Αθήνα, 1 Δεκεμβρίου
2019
Συνέντευξη του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην εφημερίδα «Το Βήμα της
Κυριακής» και στον δημοσιογράφο Άγγελο Αθανασόπουλο
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, η
Τουρκία υπέγραψε με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης Μνημόνιο
Κατανόησης επί των Θαλασσίων Δικαιοδοσιών. Πρόκειται ουσιαστικά για το πρώτο
βήμα προς την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Ποια βήματα θα ακολουθήσει η
κυβέρνηση για να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο; Μήπως θα έπρεπε να αναλάβετε συγκεκριμένες
πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπου ορισμένα κράτη-μέλη στηρίζουν την
διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Προέδρου Σαράζ;
Η Ελλάδα ασκεί την κυριαρχία και τα
κυριαρχικά δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες της
- που είναι και ευρωπαϊκές θαλάσσιες ζώνες - σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, όπως
αποτυπώνεται και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας
(UNCLOS). Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών πραγματοποιείται μεταξύ γειτονικών
χωρών. Στην περίπτωση που αναφέρεστε τούτο δεν ισχύει. Οι χώρες δεν είναι
γειτονικές. Άρα, τυχόν συμφωνία θα
συνιστούσε ευθεία παραβίαση των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα του
Δικαίου της Θάλασσας. Αυτό το έχουμε καταστήσει σαφές σε όλους τους συνομιλητές
μας, όπως και στην Τουρκία και στην κυβέρνηση της Τρίπολης. Οποιαδήποτε
τέτοια απόπειρα παραβιάζει κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο και δεν παράγει έννομα
αποτελέσματα. Όσον αφορά τις πρωτοβουλίες μας, έχουμε κινητοποιηθεί ήδη από τον
Ιούλιο σε πολλά επίπεδα, εντός και εκτός
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το θέμα μάλιστα το έχω θέσει επανειλημμένα σε σειρά ομολόγων
μου από κράτη με επιρροή στην περιοχή, όπως στους Υπουργούς Εξωτερικών της
Γαλλίας, της Ιταλίας και της Αιγύπτου, αλλά και στον Υπουργό Εξωτερικών της
Κύπρου. Στον Πρωθυπουργό της Ιταλίας το έχει θέσει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Είναι ένα ζήτημα που το αντιμετωπίζουμε με τη δέουσα σοβαρότητα και
μεθοδικότητα. Τέτοιες έκνομες πρωτοβουλίες δεν μπορούν να ζημιώσουν την Ελλάδα,
όμως θα έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στις σχέσεις
των κρατών που εμπλέκονται σε αυτές με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στις 13 Νοεμβρίου ο Μον. Αντιπρόσωπος
της Τουρκίας στον ΟΗΕ κατέθεσε επιστολή με την οποία διεκδικεί δικαιώματα σε
υφαλοκρηπίδα δυτικά του 28ου μεσημβρινού και της Ρόδου. Πρόσφατα, σε
ραδιοφωνική σας συνέντευξη είπατε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποστεί της
προσπάθειας να υπάρξει διάλογος. Μπορεί μέσα σε αυτό το κλίμα να υπάρξει
διάλογος;
Η ελληνική κυβέρνηση εξέφρασε ευθύς
εξαρχής την επιθυμία της για ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με την Τουρκία. Η
προσπάθειά μας για επανεκκίνηση των διμερών μας σχέσεων με την Άγκυρα είναι
ειλικρινής και πρόθεσή μας είναι να εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Προς
τον σκοπό αυτό άλλωστε πραγματοποιήθηκε η συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με
τον Τούρκο Πρόεδρο στη Νέα Υόρκη, καθώς
και οι δικές μου συναντήσεις με τον Τούρκο ομόλογό μου, τόσο στη Νέα Υόρκη όσο και πρόσφατα στη
Γενεύη. Από τουρκικής πλευράς έχει εκφρασθεί επίσης βούληση για βελτίωση του
κλίματος και αναμένουμε τούτο να μετουσιωθεί και σε πράξεις προς αυτή την
κατεύθυνση. Όμως, κύριε Αθανασόπουλε, “it takes two to tango”. Το σημαντικότερο είναι να αποδείξει εμπράκτως η γειτονική χώρα ότι
επιθυμεί και η ίδια μια επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μέχρι
στιγμής κάνει κινήσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η Ελλάδα δεν διακατέχεται
από φοβικά σύνδρομα. Δεν απειλεί, αλλά
ούτε δέχεται να απειλείται. Διαθέτει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, η οικονομία της
είναι πλέον ανερχόμενη, είναι μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, έχει αναπτύξει
διμερείς και τριμερείς σχέσεις με ισχυρά κράτη της περιοχής και όπως
αποδείχθηκε με τη Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας και με τον Στρατηγικό Διάλογο,
είναι ισχυροί οι δεσμοί της και με τις ΗΠΑ.
Δεν είμαστε μια αδύναμη περιφερειακή χώρα, έρμαιο των θελήσεων όποιου μας
επιβουλεύεται.
Η κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός
κατηγορούν την Άγκυρα ότι υπεκφεύγει των υποχρεώσεών της στο πλαίσιο της
Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας για το Μεταναστευτικό/Προσφυγικό. Θα ήθελα ευθέως να σας
ρωτήσω αν η κυβέρνηση πιστεύει ότι η Άγκυρα ηθελημένα «κάνει τα στραβά μάτια»
επιτρέποντας σε μετανάστες να φθάνουν στα ελληνικά νησιά. Παράλληλα, έχετε την
αίσθηση ή και την πληροφορία ότι η τουρκική πλευρά επιδιώκει να καταστήσει το
Μεταναστευτικό μέρος της διμερούς ατζέντας;
Tο μεταναστευτικό δεν είναι διμερές θέμα. Είναι ευρύτερο ζήτημα σε ευρωπαϊκό
επίπεδο και δεν το συζητούμε διμερώς με την τουρκική πλευρά. Η Ελλάδα έχει
επανειλημμένως αναγνωρίσει το γεγονός ότι η Τουρκία φιλοξενεί 3,5
εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες και έχει σταθερά υποστηρίξει ότι θα πρέπει
να εκπληρωθούν από όλες τις πλευρές οι υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί στο
πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας. Αλλά ταυτόχρονα είναι σαφές ότι αναμένουμε
μεγαλύτερη κινητοποίηση της τουρκικής κρατικής μηχανής για τον έλεγχο των
δικτύων διακινητών και την αποτελεσματική συνεργασία με τις αρμόδιες ελληνικές
αρχές. Δηλώσεις περί «ανοίγματος των θυρών» δεν βοηθούν, όπως και η
εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία με στόχο την εξυπηρέτηση δικών της
σκοπιμοτήτων.
Βλέπετε πιθανότητες σύγκλησης μίας πενταμερούς διασκέψεως για το Κυπριακό μετά την υτιμερή συνάντηση της περασμένης Δευτέρας στο Βερολίνο;
Η συνάντηση στο Βερολίνο αποτελεί ένα θετικό βήμα προς την κατεύθυνση της επανάληψης των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού. Επιβεβαιώθηκε η προσήλωση στο πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού που προσδιορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Επιβεβαιώθηκε, όμως, και το ενδιαφέρον του Γενικού Γραμματέα να συνεχίσει τις προσπάθειες. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η πιθανότητα σύγκλησης μιας άτυπης Πενταμερούς συνάντησης. Δεν εξαρτάται, όμως, από εμάς ο χρόνος πραγματοποίησής της. Ωστόσο, η κλιμακούμενη τουρκική παραβατικότητα στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και στα χωρικά ύδατα και επί του εδάφους, ουδόλως συμβάλλουν στη δημιουργία κατάλληλου κλίματος.
Την περασμένη Τρίτη βρεθήκατε στα
Σκόπια, σε ακόμη ένα κρίκο στην αλυσίδα των συναντήσεων με την ηγεσία της
Βόρειας Μακεδονίας. πρόσφατα, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συνάντησε
επίσης τον Ζόραν Ζάεφ. Ποιος ήταν ο ακριβής σκοπός της επίσκεψής σας; Τι απτό
μήνυμα μεταφέρατε;
Η επίσκεψή μου στα Σκόπια είχε ως
βασικές παραμέτρους την ενίσχυση και εμβάθυνση των διμερών μας σχέσεων, σε ένα
ευρύτατο φάσμα τομέων, και την προώθηση της πλήρους και συνεπούς εφαρμογής των
προβλέψεων της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία είναι και απαραίτητη προϋπόθεση
για τη συνεργασία των δύο κρατών σε όλους τους τομείς. Ταυτόχρονα, είχε στόχο
να επιβεβαιώσω την ενεργό, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και προτάσεις,
υποστήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Βορείου Μακεδονίας, με
τήρηση, ασφαλώς, της υφιστάμενης αιρεσιμότητας, αλλά και στη βάση της αρχής των
ίδιων επιδόσεων.
Πρόσφατα, η Γαλλία παρουσίασε ορισμένες ιδέες για αλλαγή στη μεθοδολογία της διεύρυνσης. Συμφωνεί ή διαφωνεί η Ελλάδα με τις απόψεις αυτές; Έχει μήπως δικές της προτάσεις να καταθέσει ως χώρα που έχει άμεσο ενδιαφέρον και συμφέρον για τη Βαλκανική; Ανησυχείτε από το ενδεχόμενο επικράτησης στις προσεχείς εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία του εθνικιστικού κόμματος VMRO – DPMNE σε περίπτωση που κλείσει ο ευρωπαϊκός δρόμος για τη Βόρεια Μακεδονία;
Η Ελλάδα έχει μακράς πνοής πολιτική
για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ειδικότερα δε για τα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτή έθεσε
τις βάσεις για την ευρωπαϊκή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων με την Ατζέντα της
Θεσσαλονίκης το 2003. Έχουμε συμφέρον η περιοχή αυτή να αποτελέσει τμήμα της
ευρωπαϊκής οικογένειας κάτι που θα συνεισφέρει στην εμπέδωση της σταθερότητας,
της ασφάλειας, της ανάπτυξης και στην εδραίωση της δημοκρατίας, του κράτους
δικαίου, του σεβασμού των ανθρώπινων και μειονοτικών δικαιωμάτων και των
σχέσεων καλής γειτονίας. Υποστηρίζουμε τη θέση της Γαλλίας περί της ανάγκης
επανεξέτασης και βελτιστοποίησης της μεθοδολογίας της Ενταξιακής Διαδικασίας. Η
σχετική συζήτηση όμως δεν θα πρέπει να καθυστερήσει τη λήψη αποφάσεως για
έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Σε
σχέση με το ενδεχόμενο να κερδίσει το VMRO-DPMNE τις εκλογές, επαναλαμβάνω ότι η χώρα
μας δεν εμπλέκεται στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών. Αναμένουμε από τη
γείτονα και σύντομα σύμμαχο στο ΝΑΤΟ Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας,
ανεξαρτήτως κυβερνήσεως, να υλοποιήσει συνολικά, συστηματικά και με συνέπεια τη
Συμφωνία των Πρεσπών.
Υπάρχει η αίσθηση ότι υφίστανται καθυστερήσεις στην προώθηση συγκεκριμένων παραμέτρων της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επανενεργοποίηση των επιτροπών που προβλέπονται τόσο από τη Συμφωνία όσο και από το Σχέδιο Δράσης που έχει υπογραφεί. Μπορείτε να μας διευκρινίσετε τι έχει συμβεί με τις επιτροπές;
Οι επιτροπές συνεχίζουν τη
λειτουργία τους και το προσεχές διάστημα θα συνεδριάσουν ξανά. Η Μεικτή
Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων (ΜΔΕΕ) για ιστορικά, αρχαιολογικά και
εκπαιδευτικά θέματα έχει ήδη κάνει τέσσερις συναντήσεις και έχει πάρει
αποφάσεις οι οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν. Η Διεθνής Ομάδα Ειδικών (ΔΟΕ) για
τις εμπορικές ονομασίες, τα εμπορικά σήματα και τις επωνυμίες έχει ήδη
συνεδριάσει μία φορά και αναμένεται το
επόμενο διάστημα η 2η συνάντηση. Ορισμένες αναγκαίες
συμπληρώσεις στα ελληνικά τμήματα της ΜΔΕΕ και της ΔΟΕ υλοποιούνται ήδη.
Στις 2
Δεκεμβρίου επρόκειτο να επισκεφθείτε τα Τίρανα αλλά τελικά η επίσκεψη αυτή
αναβάλλεται προσωρινά, λόγω του σεισμού που έπληξε τη γειτονική χώρα, στην
οποία μεταβήκατε από τα Σκόπια για να εκφράσετε την αλληλεγγύη σας. Είναι σαφές όμως ότι η Αλβανία είναι
διαφορετική περίπτωση από τη Βόρεια Μακεδονία. Ποιες είναι οι προτεραιότητες
της Αθήνας σε σχέση με την Αλβανία; Σκέφτεται η Ελλάδα πιθανή αποσύνδεσης της
ενταξιακής προοπτικής της Αλβανίας από αυτή της Βόρειας Μακεδονίας;
Πήγα στην Αλβανία για να εκφράσω
στον γείτονα αλβανικό λαό, την κυβέρνησή του και την πολιτειακή του ηγεσία τα
πιο θερμά αισθήματα συμπαράστασης του ελληνικού λαού. Βοηθήσαμε και θα
βοηθήσουμε όσο μπορούμε. Όσον αφορά την κατοχύρωση των μειονοτικών και
περιουσιακών δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στην Αλβανία,
αυτό δεν αποτελεί μόνο δική μας
προτεραιότητα. Εντάσσεται και στις προϋποθέσεις που έχει θέσει η ίδια η ΕΕ ως
προς την ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής μας χώρας. Το ζητούμενο από την Αλβανία δεν είναι τίποτε
περισσότερο από το να εφαρμοσθούν οι συστάσεις που οι αρμόδιοι διεθνείς
οργανισμοί, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης, της έχουν απευθύνει: Διεξαγωγή της
απογραφής του 2020 χωρίς την απειλή επιβολής προστίμου στους ομογενείς μας για
«εσφαλμένες» -όπως τις εννοούν οι αλβανικές Αρχές- απαντήσεις, αναγνώριση των
δικαιωμάτων τους και εκτός των διαβόητων «μειονοτικών ζωνών» καθώς επίσης
κατοχύρωση των περιουσιών με βάση τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Επιθυμούμε Αλβανία
και Βόρεια Μακεδονία να προχωρήσουν μαζί στην ευρωπαϊκή τους πορεία, εφόσον
πληρούν τις προϋποθέσεις. Αυτό θα δημιουργήσει κίνητρο να συνεχίσουν την
εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και είναι απαραίτητο για την περιφερειακή σταθερότητα
και ευημερία.
Αθήνα, 26 Νοεμβρίου 2019
Ο
Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, στο
κεντρικό δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού ΑΝΤ1.
Ο Υπουργός Εξωτερικών και
Βουλευτής του Νότιου Τομέα της Β’ Αθηνών, Νίκος Δένδιας, μίλησε τηλεφωνικώς σήμερα το βράδυ από τα
Τίρανα στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της τηλεόρασης του ΑΝΤ1 που
παρουσιάζει ο δημοσιογράφος Νίκος Χατζηνικολάου.
O κ. Δένδιας ανέφερε:
«Πήγα με τον Πρωθυπουργό τον κ. Ράμα και
την Πρέσβη μας εδώ, την κα Φιλιππίδου, στο Δυρράχιο, ακριβώς στο σημείο κατάρρευσης
κτιρίων, όπου παρακολουθήσαμε τις προσπάθειες απεγκλωβισμού πολιτών. Η χώρα μας,
κατά εντολή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει στείλει δύο μονάδες ΕΜΑΚ οι οποίες ήδη
επιχειρούν και η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες – αν όχι η πρώτη - που
προσέφερε βοήθεια και τεχνογνωσία διότι δυστυχώς, εμείς έχουμε εμπειρία σεισμών,
όπως καλά γνωρίζετε.
Επίσης κάνουμε ό,τι μπορούμε για να
βοηθήσουμε την επαφή της αλβανικής Κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αρχή
Πολιτικής Προστασίας μέσω του Κύπριου Επιτρόπου, του κ. Στυλιανίδη, για να βοηθηθεί η αλβανική
Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις μεγάλες ανάγκες αυτήν την πολύ δύσκολη ώρα.
Έχουν υπάρξει πολύ εκτεταμένες καταστροφές,
πάρα πολλοί άνθρωποι είναι έξω από τα σπίτια τους σε πρόχειρους καταυλισμούς, μέσα
σε ένα στάδιο που έχει φτιάξει η αλβανική κυβέρνηση, αλλά όπως γνωρίζουμε από
την εμπειρία που έχουμε, αυτά είναι εξαιρετικά δύσκολα ζητήματα, δεν είναι
καθόλου εύκολο να τα χειριστεί κανείς. Ο σεισμός ήταν πάρα πολύ μεγάλος, σε
απόσταση δέκα μιλίων από τις ακτές, σε μικρό σχετικά εστιακό βάθος, όπως μου
είπε ο Αλβανός Πρωθυπουργός με τον οποίο
επισκέφθηκα τα σημεία της καταστροφής. Γενικά έχει υπάρξει μια εξαιρετικά εκτεταμένη
καταστροφή στην Αλβανία».
Πήγα με τον Πρωθυπουργό τον κ. Ράμα και την Πρέσβη μας
εδώ, την κα Φιλιππίδου στο Δυρράχιο και πήγαμε ακριβώς στο σημείο κατάρρευσης
κτιρίων. Παρακολουθήσαμε και προσπάθειες απεγκλωβισμού θυμάτων. Η χώρα, κατά
εντολή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη έχει στείλει δύο μονάδες ΕΜΑΚ οι
οποίες ήδη επιχειρούν και η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες – αν όχι η πρώτη
- που προσέφερε βοήθεια και τεχνογνωσία διότι δυστυχώς, εμείς έχουμε εμπειρία
σεισμών όπως καλά γνωρίζετε. Επίσης κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε την
επαφή της αλβανικής Κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αρχή Πολιτικής
Προστασίας μέσω του Κύπριου επιτρόπου του κ. Στυλιανίδη για να βοηθηθεί η
αλβανική Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις μεγάλες ανάγκες αυτή την πολύ δύσκολη
ώρα. Έχουν υπάρξει πολύ εκτεταμένες καταστροφές, πάρα πολλοί άνθρωποι είναι έξω
από τα σπίτια τους σε πρόχειρους καταυλισμούς μέσα σε ένα στάδιο που έχει
φτιάξει η αλβανική Κυβέρνηση αλλά όπως καλά γνωρίζουμε από την εμπειρία που
έχουμε, αυτά είναι εξαιρετικά δύσκολα πράγματα, δεν είναι καθόλου εύκολο να τα
χειριστεί κανείς. Ο σεισμός ήταν πάρα πολύ μεγάλος, ήταν σε απόσταση δέκα
μιλίων από τις ακτές σε μικρό σχετικά εστιακό βάθος, αυτό μου είπε ο Αλβανός
Πρωθυπουργός με τον οποίο περιηγήθηκα τα σημεία της καταστροφής. Γενικά έχει
υπάρξει μια πάρα πολύ εκτεταμένη
καταστροφή στην Αλβανία
