη συζήτηση της εκλογολογίας που έχει φουντώσει με πρωτοβουλία, το υπογραμμίζω αυτό, της κυβέρνησης και του ίδιου του Πρωθυπουργού είναι επιζήμια για τη χώρα». Στην ερώτηση για το εάν ο ίδιος έχει ξεκινήσει προεκλογικό αγώνα απαντά ότι «δεν σταμάτησε ποτέ».

Για τους στόχους του ΠΑΣΟΚ ο Ανδρέας Λοβέρδος ξεκαθαρίζει: «Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να γίνει δύναμη εξουσίας. Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν σκοπό να κυβερνούν και όχι να είναι κόμματα αντίρρησης». Όσον αφορά τη συζήτηση για προοδευτική διακυβέρνηση ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ υπογραμμίζει πως «ο όρος προοδευτικός δεν είναι μια ταμπέλα που μπορεί ο καθένας να κρεμά στη ρεκλάμα του».


Παράλληλα στρέφει τα βέλη του και προς τον ΣΥΡΙΖΑ λέγοντας πως το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα δεν ανήκει στο προοδευτικό τόξο. Ο Ανδρέας Λοβέρδος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και για τα ελληνοτουρκικά λέγοντας πως «ο Ερντογάν νιώθει ότι τα χάνει όλα και γι΄αυτό τα βάζει με όλους».

Η συνέντευξη του Ανδρέα Λοβέρδου

Βλέπετε εκλογές τον Φθινόπωρο; Έχετε στοιχεία που σας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα έχουμε σύντομα προσφυγή στις κάλπες;

Ο Ευ. Βενιζέλος στην ομάδα υψηλού επιπέδου για το μέλλον του Συμβουλίου της Ευρώπης

 Παρασκευή, 10 Ιουνίου 2022

 

Δελτίο Τύπου

 

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ορίστηκε μέλος της επταμελούς ομάδας υψηλού επιπέδου (Council of Europe’s High-level Reflection Group) που θα εισηγηθεί σχετικά με τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το Συμβούλιο της Ευρώπης, προωθώντας τους καταστατικούς σκοπούς του και τις ευρωπαϊκές αξίες,  μέσα στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται με τη ρωσική εισβολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία και μετά τον αποκλεισμό της Ρωσίας από τον Οργανισμό, αλλά και την εκ μέρους της καταγγελία της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η ομάδα υψηλού επιπέδου συγκροτήθηκε από τη Γενική Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης Marija Pejčinović Burić, σε εκτέλεση σχετικής απόφασης της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Στην ομάδα υψηλού επιπέδου μετέχουν εκτός από τον κ. Βενιζέλο, οι πρώην Πρωθυπουργοί  της Γαλλίας Bernard Cazeneuve και της Σλοβακίας Iveta Radičová, η πρώην Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Federica Mogherini, η πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Νορβηγίας Ine Marie Eriksen Søreide και ο πρώην  Πρόεδρος  του Κοινοβουλίου της Ανδόρρας Josep Dallerès Codina.

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ζητήσει από τον κ. Βενιζέλο να αποδεχθεί  τη σχετική πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης μετέχει στην Επιτροπή Υπουργών και είναι αρμόδιος για τα θέματα του Συμβουλίου του Ευρώπης  και  ο Πρέσβης - Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος Πάνος Μπεγλίτης παρουσίασε  την ελληνική πρόταση στη Γενική Γραμματέα.

 

https://evenizelos.gr/mme/statementsgr/454-statements2022/6659-